مردم شهرستان دامغان در ایام سوگواری سالار و سرور شهیدان حضرت امام حسین(ع) از چند روز مانده به آغاز محرم تکایا، مساجد، حسینیه‌ها و بازار شهر را سیاهپوش می‌کنند و اهالی نیز با پوشیدن جامه‌ی نیلی رنگ، خود را برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر مراسم مهیا می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی سمنان، گستردن سفره‌های نذر و برپائی مجالس روضه‌خوانی و مرثیه‌سرایی، از مهم‌ترین آیین‌های عزاداری ماه محرم‌الحرام در دامغان است.
طوق‌بندان:
یکی از آداب ویژه‌ی ایام محرم و سرآغاز شکل‌گیری دیگر مراسم عزاداری رسم «طوق‌بندان» در شهر دامغان و روستاهای آن است. منظور از طوق‌بندان جامه کردن(پوشاندن) بدنه‌ی طوق با پارچه‌هایی به رنگ مشکی، سبز و... است. در شهر دامغان چنین رسم بوده که بدنه‌ی طوق‌ها را در مجمع‌های مسی نهاده و پس از پوشاندن مجمع با پارچه‌های مشکی رنگ با حضور جمعیت عزادار بدنه‌ی طوق را بهم متصل کنند و پس از جامه کردن طوق از آن هنگام تا پایان ماه صفر طوق‌ها به‌عنوان نشانه‌ی عزاداری همراه با دستجات حمل شود و در مکان‌هایی چون تکایا و حسینیه‌ها قرار گیرند.
مراسم طوق‌بندان در تکایای اصلی شهر طی روزهای ششم تا نهم محرم در دو موعود صبح و عصر برگزار می‌شود. بنابر رسمی کهن این مراسم در حسینیه‌ی ابوالفضل در صبح روز ششم انجام می‌شود و پس از آن تکایای خوریا، امامزاده علی ولی، حسینیه دباغان، زینبیه، حسینیه‌ی درب قلعه، حسینیه‌ی معصوم‌زاده و حسینیه‌ی محله امام. به‌ترتیب به این مراسم می‌پردازند. اهالی شهر دامغان در این مراسم حضوری چشمگیر دارند.
علم گردشی:
در برخی نقاط چون تویه دروار، بادله کوه، کلاته رودبار و... اهالی در روزی مشخص علم روستا را در محل گردانده و همراه با جمعیت عزادار به در خانه‌های ساکنان روستا می‌روند. صاحب هر خانه نیز نذورات خود را به بانی علم می‌دهد.
دسته گردانی:
از دیگر شیوه‌های عزاداری در شهر دامغان و روستاهای منطقه دسته گردانی بین تکایای محل و یا هیئت‌های مختلف شهر، روستا و نقاط همسایه است. این مراسم از گذشته‌های دور در میان عزاداران نقاط مختلف رواج داشته و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است. هیئت‌های میزبان در روز موعود زمینه را برای حضور دستجات میهمان فراهم کرده و پس از برپائی عزاداری به نحو شایسته از ایشان پذیرائی می‌کنند.
تعزیه‌خوانی:
هنر نمایش تعزیه در این منطقه، پیشینه‌ی قابل توجهی دارد. علاوه بر شهر دامغان در بسیاری از روستاها از جمله بق(بک) گروه‌های تعزیه‌خوان متبحر با تجهیزات کامل خود نسبت به برپائی مجالس تعزیه‌خوانی در طول ماه‌های محرم و صفر از جمله دهه‌ی اول محرم اقدام می‌کنند. تعزیه‌های حجه‌الوداع، مسلم بن عقیل، چهار سردار، متوکل عباسی، شهادت علی اکبر(ع)، شهادت حضرت قاسم(ع)، شهادت ابوالفضل(ع)، بازار شام و... در مناسبت‌های مختلف اجرا می‌شود.
دیگر شیوه‌های عزاداری دامغان:
زنجیرزنی، سینه‌زنی، حمل علامت و نشانه‌های عزاداری، دسته گردانی، روضه‌خوانی و سنگ‌زنی از شیوه‌های عزاداری ماه محرم در شهرستان دامغان است.
سنگ‌زنی:
این شیوه‌ی عزاداری در روستای صلح‌آباد مرسوم است. عزاداران همگام با آهنگ نوحه‌ی مداح دو چوب دایره‌ای شکل(سنگ) را که در دستان خود دارند بهم می‌زنند.
سنگ‌زنی در شیوه‌های تک ضرب و سه ضرب است. در نوع تک ضرب چوب‌ها در مقابل صورت و در نوع دیگر به‌ترتیب در مقابل زانو، در برابر صورت و در پشت سر به هم زده می‌شود.
نشانه‌های عزاداری:
نخل(نشانه تابوت امام حسین(ع))، علم، علامت، طوق، پنجه، بیرق (پرچم) شبیه نعش، خیمه، کتل، صله، عماره، گهواره علی اصغر(ع)، چلچراغ و... از نشانه‌های عزاداری در شهرستان دامغان است.
تاسوعا و عاشورا:
در این ایام عزاداران در نقاط مختلف با برپائی مجالس روضه‌خوانی و مرثیه‌سرایی سوگواری می‌کنند. تعزیه‌خوانی، دسته گردانی، علم گردشی، و پخت اطعام نذری از دیگر شیوه‌های عزدارای در این ایام است.
شام غریبان:
در شام غریبان شهدای واقعه کربلا اهالی هر محل با حضور در مساجد و تکایا در قالب دستجات منظم عزاداری در حالی‌که شمع یا فانوسی در دست دارند به دیگر تکایا و حسینیه‌ها رفته و سوگواری می‌کنند.
روز یازدهم محرم در دامغان:
بدون شک با شکوه‌ترین عزاداری ماه‌های محرم و صفر در دامغان در این روز برگزار می‌شود. دستجات سوگواری نقاط روستایی و دیگر شهرها در این روز از هنگام صبح به شهر آمده و با حرکت زنجیره‌وار در خیابان‌های شهر دامغان عزدارای می‌کنند. حمل نشانه‌های عزاداری چون پرچم، پنجه، بیرق، علم و کتل در هر دسته مشاهده می‌شود.
این مراسم از دو مسیر تکیه‌ی ابوالفضل(ع) و خیابان زرجوی شمالی آغاز و در نهایت در فردوس رضا با برپائی نماز ظهر پایان می‌یابد. برخی هیئت‌های شهر در این روز به نشانه‌ی میزبانی در پشت سر دستجات و هیئت‌ها حرکت و نخل محله‌ی امام را با خود حمل می‌کنند. در این روز اهالی شهر دامغان عزاداران دیگر نقاط را بر سر سفره‌های اطعام نذری خود پذیرایی می‌کنند.
گزارش از مسعود محقق – خبرنگار ایسنا سمنان
انتهای پیام