فریدون جنیدی معتقد است: برای این‌که واژه‎های برابر نهاد فرهنگستان زبان بین مردم جا بیفتد، باید از فرهنگ کشور استخراج شده باشد، اما افرادی که این واژه‎ها را تصویب می‎کنند، نه با زبان‎های باستانی و نه گویش‌های محلی کشور آشنا نیستند.

این استاد پیشکسوت زبان‌های ایرانی در گفت‎وگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره دلیل برخورد منفی مردم با واژه‎های مصوب فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، گفت: وقتی نخستین پدیده‌های فرهنگی غرب به ایران وارد شد، ناچار باید برای این واژه‌ها برابرنهادی قرار می‌دادند. این پدیده ابتدا با ماشین وارد شد که یک عده راننده و کمک‌راننده بی‌سواد اواسط دوره قاجار، برای بخش‌هایی از ماشین، برابرنهادهایی چون «رکاب‌»، «گلگیر‌» و «فرمان‌» قرار دادند و چون این راننده‌های بی‌سواد این واژه‌ها را بسیار بجا انتخاب کردند، مردم آن‌ها را پذیرفتند و امروز از استاد دانشگاه تا یک فرد عادی این بخش‌ها از خودرو را به این نام‌ها می‌نامند.

او در ادامه متذکر شد: اما این کار در فرهنگستان ما انجام نمی‌شود. فرهنگستان ما با فرهنگ کهن کشور ناآشناست و در میان افراد فرهنگستان باید کسانی باشند که به گویش‌های محلی آشنا باشند و هر کدام یک یا چند گویش محلی را خوب بدانند؛ زیرا از کجا معلوم که ما در گویش‌مان واژه‌ای نداشته باشیم که معنایی را که واژه اروپایی می‌دهد، بدهد. چوبی در آسیاب گندم است که به وسیله آن گندم را بین دو سنگ هدایت می‌کنند، این چوب را که شبیه قایق است، مردم در گویش بختیاری «بُوت» می‌نامند. انگلیسی‌ها هم به قایق «بُوت» (boat) می‌گویند. این واژه‌های محلی می‌تواند به زبان ما کمک کند. اما فرهنگستان ما این دست افراد را ندارد؛ چه کسانی که زبان‌های باستانی را بشناسند و چه کسانی که با زبان‌های محلی آشنا باشند و تا زمانی که این‌چنین افرادی در فرهنگستان حضور نداشته باشند، واژه‌های فرهنگستان از شرایطی که امروز دارد، جلوتر نمی‌رود.

جنیدی در پاسخ به این سؤال که آیا جا نیفتادن واژه‌های فرهنگستان به دلیل فرهنگ‌سازی نکردن برای آن‌ها نیست، گفت: جا افتادن برابرنهادها، فرهنگ‌سازی نمی‌خواهد. اگر واژه‌ای بر بنیاد فرهنگ ایران باشد، خودش زاده فرهنگ ایران است و مردم آن را خواهند پذیرفت. اما اگر واژه‌ای باشد که از فرهنگ ایران بیرون نیامده باشد، در میان مردم هم جا نمی‌افتد. واژه‌های فرهنگستان اول هم با مقاومت مواجه می‌شد، اما چون کسانی که در فرهنگستان اول حضور داشتند، از فهم و دانش گسترده‌ای درباره فرهنگ ایران برخوردار بودند، برابرهایی قرار داده بودند که به هر حال از سوی مردم پذیرفته شدند. اما فرهنگستان امروز به فکر پذیرندگی و ناپذیرندگی نیست، آن‌ها حقوق‌شان را می‌گیرند و واژه‌های‌شان را تصویب می‌کنند و احساس مسؤولیتی در برابر این واژه‌ها ندارند.

انتهای پیام