مقر سازمان ملل متحد در ژنو شاهد اولین دور گفت‌وگوهای هیأت دولت سوریه و هیئت مخالفان نظام از صبح جمعه است؛ گفت‌وگوهای دشواری که قرار است تحت اشراف سازمان ملل با اداره اخضر الابراهیمی ادامه یابد.‌

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، آغاز کار رسمی سازمان ملل در حرکت به سوی حل سیاسی بحران سوریه در قالب ژنو 2 هرگز منصفانه نبود. بان کی مون چند ساعت پیش از شروع کنفرانس در مونترو سوییس دعوت را از ایران پس گرفت و فرش را از زیر پای هیئت سوری کشید. بان کی مون رسم میهمان نوازی را رعایت نکرد و یکی از میهمانان مجلس مونترو را بر خلاف ادب میزبان به خاطر دیگر میهمانان به هتل مونترو پالاس راه نداد.

همه شواهد گویای آن بود که دبیرکل سازمان ملل آنچنان که باید و شاید میزبان نیست بلکه میزبانان واقعی در بین همان میهمانانی بودند که بر سر سفره سوییسی مونترو نشسته بودند.

بان کی مون اکنون باید مسئولیت گفتگوهایی را بپذیرد که در روز اول از اداره آن عاجز ماند و یکی از میهمانان که صاحب اصلی داستان است به او ریشخند زد و ثابت کرد که او اداره کننده واقعی نیست.

ولید المعلم وزیر خارجه سوریه که نمی توانست خشم دولتش را از باز پس گیری دعوت از ایران کتمان کند به جای آن که ده دقیقه در روز آغاز کنفرانس در مونترو سخن بگوید پایش را بر روی پدال گاز گذارد و 34 دقیقه سخن گفت و بدون توجه به دو بار تذکر بان کی مون هر چه خواست گفت و البته به شدیدترین لحن ممکن نیز گفت آنجا که جان کری وزیر خارجه آمریکا را مورد خطاب قرار داد و گفت که شما نمی توانید از سوی مردم سوریه تصمیم بگیری و هیچکس نمی تواند مشروعیت رئیس جمهور سوریه را ساقط کند.

حالا قرار است پس از خطابه های آتشین روز اول کنفرانس،این مذاکرات در چهارچوب مذاکرات مستقیم دو طرف سوری در مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو ادامه یابد.

پیش از برگزاری اولین دور مذاکرات مستقیم اخضر الابراهیمی روز پنجشنبه به صورت جداگانه با هیئت دولت سوریه و هیئت مخالفین به گفتگو نشست تا برگزاری اولین دور مذاکرات نه به صورت جدا بلکه در یک اتاق و رو در رو و بدون حواشی روز اول انجام شود.

سختی برگزاری مذاکرات مستقیم برای تیم احمد جربا که خود را نماینده مخالفان نظام می داند سخت تر از نمانیدگان نظام است زیرا جربا تا یک هفته پیش از برگزاری، کنفرانس ژنو 2 را خروج از راه حل بحران می دانست چرا که به گفته او نظام سوریه اصلا مشروعیتی ندارد که با نمایندگانش پشت یک میز بنیشیند و از همه مهمتر پس از آن که از این ادعا عقب نشینی کرد آنگاه اعلام نمود که شرط حضور مخالفان در مذاکرات پذیرش پیش شرط رفتن بشار اسد از صحنه سیاسی سوریه است و حتی پا را فراتر از این گذاشت و اعلام کرد که ما خروج آمن او و خانواده اش را نیز در گفتگو با قدرت های بین المللی تضمین می کنیم. حالا او نه ادعای اولش را در جیب دارد و نه پیش شرطش تحقق یافته و اکنون قرار است نمایندگان ائتلاف مخالفان در باره راه حل سیاسی بحران با رئیس هیئت سوری ای گفتگو کنند که رئیس جمهورش بشار اسد است. روشن است که کار تیم احمد الجربا از ولید المعلم سخت تر است.

اما در مقابل نظام سوریه بیش از یکسال است که سخن از گفتگوی مستقیم می زند و حتی تاکید داشته و دارد که این گفتگوها نه در خارج از سوریه که باید در دمشق برگزار شود و بارها اعلام کرده است که تضمین جان و بازگشت همه هیئت های مخالف را می نماید. این تضمین شاید پاسخ به احمد الجربا بود که پیشتر از خروج آمن رئیس جمهور سوریه و خانواده اش از کشور سخن گفته بود.

این همه در حالی است که نظام سوریه ی پیش از ژنو 2 به مراتب قوی تر از نظام سوریه ی پیش از ژنو 1 است. بیست ماه پیش و قبل از آن که ژنو 1 برگزار شود برخی از دولت های اروپایی، آمریکا و وزیر خارجه ترکیه منتظر سقوط نظام در مدت زمانی دوماهه بودند اما همه این ادعاها به دیوار استقامت و مقاومت ارتش سوریه و نیروهای حامی نظام برخورد کرد به گونه ای که برخی از این دولت ها مجبور شدند در اداره اطلاعاتی و امنیتی خود در برابر تحولات سوریه تجدید نظر کنند.

