جنگل اولنگ در فاصلۀ 85 کیلومتری شمال شاهرود در امتداد جنگل‌های ابر و قطری قرار دارد و از شمال به جنگل­‌های استان گلستان، از شرق، غرب و جنوب به ارتفاعات حوضۀ آبریز شهرستان شاهرود محدود می‌شود.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی سمنان، از نظر توپوگرافی نیز بخش زیادی از عرصه به‌صورت تپه ماهور با شیب متوسط و پستی و بلندی‌های زیادی بوده که در بخش­‌های شمالی به آبریز دریای خزر در استان گلستان منتهی می‌شود.

ارتفاع این اراضی حدود 3100 تا 3200 متر از سطح دریاست و در واقع بر روی یال‌های جداکننده‌ی دو حوضه‌ی آبریز شمالی و جنوبی رشته کوه البرز شرقی در منطقۀ خیج شاهرود مستقر است.

اکتشاف معادن ذغال سنگ در برخی قسمت‌های جنگل به ایجاد جاده‌ی نسبتاًَ خوبی منجر شده که علاقه‌مندان و دوستداران طبیعت از آن استقبال کرده‌اند.

اگرچه تخریب‌های ناشی از احداث جاده و بهره‌برداری از معادن ذغال‌سنگ لطمۀ جدی به منطقه وارد کرده اما هوای خنک و مناظر دیدنی و وجود راه مناسب آسفالت، این منطقه را به‌مکانی مناسب برای گردشگری تبدیل کرده است. در ایام تعطیل به‌خصوص از عصر روزهای پنج‌شنبه تا آخرین ساعات روز جمعه، شمار فراوانی از طبیعت‌گردان، که اکثریت آنها از اهالی شاهرود هستند، با نصب چادر­های مسافرتی از چمن­‌زارها، چشمه­‌ها، جنگل‌های تنک منطقه و هوای مطبوع و دلنشین آن استفاده می‌کنند.

جاده‌ی احداثی امروزه علاوه بر نقش انتقال ذغال‌سنگ استخراجی از معادن منطقه برای ارتباط بین شهرهای شاهرود و رامیان هم‌چنین برای گردشگران استفاده می‌شود.

بر بالای بلندترین گردنۀ این منطقه، اداره‌ی راه و ترابری شاهرود ایستگاهی تأسیس کرده که کار حفاظت از راه و باز نگهداشتن آن را در هنگام برف و کولاک به عهده دارد. وجود این ایستگاه به‌عنوان تأسیسات حمایتی، می‌تواند در خدمت توسعه‌ی گردشگری منطقه استفاده شود.

براساس مطالعات هواشناسی، اقلیم منطقه جزء اقلیم­‌های نیمه خشک مرطوب و در بخش شمالی اقلیم منطقه مرطوب سرد است. متوسط بارندگی سالیانه حدود 350 تا 400 میلی‌متر و در آبریز شمالی نیز تا 550 میلی‌متر برآورد شده است. میزان تبخیر و تعرق واقعی 700 میلی‌متر و میانگین درجه‌ی حرارت سالیانه نیز 12درجه سانتی‌گراد برآورد شده است.

آنچه از این اقلیم در برنامه‌ی توسعۀ گردشگری منطقه مهم به نظر می‌رسد، تعداد روزهای یخبندان است. به استناد گزارش‌های هواشناسی، تعداد روزهای یخ‌بندان در منطقه 98 روز است. اغلب بارش منطقه در فصل زمستان(به صورت برف) و در فصل بهار به‌صورت باران است.

به علت تنوع اقلیمی، پوشش گیاهی منطقه به دو بخش مرتعی و جنگلی قابل تفکیک است. در بخش پوشش مرتعی که در دامنۀ جنوبی منطقۀ اولنگ گسترش دارند، اغلب گونه‌ها شامل، گراس‌های چند ساله از جمله استیپا، فستوکا، برموس و اگروپایرون به‌همراه درمنه، چوبک، کلاه میرحسن وسالویا و... قابل مشاهده است اما در بخش شمالی منطقۀ اولنگ که شامل جنگل‌های خزری است و از مهم‌ترین گونه‌های جنگلی منطقه می‌توان در دو بخش درختان و درختچه‌ها به مواردی چون بلوط، ممرز، افرا، شیردار، ولیک، ازگیل، کرکو و ... اشاره کرد.

مهم‌ترین گونه‌های جانوری قابل مشاهده در منطقه شامل انواع پستانداران، پرندگان، خزندگان هستند. شرایط جنگلی و امکان پناه گرفتن حیوانات شانس مشاهده‌ی بسیاری از حیوانات را برای گردشگران از میان برده است. افراد علاقه‌مند با تمهیدات خاص می‌توانند گونه‌های جانوری آن را مشاهده کنند.

منطقۀ اولنگ در حقیقت منطقه­‌ای است که بین دو فرهنگ متفاوت واقع شده است. در آبریز جنوبی روستاهای شاهرود و در آبریز شمالی روستاهای رامیان قرار گرفته‌اند. شکل فرهنگی اهالی معدود باقی‌مانده در منطقه‌ی اولنگ با سادگی بیشتری همراه است و هنوز تکلفات شهری را در خود جا نداده است. آثاری از دست بافته‌ها در میان ساکنان گذشته جوزچال دیده می‌شود اما صنایع‌دستی به شکل پویا و در حال تولید وجود ندارد.

جنگل و ارتفاعات اولنگ بخشی از چشم‌انداز منطقۀ جنگلی شاهرود است که به علت وجود اقلیم مرطوب و خنک و نزدیکی به شاهرود، برای جلب گردشگران در فصل بهار، تابستان و پاییز قابل برنامه‌ریزی است.

شرایط فعلی گردشگری در منطقه بسیار فقیر است اما به علت چشم‌انداز زیبای منطقه و نیاز گردشگران وجود یک برنامه‌ی اصولی و فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری ضروریست.

تنوع بخشی به گردشگری در منطقه به همراه برنامه‌هایی از جمله بهره‌گیری و تلفیق مناطق گردشگری مثل مناطق جنگل ابر و قطری از الزامات اساسی توسعۀ گردشگری است.

از جمله جاذبه‌هایی که در مسیر بازدید این جنگل فرح‌بخش قرار دارد می‌توان به مجموعۀ تاریخی بسطام اشاره کرد که گنجینه‌ای از تاریخ، فرهنگ و تمدن منطقۀ شاهوار است. آرامگاه عارف نامی شیخ ابوالحسن خرقانی در روستای قلعه نو خرقان، آبشار تنگه داستان مجن و نیز موزه‌ی باستان‌شناسی، موزه‌ی حیات وحش و آثار تاریخی شهر شاهرود نظیر مسجد شیخ علی اکبر، مسجد جامع، بازار تاریخی، تکیۀ زنجیری، خانۀ یغمایی‌ها و... از جمله جاذبه‌های مسیر گردشگری جنگل اولنگ است.

در شهرهای شاهرود و بسطام اماکن اقامتی، پذیرایی و آژانس‌های گردشگری مناسبی وجود دارد که با بهره‌گیری از پرسنل، لیدرهای آموزش دیده و امکانات استاندارد به‌خوبی پذیرای گردشگران هستند.

دسترسی به شاهرود که در 400 کیلومتری شرق تهران به مشهد قرار دارد علاوه بر اتوبان، از طریق خطوط ریلی و هوایی نیز امکانپذیر است.

یادداشت: علیرضا اسلام پناه کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری

انتهای پیام