با ساخت یک «پنگ‌خانه آب» جدید در شهرستان نجف‌آباد، پنگ‌خانه‌ی قاجاری این شهرستان، توسط شهرداری تخریب می‌شود تا یک بلوار تعریض شود.
به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، از «پنگ‌خانه»های کشور به‌عنوان سازه‌هایی یاد می‌شود که در قنات‌ها برای استراحت و تقسیم آب کشاورزان استفاده می‌شدند، اما حالا فقط دو نمونه با نامهای «بیشه» و «باغ نو» در نجف‌آباد اصفهان باقی مانده‌اند که آن‌ها هم به بهانه‌ی تعریض بلوار ولی‌عصر (عج) غربی، در معرض تخریب زود‌هنگام قرار دارند.
مدیر انجمن دوست‌داران میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان نجف‌آباد درباره‌ی وضعیت این پنگ‌خانه‌ها به خبرنگار ایسنا، توضیح داد: از اوایل امسال، شهرداری منطقه‌ی 3 شهرستان نجف‌آباد، شرایط را برای تخریب پنگ‌خانه‌ی «باغ نو» آماده کرده بود؛ اما دوست‌داران میراث فرهنگی شهرستان نجف‌آباد حدود یک هفته، هر شب کنار این بنای قاجاری زنجیره‌ی انسانی تشکیل دادند، تا از تخریب آن جلوگیری کنند.
حسین نجفی‌پور با اشاره به این‌که این بنای صفوی با کمک نمایندگی اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری نجف‌آباد و دوست‌داران میراث فرهنگی، دوم تیرماه امسال در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، گفت: در نامه‌نگاری‌هایی که دوست‌داران میراث فرهنگی نجف‌آباد با برخی مسوولان شهری مانند فرمانداری یا شهرداری داشتند، از شهرداری خواسته شده است تا احداث بلوار ولی‌عصر (تعج) غربی را به‌نحوی مدیریت کند تا از تخریب این بنای تاریخی جلوگیری شود.
او همچنین به ابلاغ اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان در دوم تیرماه امسال به شهرداری نجف‌آباد، با هدف اعلام شماره‌ی ثبت این بنای تاریخی اشاره و اظهار کرد: دوست‌داران میراث فرهنگی نجف‌آباد چند روز پیش، در نامهای به معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - مهدی حجت - درخواست رسیدگی فوری به این قضیه را مطرح کرده‌اند.
وی بیان کرد: این‌بار شهرداری این شهرستان در طرحی جدید، اقدام به ساخت پنگ‌خانه‌ای جدید کرده و حتی کار ساخت آن را نیز اکنون به پایان رسانده است. به نظر می‌رسد قرار است با ساخت این بنای جدید، اعلام شود که این پنگ‌خانه را به چند متر زمین قدیمی‌اش منتقل شده است و پس از آن، به‌رحتی کار تعریض بلوار انجام خواهد شد.
او تأکید کرد: شهرستان نجف‌آباد به‌دلیل داشتن زمین‌های کشاورزی بی‌شماری که در گذشته داشته، پنگ‌خانه‌های زیادی داشته است که به مرور با توجه به این‌که روش آبیاری در زمینه‌های کشاورزی تغییر کرده و تعدادی از کشاورزان شغل‌های دیگری را انتخاب کردند، این پنگ‌خانه‌ها به‌دلیل بی‌توجهی، به مرور تخریب شدند؛ ولی متولیان میراث فرهنگی موفق شدند، فقط دو نمونه از پنگ‌خانه‌ها را مرمت و بازسازی کنند که پنگ‌خانه‌ی صفوی «بیشه» حدود سه کیلومتر از پنگ‌خانه‌ی «باغ نو» که متعلق به دوره‌ی قاجار است، فاصله دارد.
به گزارش ایسنا، با توجه به این‌که در قدیم، ابزار و تجهیزاتی مانند ساعت برای تعیین زمان آب‌رسانی و تعیین سهم هر کشاورز از آب در دسترس نبود، کشاورزان محلی روش خلاقانه‌یی را برای تقسیم‌بندی آب زراعی ابداع کرده بودند که در محلی به نام «پنگ‌خانه» انجام می‌شد. پنگ‌خانه‌ها مکان‌هایی در میان زمین‌های کشاورزی و در نزدیکی منبع آب بودند که به‌صورت ایوانی نسبتا کوچک ساخته می‌شدند و یک نفر معتمد کشاورزان به نام میراب (امیر آب) در آنجا بود.
در پنگ‌خانه، چند جوی از کنار هم می‌گذشتند و «میراب» تقسیم آب در آن محل با توجه به واحدهای زمانی مشخص (پنگ)، آب را برای آبیاری زمین‌های متفاوت تقسیم می‌کرد. روش تقسیم آب به این صورت بود که ظرف فلزی کوچکی که به آن پنگ می‌گفتند و سوراخ‌ریزی در ته آن بود، روی سطح آب قرار می‌گرفت. به مرور زمان، آب از سوراخ بالا می‌آمد و در یک بازه‌ی زمانی مشخص که ظرف فلزی پر از آب می‌شد، خود به خود در آب غوطه‌ور می‌شد و به این صورت، آب زراعی به‌صورت زمان‌بندی‌شده و کاملا عادلانه میان کشاورزان تقسیم می‌شد. به‌محض پر شدن آب پنگ، سهم آب نفر بعدی شروع می‌شد و متصدی پنگ‌خانه با صدای بلند، کشاورز یا باغ‌دار بعدی را متوجه می‌کرد تا آب را به سمت اراضی خود هدایت کند و به اندازه‌ی سهمش از آب کشاورزی بهره گیرد.
انتهای پیام