شاید برای بسیاری از ما، آن زمان که کودک بودیم و غوطه‌ور شدن در حساب و کتاب‌های زندگی روح‌مان را سنگین و احساس‌مان نسبت به دیگر موجودات را کمرنگ نکرده بود، شنیدن صدای گلوله‌ای که به قصد کسب لذت از شکار، در فضا می‌پیچد، ترسناک و حتی در دنیای کودکانه‌مان ظالمانه بود.
اما، امروز که به قول شازده کوچولوی داستان اگزوپری آدم بزرگ شد‌ه‌ایم و مثل آدم بزرگ‌ها فکر می‌کنیم و حرف می‌زنیم هم شاید بتوانیم هنوز نگران حیوانات زیبا و عموما کمیابی باشیم که به دست شکارچیان غیرمجاز و یا در فصول و مناطق شکار ممنوع کشته شده و رو به انقراض می‌روند.
بررسی کوتاهی در ویژگی‌های طبیعی استان مرکزی نشان می‌دهد که این استان به واسطه تنوع زیستی و آب و هوای ویژه، از جمله استان‌های کشور است که گونه‌های جانوری ویژه‌ای را در خود جای داده که برخی از آنها همچون پاژن و درنا منحصر به همین استان هستند و از همین رو، حفاظت و حفظ نسل آنها به شدت ضروری به نظر رسیده و مستلزم انجام اقدامات و تدابیری خاص است.
براساس این گزارش، پنج منطقه تالاب میقان اراک، بازرجان تفرش، خرقان ساوه، چالخاتون شازند و کلاهه آشتیان تحت مدیریت و حفاظت محیط زیست استان مرکزی به عنوان مناطق شکار ممنوع نام‌گذاری شده که هر یک از این مناطق شاخصه‌ی ویژه‌ای دارد.
در اراک، تالاب میقان با مساحتی در حدود 25 هزار هکتار از شهریور ماه پذیرای پرندگان مهاجر بویژه درناهاست که البته حضور آنها این تالاب را منحصر به فرد و این منطقه را تبدیل به منطقه شکار ممنوع کرده است.
در شازند، منطقه شکار ممنوع چالخاتون با مساحت بیش از 13 هزار هکتار دارای منابع آبی فصلی و دائمی است و این مهم منطقه یاد شده را به زیستگاه خاصی برای گونه‌های جانوری و گیاهی منطقه تبدیل کرده است و گونه‌های جانوری مختلفی مانند شغال، روباه، انواع عقاب، خرگوش، موش صحرایی و جانوران دیگری در این منطقه زندگی می‌کنند.
در آشتیان، منطقه شکار ممنوع کلاهه با بیش از 20 چشمه شرایط زیستی مناسبی را برای جانوران این حوزه ایجاد کرده و 27 گونه از 170 گونه پستانداران کشور را در خود جای داده است. مشاهده 72 گونه از 500 گونه پرندگان ایران و زندگی 49 گونه از خزندگان در این منطقه، تنوع زیستی قابل توجهی را فراهم آورده و کلاهه را به یکی از مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع استان مرکزی تبدیل کرده است.
در خنداب، منطقه شکار ممنوع پلنگاب با مساحت 27 هزار هکتار دارای زیستگاه‌های صخره‌ای، کوهستانی، تپه ماهور و دره های عمیق بوده و طیف متنوعی از حیات وحش را در خود جای داده است. در این منطقه انواع پوشش گیاهی مانند گون‌ها، گرامینه‌ها، خارشتر، آویشن، موسیر یافت می‌شود. گونه‌های جانوری متنوع این منطقه شامل قوچ، میش، گرگ، لاک پشت، انواع مارهای سمی و انواع عقاب است و وجود 50 چشمه‌ای که در این منطقه جاری است، شرایط مناسبی را برای گونه‌های موجود ایجاد کرده است.
