دهم اکتبر مصادف است با روز جهانی «سلامت روان» که در این روز، سازمان جهانی بهداشت (WHO) همراه با «فدراسیون جهانی سلامت روان» مراسمی را با هدف افزایش اطلاع رسانی درباره موضوعات مختلف بهداشت روانی در زندگی انسان برگزار می‌کنند.
به گزارش سرویس «سلامت» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، امسال در روز جهانی «سلامت روان» تلاش بر این است که جنبه‌های مثبت بهداشت روانی در دوران میانسالی و سالمندی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
در این همایش WHO همچنین امکانات فنی و ارتباطاتی را فراهم کرده و به کشورهای سراسر جهان برای برگزاری جنبش‌های «روز جهانی سلامت روان» حمایت و کمک‌های فنی ارائه می‌کند.
عنوان در نظر گرفته شده برای بزرگداشت روز جهانی «سلامت روان» در سال جاری میلادی (2013) «سلامت روان و سالمندان» برگزیده شده است.
همانطور که همه ما آگاهیم، مشکلاتی جدید نظیر تنهایی، انزوا، زوال عقل و افسردگی برای سالخوردگان پیش می‌آیند و بسیاری از فعالیت‌های زیر بنایی بر بهبود شرایط زندگی افراد سالخورده‌ای که با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند، تاکید دارند اما آیا می‌دانید که به طور میانگین افراد 55 ساله و بزرگتر بیش از افراد در گروه‌های سنی 25 تا 54 سال رضایت از زندگی دارند؟
امسال در روز جهانی «سلامت روان» تلاش بر این است که از ظرفیت‌های گسترده این عبارت دو کلمه‌ای برای داشتن یک زندگی لذت‌بخش و فعال در آینده و حفظ مشارکت اجتماعی سالم در اجتماعات، استفاده شود.
«فدراسیون جهانی سلامت روان» در آخرین گزارش خود در آستانه روز جهانی «سلامت روان» با عنوان «سلامت روان و سالخوردگان» با ترویج طول عمر فعال و سالم‌تر منتشر کرد:
راه‌های زیادی برای بهبود وضعیت بهداشت و سلامت روانی افراد در زندگی آینده آنها وجود دارد که از آن جمله می‌توان به شرکت در فعالیت‌های هدفمند، ارتباطات شخصی قوی و داشتن سلامت جسمی متناسب و متعادل اشاره کرد.
با این حال این گزارش همچنین بر نقش و مسئولیت‌های دولت‌ها همراه با بخش‌های داوطلب و ارگان‌های انتفاعی برای ترویج بهداشت روانی مناسب در میان سالمندان تاکید می‌کند.
در این گزارش با اشاره به یک فیلم ژاپنی شاد از سالمندان «اوکیناوا»، این فیلم را یک مثال بسیار خوب از سالمندانی که از زندگی آینده خود لذت می‌برند و زندگی فعال با روحیه ارتباطی قوی با مردم اطراف خود دارند، عنوان کرد.
امسال در روز جهانی «سلامت روان» بر راهکارهایی برای اطمینان از بهبود سطح سلامت روان سالمندان از طریق انتخاب یک الگوی زندگی سالم، داشتن ارتباطات اجتماعی بهتر و زندگی پویا و فعال تاکید شده است.
- حقایقی درباره بهداشت روان در سالمندان
جمعیت جهان به طور کلی و به سرعت در حال پیر شدن است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2100 میلادی، جمعیت افراد 60 سال به بالا به بیش از سه برابر افزایش یابد.
بهره‌مندی از بهداشت روانی و سلامت عاطفی در سنین بالاتر از به اندازه هر زمان دیگری در زندگی حائز اهمیت است. در سالمندان بیماری‌های اعصاب و روان 6.6 درصد از کل ناتوانی‌های این گروه سنی را تشکیل می‌دهند و حدودا 15 درصد از افراد 60 سال به بالا از اختلالات روانی رنج می‌برند.
