تالاب آق‌گل ملایر به عنوان دومین تالاب مهم این شهرستان بوده که کاهش نزولات آسمانی و افزایش فعالیت‌های انسانی، این تالاب را در معرض خطر خشک شدن قرار داده است و در صورت عدم پیگیری و مدیریت لازم از سوی مسوولان در آینده‌ای نزدیک شاهد از بین رفتن تالاب و مهاجرت پرندگان آن خواهیم بود.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه همدان، تالاب طبیعی و فصلی آق‌گل در حد فاصل استان های مرکزی و همدان در فاصله 20 کیلومتری شمال شرقی ملایر قرار دارد و آب این تالاب از حوضه آبریز رودخانه قره چای در جنوب دشت کمیجان تامین می‌شود.

فصول آبگیری تالاب از اواخر آذر ماه آغاز شده و تا اواسط خرداد ماه هر سال به پایان می رسد، حوضه آبریز این منطقه با میزان بارندگی سالانه ارتباط مستقیم دارد، به گونه‌ای که عمق آب تالاب از صفر تا یک متر متغیر است.

وسعت 15 کیلومتری تالاب در فصول پر آب

وسعت تالاب آق گل در ماه های پر آب سال به 15 کیلومتر مربع نیز می‌رسد و با پیشروی آب در قسمت‌های میانی، جزیره‌هایی به ارتفاع شش متر ظاهر می‌شود. در فصل بهار از میزان آب این تالاب کاسته شده و در اواخر این فصل تالاب خشک می‌شود، ولی در طول پاییز و زمستان آبدار است.

تنوع اکولوژیک بالا در تالاب آق گل، جایی برای تردید باقی نمی گذارد که این تالاب نیاز اساسی به برنامه‌های حفاظتی و مدیریتی مناسب دارد و تمام این دلایل نشان دهنده اهمیت و جایگاه ارزشمند تالاب آق گل برای پرندگان‌ آبزی و به طور خاص برای تولید مثل گونه هایی همچون آووست و چوب پا است.

از جمله پرندگان آبزی و کنارآبزی منطقه می‌توان به کشیم کوچک، باکلان بزرگ، کشیم بزرگ، اگرت بزرگ، باکلان کوچک، فلامینگوی بزرگ، بوتیمار کوچک، حواصیل زرد، خوتکا، آبچلیک پا سرخ، چوب پا، چنگر نوک سرخ، کاکایی سرسیاه، زرده پره تالابی، پرستو دریایی نوک‌ کاکایی و اردک بلوطی اشاره کرد.

تالاب آق گل از سال 88 به مدت پنج سال از سوی شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شده و حفاظت از این منطقه برای جلوگیری از شکار غیرمجاز به خصوص در ایام تعطیل شدت بیشتری می‌گیرد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست ملایر در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: تالاب آق گل از جمله تالاب های فصلی با سیمای دشتی است که از طریق نزولات آسمانی آبگیری می‌شود و خشکسالی‌های اخیر موجب شده تا این تالاب در معرض خشک شدن قرار بگیرد.

"رضا دانش پژوه"، از رودخانه قره چای استان مرکزی به عنوان یکی دیگر از منابع تامین کننده آب این تالاب نام برد و افزود: متاسفانه امور آب استان مرکزی درباره ریزش حق آب تالاب آق گل اقدامات خاصی صورت نداده است و همین امر نیز یکی از دلایل خشک شدن تالاب است.

حفر چاه‌های غیرمجاز و تغییر کاربری زمین‌های اطراف تالاب

دانش پژوه خاطرنشان کرد: علاوه بر عدم همکاری استان مرکزی در حق آب، حفر چاههای غیرمجاز متعدد پیرامون این تالاب و تغییر کاربری زمین های اطراف آن از مرتع به کشاورزی نیز موجب خشک شدن تالاب و نداشتن آب کافی در آن شده است.

وی ادامه داد: استفاده کشاورزان از آب موجود در تالاب برای محصولات خود و علاقه آنها به تبدیل تالاب به زمین کشاورزی موجب کاهش عرصه آن از 600 به 150 هکتار شده است. این افراد با ایجاد شکاف در دیواره‌های اطراف تالاب و یا پمپ زدن، موجب پمپاژ و خروج آب تالاب می‌شوند که این موضوع خطری جدی برای تالاب و حیات وحش آن محسوب می‌شود.

دانش پژوه با بیان اینکه افزایش فعالیت‌های انسانی در محدوده تالاب، تاثیر فراوانی بر حیات وحش و به خصوص پرندگان دارد، افزود: پرندگان آبزی و کنار آبزی در اراضی اطراف تالاب آق گل به چرا پرداخته و از تالاب تغذیه می‌کنند و فعالیت‌های انسانی در جذب پرندگان مهاجر به تالاب تاثیر منفی می‌گذارد.

شناسایی 75 گونه پرنده آبزی و کنار آبزی

وی از شناسایی 75 گونه پرنده آبزی و کنار آبزی در این تالاب خبر داد و گفت: افزون بر این گونه‌های مختلفی از دوزیستان نیز در تالاب مشاهده شده است.

دانش پژوه اظهار کرد: در مورد حفر چاههای غیر مجاز نظارت لازم باید از سوی اداره امور آب صورت بگیرد و تغییر کاربری مراتع به زمین های کشاورزی نیز به اداره منابع طبیعی مربوط می‌شود، اما متاسفانه همکاری مطلوبی در این زمینه وجود ندارد.

وی وجود تالاب آق گل در حد فاصل استان‌های مرکزی و همدان را یکی از دلایل عدم همکاری مناسب بین ادارات مربوطه دانست و گفت: به دلیل اینکه این تالاب در حد فاصل مرزهای سیاسی قرار گرفته اقدامات اداری انسجام خاص خود را ندارد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست ملایر افزود: انجام هماهنگی‌های لازم بین ادارات منابع طبیعی، امور آب و محیط‌زیست بین دو استان وقت گیر است و به همین دلیل تصمیماتی که باید به هنگام باشد، دیر انجام شده و اثرگذاری لازم را ندارد.

وی تخصیص اعتبارات ملی برای تالاب آق گل را یکی از راه حل های برون رفت از مشکل کنونی خواند و اظهار کرد: این اعتبارات به خصوص برای جلوگیری از ورود گرد و غبار تالاب به شهر و مناطق اطراف ضروری است.

خشک شدن تالاب، ورود گرد و غبار به هوا را به دنبال دارد

دانش پژوه اضافه کرد: خشک شدن تالاب باعث ایجاد ذرات ریز شده که این ذرات در اثر وزش باد تبدیل به گرد و غبار شده و وارد هوا می‌شود و در صورت تخصیص اعتبارات و طرحهای ملی، این تالاب نیز به صورت هماهنگ با سطح کشور مدیریت خواهد شد.

وی با اشاره به وسعت 600 هکتاری تالاب آق گل گفت: مساحت مفید منطقه‌ای که در تالاب آبگیری می‌شود، 150 هکتار و نیاز آبی آن 2 میلیون متر مکعب است.

وی تصریح کرد: اداره حفاظت محیط زیست از سال 87 تالاب آق گل را تحت مدیریت قرار داده و درخواست ممنوعیت شکار را ارائه کرد که این تالاب در سال 88 و از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد.

گزارش از: زهرا صفدری، ‌خبرنگار ایسنا، منطقه همدان

انتهای پیام