در ساوه، منطقه خرقان با 44 هزار هکتار مساحت دارای گونه‌های گیاهی گز، گون، میخک، فراسیون، ماش وحشی، اشک، شیرین بیان، کاهو ، شنگ، کنگر بوده و از گونه‌های معروف جانوری آن می‌توان به گربه وحشی، گراز، روباه، سمور، خرگوش، قوچ و میش اشاره کرد.
و بالاخره آخرین منطقه شکار ممنوع استان، منطقه بازرجان تفرش است که دارای گونه‌های گیاهی و جانوری متنوعی با 25 هزار هکتار مساحت است. این مناطق علاوه بر حفاظت نیازمند مدیریت اصولی و صحیح جهت کنترل شکارچیان، بویژه شکارچیان غیرمجاز هستند.
افزایش سطح مناطق شکار ممنوع استان ضروری است
سیاوش آقاخانی فعال محیط زیست و عضو سازمان‌های مردم نهاد استان مرکزی دراینخصوص اظهار داشت: اداره کل محیط زیست استان مرکزی هر ساله اقدام به صدور مجوز شکار در مناطق حفاظت شده استان می‌کند، در صورتی که لازم است در این خصوص مدیریتی خاصی اعمال شود.
وی با بیان اینکه در خصوص مناطق شکار ممنوع استان دو نکته حایز اهمیت است، گفت: سطح مناطق شکار ممنوع استان بسیار کم و چیزی در حدود کمتر از 10 درصد کل مناطق حفاظت شده است در صورتی که طبق برنامه پنجم توسعه در استان مرکزی سطح مناطق شکار ممنوع باید بیشتر از 10 درصد باشد و لازم است با توجه به تنوع خاصی که در استان مرکزی وجود دارد و گونه‌های جانوری بسیار ویژه، سطح این مناطق بیشتر شده و توسعه یابد.
این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه توسعه مناطق شکار ممنوع باید در دستور کار محیط زیست استان قرار گیرد افزود: یکی دیگر از نکاتی که در خصوص این مناطق بسیار مهم است نحوه مدیریت در مناطق حفاظت شده است و موضوعی که فعالان محیط زیست را نگران کرده صدور مجوزهای شکار است.
آقاخانی گفت: طبق قانون و همچنین براساس اصول شکار، باید حیوانات نر شکار شوند، چون گونه‌های جانوری ماده به دلیل تولید مثل و زایش ارزشمند هستند.
وی افزود: نکته قابل توجه دیگر این است که باید حیوانات مسن شکار شوند، در صورتی در زمان شکار، شکارچیان به این مهم توجه نمی‌کنند و هر جنبده‌ای را که می‌بینند، شکار می‌کنند و این خود باعث از دست رفتن گونه‌های جانوری استان شده است.
وی بر لزوم تغییر رویکرد اداره کل محیط زیست درخصوص حفاظت از این گونه مناطق تأکید کرد و افزود: با توجه به تخریب زیستگاه‌ها و از بین رفتن گونه‌های جانوری در این مناطق، محیط زیست به جای تبدیل این مناطق به منطقه شکار ممنوع باید به حفظ زیستگاه‌ها بپردازد.
مناطق شکارممنوع با رویکرد زیستگاه‌محور مدیریت شوند
آقاخانی تصریح کرد: اینکه صرفا منطقه‌ای را به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی کنیم کافی نیست، بلکه باید اقدامات حمایتی را هم اعمال کنیم به شکلی که گونه‌ها رشد و توسعه داشته باشند. این مناطق باید با رویکرد زیستگاه‌محور مدیریت شوند تا گونه‌های جانوری به صورت طبیعی نسل خود را احیاء کنند. عملیاتی شدن این امور مستلزم مدیریتی مطلوب است که البته انجام آن به برنامه‌ریزی‌های کلان سازمان محیط زیست برمی‌گردد تا با تغییر رویکرد به احیای گونه‌های استان کمک کند.
