جواد جزینی دربارهی وضعیت انتخاب متنها در کتابهای درسی معتقد است، دستاندرکاران تدوین کتابها فهم درستی از ادبیات کودک و نوجوان ندارند و متنهایی را از ادبیات کهن انتخاب میکنند که حتا در برخی موارد معلمها هم از تدریس آنها عاجزند.
این نویسنده درباره وضعیت تدوین کتابهای درسی به خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: نمیدانم چرا دستاندرکاران تدوین کتابهای درسی نگاهی به کتابهای ادبیات کودک و نوجوان ندارند و برای کتابهای درسی متنهایی را انتخاب میکنند که از نظر زبانی به معیارهای فهم بچهها نزدیک نیست. انگار ارتباط دستاندرکاران تدوین کتابهای درسی با ادبیات کودک و نوجوان کمرنگ است یا اصلا وجود ندارد که باعث شده آثار تولیدشده در حوزه کودک و نوجوان به کتابهای درسی راه پیدا نکند.
او در ادامه افزود: متأسفانه در حال حاضر پیوند دستاندرکاران با ادبیات کودک و نوجوان قطع است، وگرنه آثار خوبی در حوزه ادبیات کودک که زبان هنری بالایی دارند، تولید شده است، اما دستاندرکاران کتابهای درسی ادبیات یا آنها را نمیشناسند یا دچار کجفهمی و بدفهمی هستند.
جزینی در ادامه با بیان اینکه متنهایی که امروز برای کتابهای درسی بچهها انتخاب میشود، با فهم آنها تناسب ندارد، اظهار کرد: معمولا در کتابهای درسی مقاطع راهنمایی و دبیرستان تلاش زیادی میشود تا متنهایی از ادبیات کهن انتخاب شود، اما به خاطر اینکه متنهای انتخابشده برای بچهها جذابیت ندارد، باعث میشود بچهها این کتابها را با لذت نخوانند.
او همچنین بیان کرد: در متنهای کهن نیز شعرهای دلکش زیادی وجود دارد که حتا بچههای دبستانی به راحتی میتوانند آنها را حفظ کنند اما مسؤولان تدوین کتابها از همین آثار کهن نیز متنهایی انتخاب میکنند که حتا معلمها هم از تدریس آنها عاجزتند. به طور مثال سعدی شعرهای زیادی در نعت حضرت پیامبر (ص) دارد که بسیار لطیف و زیبا هستند اما جالب این است که در کتابهای درسی ما از سعدی شعرهایی انتخاب میشود که دانشآموزان از فراگیری آنها ناتوان هستند و به دلیل ناآشنایی، برای بچهها با لذت خواندن همراه نیست و آنها با این شعرها به ادبیات کهن و معاصر رغبت پیدا نمیکنند.
این نویسنده گفت: آزمون پرلز آزمونی است که هر دو سال یک بار از سوی سازمان یونسکو در بین دانشآموزان در رشته ادیبات برگزار میشود تا قدرت خوانش آنان اندازهگیری شود که در آخرین دوره این آزمون و در نتیجه رویکردهای آموزش و پرورش در ایران این میشود که قدرت خوانش رتبهی دانشآموزان ایرانی در بین 143 کشور دنیا رتبه بهتر از 141 نمیشود که نشان میدهد آموزش و پرورش ایران به دلایل مختلف نمیتواند آموزش و مهارت خوانش را در بین دانشآموزان بالا ببرد. این مشکلات هم به آموزش و پرورش برمیگردد و هم به تواناییهای معلم و الگوهای آموزشی.
جزینی در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر کتابهای درسی در مقاطع راهنمایی و دبیرستان به شدت محتوامحور هستند، اظهار کرد: دستاندرکاران تولید کتابهای درسی ادبیات معمولا میگردند و نوشتهها و داستانهایی را از ادبیات کهن پیدا میکنند که در آنها از کلماتی نظیر عشق، خال و یار... استفاده نشده باشد. آنها فکر میکنند باید از فرصت کلاس ادبیات برای تدریس مبانی عقیدتی استفاده کرد. به همین خاطر است که کلاس ادبیات به کلاس بیان نکتههای اخلاقی تبدیل شده است. البته منظور من این نیست که در کلاسها از اینگونه مباحث گفته نشود، بلکه معتقدم باید در همه زمینهها از جمله طرح مباحث عقیدتی از داستانها و شعرهایی استفاده کرد که برای دانشآموزان جذابیت داشته باشد، اما متأسفانه نگاه نامناسب دستاندرکاران این کتابها در این زمینه نیز خالی از هرگونه جذابیت است.
او ادامه داد: البته اینگونه افراد مقصر هم نیستند و شاید اگر من و شما هم جای آنها بودیم، همین متنها را انتخاب میکردیم. زمانی یکی از همین افراد دستاندرکار تدوین کتابهای درسی به من میگفت، به ما گفته شده است در کتابها از متنهایی که در آنها از عشق و ... گفته میشود، استفاده نکنیم.
جزینی سپس درباره حذف نام برخی از چهرههای ادبی مشهور و معاصر از کتابهای درسی ادبیات، گفت: در این زمینه باید پرسید که آیا چهرههای ادبیات معاصر ما تنها علیرضا قزوه و غلامعلی حداد عادل هستند؟ یکی از درسهایی که از آثار آقای حداد عادل در مدرسهها تدریس میشود، درسی به نام برهنگی فرهنگی است که در اصل خلاصهای از اثر هانس کریستین اندرسن است. آیا در شعر معاصر فقط علیرضا قزوه شاعر است؟
انتهای پیام