معاون اسبق علمی و فناوری رییس‌جمهور در جمع نخبگان جوان، ضمن بیان ناگفته‌هایی از نحوه تصویب قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در دولت نهم، نسبت به ضعف شدید در اجرای قوانین حمایت از نخبگان و پژوهشگران تا حال حاضر گلایه کرد.

به گزارش خبرنگار علمی ایسنا دکتر واعظ‌زاده، رییس اسبق بنیاد ملی نخبگان در جمع هزار نخبه در هفتمین همایش ملی نخبگان جوان در سالن خلیج فارس پژوهشگاه نیرو افزود: در این مدت که از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری استعفا دادم فکر و ذهن من بیش از هرچیز با نخبگان و نخبگی درگیر بود و بیشتر ساعات مطالعه من به بحث نخبگی اختصاص داشت.

وی با بیان اینکه دلبستگی من همچنان به این موضوع پابرجاست، گفت: خوشحالم که این معاونت با رهنمود رهبری شکل گرفت و این نهال ضعیف و نوپای روزهای اول، امروز به سمت شکوفایی حرکت می‌کند.

واعظ‌زاده با یادآوری روزهای اول حضور در بنیاد ملی نخبگان گفت: روزی که برای اولین بار وارد ساختمان زعفرانیه‌ی بنیاد ملی نخبگان شدم با وضعیت غیر قابل انتظاری روبرو شدم و غیر از خدمتکار ساختمان سه جوان دانشجوی کارشناسی در آن حضور داشتند.

وی ادامه داد: طی آن دوران تنها جلسه‌ای با حوز 64 نفر از نخبگان برگزار شد که این افراد هم به عنوان نخبه شناسایی نشده بودند.

معاون اسبق علمی و فناوری رییس‌جمهور تصریح کرد: در آن روزها توقعات و انتظارات از بنیاد ملی نخبگان بسیار زیاد بود اما هنوز تصمیمات گرفته شده به منصه ظهور نرسیده بود و تاکید ما نیز این بود که خیلی سریع باید جوانان نخبه با اولویت مورد حمایت قرار بگیرند. بنابراین از تعدادی از اساتید نخبه و جوانان نخبه دعوت و به سرعت برای آیین‌نامه اصلی دستورالعمل‌هایی نوشته شد.

رییس اسبق بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: در نهایت در شهریور 86 بیش از هزار تن از نخبگان شناسایی شده، در گردهمایی بزرگ شرکت کرده و مورد حمایت قرار گرفتند.

واعظ‌زاده با اشاره به برگزاری دومین همایش نخبگان جوان در سال 87 با ارائه چند طرح بزرگ علمی در آن گفت: یکی از این طرح‌ها لایحه‌ی قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان بود که یک بار در دولت مطرح و رد شده بود.

وی یادآور شد: در آن زمان در دولت اعلام کردیم که باید سه میلیارد یورو به حمایت از نتایج پژوهش، اختراعات و نوآوری‌ها جهت تجاری‌سازی اختصاص یابد. البته چنین رقمی تا کنون فقط به بودجه‌های پرسنلی دولت و یا سرمایه‌گذاری‌های بزرگ نفت و نیروگاه‌ها در دولت اختصاص می‌یافت و سهم علم و فناوری، مبالغ بسیار اندکی بود. به عنوان مثال صندوق حمایت از پژوهشگران تنها چهار میلیارد تومان بودجه داشت.

رییس مرکز الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت خاطرنشان کرد: به هر حال در آن مقطع اعضای دولت با شوخی و جدی این لایحه را رد کردند و قبل از آن هم رییس جمهور به من گفته بود که فقط مخالفت نمی‌کنم؛ اما از من موافقت نخواهید دید و در نهایت لایحه قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان در دولت تصویب نشد.

واعظ‌زاده با بیان این که در دومین همایش نخبگان جلسه رسمی دولت با همه تشریفات در آن برگزار شد گفت: در همین راستا از شبکه سه هم درخواست کردیم که این جلسه را مستقیم پخش کند. به هرحال حضور هزار نخبه در آن جلسه که مستقیم هم از رسانه ملی پخش می‌شد به نظر رسید یک نیروی عظیمی بود که همکاران دولت را مجاب کرد تا به قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان رای موافق دهند که در نهایت کلیات قانون در جلسه‌ی دولت در حضور هزار نخبه جوان تصویب شد؛ اگر چه جزییات آن مکافاتی در دولت داشت و به جار و جنجال مفصلی ختم شد و درنهایت به مجلس شورای اسلامی جهت تصویب نهایی تقدیم شد.

وی تاکید کرد: در دومین همایش نخبگان جوان مصوبات قاطعی از دولت گرفته شد؛ اگر چه متاسفانه تقریبا هیچ یک از آنها، حتی پس از مدتی که قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان در مجلس هم به تصویب رسید به اجرا درنیامد؛ در حالی که این قانون به نوعی اساس اقتصاد دانش بنیان کشور بوده و باید پس از سه ماه از تصویب، آیین‌نامه‌های اجرایی آن تدوین می‌شد، حال آن که دو سال این موضوع به طول انجامید و در نهایت سه میلیارد یورو پیشنهادی ما در دولت به سه هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرد.

وی ادامه داد: همین میزان نیز بر اساس قانون باید ظرف سه سال به صندوق نوآوری و شکوفایی ذیل این قانون اختصاص می‌یافت اما در حال حاضر تنها کمتر از یک درصد آن اختصاص یافته است.