سالمندان 60 سال به بالا سهم مهمی را به عنوان عضو خانواده در جامعه ایفا می‌کنند و به عنوان یک عضو فعال و داوطلب در میان نیروهای کار فعالیت می‌کنند. در حالی که اغلب آنها از سلامت روانی خوبی بهره می‌برند اما بسیاری از این سالخوردگان در معرض خطر ابتلا به اختلالات روانی پیشرفته، بیماری‌های عصبی و مشکلات ناشی از مصرف دارو و بیماری‌ها و یا ناتوانی‌های جسمی هستند.
سن جمعیت جهان به سرعت در حال افزایش است. کارشناسان بین‌المللی پیش‌بینی کرده‌اند که در خلال سال‌های 2000 تا 2050 میلادی سهم جمعیت جهان از سالمندان از 11 درصد به دو برابر یعنی 22 درصد افزایش یابد. به عبارت دقیق‌تر پیش‌بینی می‌شود که جمعیت افراد بالای 60 سال از 605 میلیون نفر به دو میلیارد نفر افزایش یابد.
همچنین طبق آمار بیش از 20 درصد افراد سالمند 60 سال به بالا از نارسایی‌های جسمی و اختلالات روانی علاوه بر سردردهای مکرر رنج می‌برند و 6.6 درصد از کل این مشکلات مرتبط با اختلالات عصبی و روانی هستند. شایعترین بیماری‌های اعصاب و روان در این گروه سنی، «زوال عقل» و افسردگی هستند. در عین حال اختلالات اضطرابی نیز 3.8 درصد از جامعه سالمندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ضمن اینکه مشکلات ناشی از مصرف دارو نیز زندگی حدود یک درصد از سالمندان را تحت‌الشعاع قرار داده و یک چهارم مرگ و میرهای ناشی از رفتارهای «خود آسیب‌رسان» در سنین 60 سال به بالا رخ می‌دهد. ضمن اینکه مشکلات ناشی از سوء مصرف دارو در میان سالمندان اغلب چشم‌پوشی شده یا اشتباه تشخیص داده می‌شوند.
مشکلات بهداشت روان توسط متخصصان سلامت و حتی خود سالمندان شناسایی می‌شوند ولی ننگ اجتماعی در پی فاش کردن این بیماری‌ها، افراد را نسبت به کمک خواستن از دیگران بی‌تفاوت و بی‌میل می‌کند.
- عوامل خطر‌زای «سلامت روانی» در میان سالمندان
مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، روانی و زندگی، سطوح مختلف سلامت روانی را در زمان‌های مختلف در اشخاص تعیین می‌کنند.
علاوه بر عوامل محرک معمول در زندگی که تمام افراد با آن مواجه هستند، بسیاری از سالمندان به دلیل محدودیت‌های حرکتی، دردهای مزمن، سستی یا سایر مشکلات روحی و جسمی، توانایی زندگی مستقل را از دست داده و نیاز به برخی مراقبت‌های طولانی مدت دارند.
علاوه بر این‌ها، سالمندان بیشتر در معرض اتفاقاتی نظیر محرومیت، تنزل موقعیت اجتماعی – اقتصادی ناشی از بازنشستگی و ناتوانی روبرو می‌شوند. تمام این عوامل می‌توانند بر انزوا، از دست دادن استقلال، تنهایی و رنج‌های روانی در سالمندان تاثیر بگذارند. سلامت روانی می‌تواند بر سلامت جسمانی نیز تاثیر داشته باشد. به عنوان مثال در افراد سالمندی که مشکلات جسمانی نظیر بیماری‌های قلبی دارند، میزان ابتلا به افسردگی بیشتر از افرادی است که از نظر جسمی سالم هستند. افراد سالمند همچنین در معرض غفلت و سوء‌رفتارهای جسمی هستند که این سوء‌رفتارها نه تنها سبب آسیب‌های جسمی می‌شود بلکه سبب بروز آسیب‌های جدی و اغلب عوارض بلندمدت روحی شامل افسردگی و استرس در آنها می‌شود.