احمد الجربا در ژنو 1 نه تنها حضور نداشت که اصولا در بین هیچ یک از نیروهای مخالف نظام نه اسمی داشت و نه رسمی اما حالا باید گروه مذاکره کننده اش در مقابل هیئتی از نظام سوریه بنشیند که سیطره اش بر اوضاع از آن روز به مراتب بیشتر است . در مقابل، جبهه مخالفان نظام سوریه در تفرقه ای شدید به سر می برند چه آنهایی که در ریاض ، استانبول و پاریس به سر می برند و چه آنهایی که مشغول جنگ در داخل هستند.

از سویی دیگر باید دید دست کدام طرف پرتر است،ولید المعلم یا ائتلاف مخالفان به ریاست احمد الجربا. الجربا که هنوز اول راه دیپلماسی است به خوبی می داند که سایه توافق روسیه و آمریکا بالای سر مذاکرات و تولد کنفرانس ژنو 2 است. دلیل واضح آن مذاکرات روبرت فورد سفیر آمریکا در دمشق (که ماه ها است از خارج دمشق بخشی از تولید بحران نظامی را در سوریه هدایت می کند) با ائتلاف مخالفان در استانبول است که آنها را وادار کرد تا به رغم تلاش های سعودی در کنفرانس حاضر شوند. تیم مذاکره کننده مخالفان سوری که معلوم نیست اصلا در کنفرانسی دیگر در قالب کنفرانس احتمالی ژنو 3 در حل سیاسی سوریه در همین قامت و اندازه حضور داشته باشند نه تنها در بین قدرت های بین المللی تاثیر گذاری ندارند بلکه حتی در بین مجموعه های مخالف نظام هم تبدیل به جریانی ضعیف شده اند. همه قامت و اندازه کنونی ائتلاف تحت ریاست احمد الجربا به سعودی بستگی دارد و اگر آن چنانکه برخی از نزدیکان به اداره سیاسی آمریکا می گویند تحولی قریب الوقوع در سعودی رخ دهد آنگاه احمد الجربا بی درنگ و بی هیچ وقفه ای باید جای خود را به فرد دیگری واگذار کند. لذا احمد الجربا وزنه ای سنگین در مذاکرات مستقیم نظام و هیئت مخالفان نظام سوریه به شمار نمی رود.

به گفته مقامات روسی عقب نشینی و قهر کردن از این نشست برای کسی وجود ندارد. هیئت سوری به دلیل توافق های قبلی مصمم است تا در صورتی که هیئت مخالفان نظام آمادگی داشته باشد تا یک هفته مذاکرات را ادامه دهد آن چنانکه مسکو اعلام کرده است و این می تواند اولین هماوردی برای تیم احمد الجربا باشد که اگر مسیر مذاکرات به مذاقش خوش نیامد مقر اروپایی سازمان ملل را زودتر از موعد ترک کنند اما توافق های به عمل آمده می گوید که حتی در چنین شرایطی تیم او اختیار ندارد که ژنو را ترک کند. این در حالی بود که پس از خطابه های تند دو طرف در افتتاحیه مونترو از هر دو سو صداهایی مبنی بر ترک جلسه مذاکرات شنیده شده بود.

بسیاری از دیپلمات های غربی که به مخالفان نظام سوریه نزدیکند به کسب راه حل اساسی که بحران را خاتمه دهد بدبین هستند اگر نگوییم محال می دانند اما همه آنها بر یک امر اجماع دارند و آن این که راه حل نظامی در سوریه دیگر وجود ندارد. این امر راه عقب نشینی احتمالی تیم احمد الجربا و یا پاپس کشیدن حامیان ائتلاف مخالفان و از جمله سعودی را مسدود می کند. و در حالی که کسی به کسب نتیجه ای تحت عناوینی همچون دولت انتقالی و شرط و شروط های آن چنانی در مرکز اروپایی سازمان ملل اعتقادی ندارد اما انتظار دارند گفتگوهای جاری به برنامه هایی در قالب برقراری آتش بس،انتقال مساعدات انسانی تحت اشراف سازمان ملل و دولت سوریه،تبادل اسرا،شکسته شدن محاصره برخی از مناطق جنگ زده،بازگشت مردم به خانه هایشان و برخی دیگر امور انسانی در بحران نظامی و امنیتی سوریه و نیز برنامه مبارزه با تروریسم در سوریه براساس توافقات بین المللی منجر شود.

اگر اخضر الابراهیمی در نخستین گام مذاکرات تا همین حد هم پیشرفت کند و چنین دستاوردهایی داشته باشد گام بزرگی برداشته است زیرا همین زمینه می تواند ادامه مذاکرات برای آینده را تقویت کند.

انتهای پیام