ابوالفضل بهرامپوری، مدیرعامل تشکل مردمی حمایت از گونه‌های جانوری استان مرکزی نیز در خصوص حفظ گونه‌های جانوری استان گفت: مشکل امروز برای حفظ گونه‌های جانوری استان این است که هیچ متولی برای حفظ حیوانات زنده وجود ندارد.
وی افزود: در تلاش هستیم تا اتحادیه‌ای برای حفظ و حمایت از حیوانات زنده در استان تشکیل دهیم. در حال حاضر محیط زیست اقدامات خود را برای حفظ گونه‌های نادر استان متمرکز کرده است، در صورتی که باید برای حفظ همه حیوانات زنده استان تلاش شود.
وجود 129 هزار هکتار منطقه شکار ممنوع در استان مرکزی
به گزارش ایسنا، مهرداد حاجی حسینی معاون محیط طبیعی محیط زیست استان مرکزی درخصوص عملکرد محیط زیست در حفاظت از این مناطق و چگونگی صدور پروانه‌های شکار به خبرنگار ایسنا با بیان اینکه در استان مرکزی حدود 129 هزار هکتار منطقه شکار ممنوع وجود دارد که برای حفظ این مناطق اقدامات بسیاری انجام می‌شود، افزود: سطح این مناطق باید افزایش یابد.
وی در پاسخ به این سوال که چه اقدامات حفاظتی در این مناطقف صورت می‌گیرد، اظهار کرد: برای حفظ این مناطق مراکز و پایگاه‌های حفاظتی و محیط‌بانانی در نظر گرفته شده است. همچنین از چرای بیش از حد در این مناطق جلوگیری می‌شود. در یک پنجم این مناطق به دلیل اینکه منطقه امن نام دارند از ورود انسان و هر نوع جاندار دیگر جلوگیری می‌شود تا بکر بودن این اراضی کاملا حفظ شود و علاوه بر این اقدامات، برای حضور شکارچیان نیز در مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست استان مرکزی تدابیر دیگری نیز اندیشیده شده است.
معاون محیط طبیعی محیط زیست استان مرکزی با بیان اینکه برای شکار اصول و قواعد خاصی وجود دارد ادامه داد: هر ساله در نیمه دوم سال پس از سرشماری پستانداران، اگر قابلیت برداشت و شکار گونه‌های جانوری وجود داشت و تعداد آنها زیاد بود پروانه شکار برای شکارچیان صادر می‌شود، البته صدور پروانه‌های شکار به صورت محدود انجام می‌شود و به افرادی که اسلحه شکاری دارند و همچنین تخلفی در پرونده کاری آنها نیست، مجوز داده می‌شود.
وی درخصوص چگونگی ممانعت از شکار حیوانات ماده و جوان که از موارد مهم در حفظ جمعیت این جانوران محسوب می‌شود با اشاره به اینکه صدور پروانه شکار به صورت محدود، باعث می‌شود که تخلفات کمتری صورت پذیرد، خاطرنشان کرد: به هرحال شکارچیان همیشه به مناطقی که گونه‌های جانوری خاصی دارد، دست‌اندازی می‌کنند، اما این محدودیت در صدور پروانه، خود به کنترل این امر کمک کرده است.
وی افزود: به همراه هر شکارچی که دارای پروانه شکار است مأموری در زمان شکار همراه خواهد بود که شکار در مناطق مشخص شده انجام شود و کلیه اقدامات افراد زیر نظر ماموران خواهد بود. اینگونه اقدامات از تخلفات جلوگیری خواهد کرد و در صورت بروز تخلف، شکارچی متخلف دستگیر و اقدامات قضایی درخصوص وی اجرا خواهد شد.
حاجی حسینی اضافه کرد: در سال گذشته در حدود 90 شکارچی به دلیل شکار غیر مجاز دستگیر شدند که به مراجع قضایی ارجاع داده شدند و مجازات‌های سنگینی مانند ابطال پروانه شکار، محرومیت از شکار و حمل سلاح برای آنها درنظر گرفته شد.
گزارش از: آذر اسفندیاری، خبرنگار ایسنا - منطقه مرکزی
انتهای پیام