- زوال عقل و افسردگی، اختلالات روانی شایع در سالمندان
زوال عقل یک سندرم است که سبب تحلیل و زوال حافظه و تفکر و در نتیجه مشکل در رفتارها و انجام فعالیت‌های روزانه می‌شود. این بیماری عمدتا افراد سالخورده را درگیر می‌کند اما با این حال از ارکان معمول کهولت سن نیست.
آمار نشان می‌دهد که در حال حاضر در سراسر جهان 35.6 میلیون نفر به زوال عقل مبتلا هستند و پیش‌بینی می‌شود که شمار افراد مبتلا به این بیماری هر 20 سال، دو برابر شده و تا سال 2030 میلادی به 65.7 میلیون نفر و تا سال 2050 میلادی به 115.4 میلیون نفر افزایش یابد که بخش اعظمی از آنها در کشورهای کم درآمد یا با درآمد متوسط زندگی می‌کنند.
اما افسردگی در سالمندان می‌تواند آسیب‌های جدی‌تری داشته باشد و سبب تشدید ناکارایی و ناتوانی در انجام امور عادی روزمره شود.
افسردگی تک قطبی در 7 درصد جمعیت عموم سالمندان رخ می‌دهد و 1.6 درصد از کل ناتوانی‌ها را در میان افراد بالای 60 سال به خود اختصاص می‌دهد.
افراد مسن مبتلا به افسردگی در مقایسه با افرادی که بیماری‌های جسمی مزمنی نظیر بیماری‌های ریوی، فشارخون بالا و دیابت دارند نیز کارآیی ضعیف‌تری دارند. افسردگی همچنین سبب افزایش حس ضعف جسمی، استفاده بیش از حد از خدمات درمانی و در نتیجه تحمیل هزینه‌های سلامتی می‌شود.
- سیاست‌های مراقبت و درمان
آمادگی جوامع و ارائه‌دهندگان خدمات سلامتی برای پاسخگویی به نیازهای سالمندان امری ضروری است. این موارد شامل تربیت نیروهای متخصص برای مراقبت از سالمندان و جلوگیری و کنترل بیماری‌های مرتبط با کهولت سن شامل بیماری‌های روان و عصبی و مشکلات ناشی از مصرف دارو است. همچنین اتخاذ سیاست‌های پایدار و بلندمدت تسکین‌دهنده و همین‌طور توسعه خدمات و شرایط متناسب با سالمندان مفید و موثر خواهد بود.
- سلامت روان در جامعه
داشتن سلامت عمومی و مراقبت‌های اجتماعی برای بهبود سلامت سالمندان موثر است و از بروز بیماری‌ها و امراض مزمن جلوگیری می‌کند. همچنین آموزش تمام ارائه‌دهندگان خدمات درمانی مرتبط با مشکلات و نارسایی‌های مرتبط با کهولت سن نیز اهمیت زیادی دارد. کنترل سلامت روانی در سالمندان در سطح جامعه بسیار ضروری است. به همین نسبت نیز توجه و تمرکز بر مراقبت طولانی مدت از سالمندانی که از مشکلات روانی رنج می‌برند، اهمیت دارد.
به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان جهانی بهداشت، WHO و فدراسیون جهانی بهداشت روان تاکید دارند که روز جهانی «سلامت روان»، روزی برای آموزش جهانی بهداشت روانی و افزایش آگاهی‌ها و حمایت از مبتلایان به بیماری‌های روانی است و WHO با حمایت از دولت‌ها در تقویت و بهبود بهداشت روانی در سالمندان، سعی در یکسان‌سازی سیاست‌ها و برنامه‌های مرتبط با آن دارد.
انتهای پیام