استاد دانشگاه تهران از رکود برنامه‌های زیرساختی علم و فناوری کشور انتقاد کرد و از دولت جدید خواست که با اجرای قانون حمایت از شرکتهای دانش بنیان مبلغ 3 هزار میلیارد تومان مصوب مجلس را به صندوق نوآوری و شکوفایی اختصاص دهد.

معاون علمی و فناوری رییس جمهور در دولت نهم با اشاره به اجرای 20 طرح در بنیاد ملی نخبگان و 30 طرح در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دوران مسوولیت خود گفت: پس از دوران مسوولیت تمامی این طرح‌ها را برای دکتر سلطان خواه که به عنوان مسوول این دو نهاد معرفی شده بودند توضیح کامل دادم اما به نظر می‌رسد که علی‌رغم حسن نیت ایشان، سیاست‌های دولت همراه با این برنامه‌ها نبود و ایشان هم حریف دولت نشد. بنابراین طرح‌های زیرساختی علم و فناوری در دولت دهم سکته کرد که امیدواریم در مدیریت جدید این طرح‌ها احیا شوند.

واعظ‌زاده، راه‌اندازی کانون‌های هماهنگی دانشگاه و صنعت را یکی از طرح‌های شروع شده در معاونت علمی و فناوری گفت: این طرح با استفاده از حدود 10 تجربه طرح‌های مختلف برای ارتباط دانشگاه و صنعت پس از انقلاب و نیز تجارب جهانی مطرح شد و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که در قالب کانون‌های هماهنگی دانش و صنعت باید همه بازیگران تولید یک کالا دور هم جمع شوند و حتی پیش‌بینی شده بود که چنانچه برای 200 کالا با کمک دولت کانون هماهنگی دانش و صنعت تشکیل شود این روند به یک روال طبیعی تبدیل خواهد شد. البته این طرح تا کنون ادامه پیدا کرده اما آنطور که انتظار می‌رفت مورد حمایت دولت دهم قرار نگرفت.

وی با تاکید بر این که راه‌اندازی ستادهای فناوری‌های راهبردی شاید طرحی بود که موفق‌تر از همه ادامه پیدا کرد، گفت: متاسفانه این طرح نیز با کمبود منابع مالی مواجه است. به طوری که بودجه کشور از سال 88 که من استعفا دادم تا کنون حدود 3 برابر شده اما بودجه ستادها به تبع بودجه معاونت علمی که نسبت به آن دوران حدودا نصف شده، کمتر شده است.

به گفته واعظ‌زاده به طور کلی بودجه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که در دولت نهم حدود 260 میلیارد تومان بود در دولت دهم به حدود 160 میلیارد تومان کاهش یافت و اگر افزایش بودجه و تورم را هم محاسبه کنیم این میزان تقریبا یک پنجم شده است.

معاون علمی و فناوری رییس جمهور در دولت نهم با اشاره به تشکیل کمیسیون علم و فناوری در دولت با شرکت وزرای علمی و اقتصادی و به ریاست معاونت علمی رییس جمهور گفت: در گذشته علم و فناوری تحت پوشش کمیسیون فرهنگی دولت بود که در نهایت با پیشنهاد معاونت علمی و فناوری از این کمیسیون جدا شد و وزرای علمی و اقتصادی در آن عضو شدند. اما متاسفانه این کمیسیون در دولت دهم پس از مدتی تعطیل شد که انتظار می‌رود در این دولت با اختیارات و ترکیب مناسب احیاء شود.

واعظ‌زاده با بیان این که اجرای قانون اختصاص یک درصد از درآمد شرکت‌ها و موسسات دولتی به امر پژوهش یکی دیگر از طرح‌های بزرگی بود که توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دولت نهم به اجرا درآمد، گفت: شرکتهای دولتی با هزاران مشکل مواجه‌ و درصددند که این یک درصد را نیز در محل‌های دیگر صرف کنند اما سامانه نرم‌افزاری برای محاسبه این یک درصد تهیه شد و تا کنون خبری نشنیده‌ایم که این قانون در حال پیگیری باشد.

وی اعطای پژوهانه دکتری را یکی دیگر از طرح‌های بزرگ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری عنوان کرد و گفت: انتظار می‌رفت که این پژوهانه به دانشجویان تحصیلات تکمیلی اختصاص پیدا کند. اما متاسفانه تا آن جا که ما اطلاع داریم این طرح نیز متوقف شده و احتمالا به دلیل نبود منابع مالی است.

رییس اسبق بنیاد ملی نخبگان در بخش دیگری از سخنانش نخبگی را یک موقعیت دانست که کسب می‌شود و ادامه داد: علی‌رغم این، نخبگی یک فرآیند مهم و طولانی است و اگر نخبگی را شکوفایی و استفاده از استعدادها فرض کنیم، طبیعتا در بزرگسالی اتفاق می‌افتد.

وی ادامه داد: اگر چه استعداد ذاتی است اما فرآیند نخبگی فردی و اجتماعی است که باید هدایت شود در مقابل دولت باید شرایطی را فراهم کند که مشکلات و موانع کم و فرصت‌ها آماده شود.

واعظ‌زاده خاطرنشان کرد: نخبه با هوشیاری باید منتظر فرصت‌ها باشد و شناخت فرصت‌ها نیز به یک هوشمندی نیاز دارد و از استعداد برتر بیش از همه افراد جامعه انتظار می‌رود که این فرصت‌ها را بشناسد.

انتهای پیام