در ادامه مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در شبکه اول سیما، غلامعلی حدادعادل به این پرسش که «برنامه دولت شما برای مواجهه با کاهش درآمدهای نفتی در اولین سال دولت آینده چیست؟» پاسخ داد و هفت نامزد دیگر، صحبتهای وی را نقد کردند.

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، صحبتهای این هشت کاندیدا، به ترتیب بدین شرح است:

حدادعادل: برای مقابله با آثار ناشی از کاهش درآمدهای نفتی ما باید در درجه اول به صادرات غیرنفتی توجه کنیم. ما می‌توانیم با افزایش صادرات غیرنفتی جای خالی صادرات نفتی را پر کنیم. کشور ما کشوری است که از نظر کشاورزی امتیازات بالایی دارد، دارای تنوع اقلیمی است لذا می‌توانیم صادرات کشاورزی داشته باشیم. همچنین می‌توانیم از مزایای گردشگری برای تامین ارز به جای کاهش ارز ناشی از نفت استفاده کنیم. همچنین می‌توانیم از سایر امتیازات مانند کریدور ترانزیت شمال جنوب استفاده کنیم که اینها می‌تواند در مقابل کاهش درآمد نفتی ما را مقاوم‌تر کند.

دولت باید انضباط مالی را افزایش دهد و از ریخت و پاش و مصرف زیاد که ما را به ارز به ویژه ارز نفتی محتاج‌تر می‌کند جلوگیری به عمل آید. در واقع می‌توانیم با افزایش انضباط مالی، راه‌های دیگری را تعقیب کنیم.

اقتصاد مقاومتی از جمله اموری است که می‌تواند کشور را در مساله نفت بیمه کند و مراد از اقتصاد مقاومتی، کاهش رشد اقتصادی یا فقر اقتصادی نیست بلکه هدف عوض کردن شیوه اقتصاد و پوست انداختن از نوسازی اقتصادی و نیز حمایت از تولید، کار و سرمایه ایرانی است.

فکر می‌کنم ملت ما و دولت من در آینده برای مقابله با کاهش ارز ناشی از درآمد نفت باید سبک زندگی اسلامی را در نظر داشته باشد. ما نمی‌توانیم به سبک زندگی غربی عمل کنیم و طعمه تحریم غرب قرار گیریم.

نقدهای دیگر نامزدها به حدادعادل:

روحانی: یکی از راه‌حل‌هایی که ضروریست در این زمینه اقدام کنیم، این است که دست از خام‌فروشی برداریم. امروز بسیاری از کالاها را به صورت خام صادر می‌کنیم حتی معادن سنگهای قیمتی و سنگهای ساختمانی به صورت خام صادر می‌شود و توسط چینی‌ها روی کشتی در آنها خام می‌شود و دوباره به ایران و سایر کشورها صادر می‌شود. در نفت هم می‌توانیم چنین کاری را انجام بدهیم و آن را به صورت فرآوری شده صادر کنیم. باید موانع را برداریم تا مردم با ایجاد پالایشگاهها و صنعت پتروشیمی نفت را از خام فروشی دربیاورند. باید موانع صادرات را برداریم تا صادرات غیر نفتی جای نفت جایگزین شود. ظرفیتهای خالی صنعت ما که الان حدود 40 درصد است می‌تواند با امکانات کم پر شود. اگر تولید زیاد شود می‌توانیم جبران مساله نفت را بکنیم. کشور ما همچنین می‌تواند مرکز صادرات برق در منطقه باشد یعنی نفت و گاز را به برق تبدیل کنیم و به کشورهای همسایه صادر کنیم.

عارف: جهت‌گیری کلی دولت ما اقتصاد بدون نفت است. یعنی وابستگی بودجه به نفت باید به صفر برسد ما باید نفت را یک ثروت ملی بدانیم ثروتی که مولد و ماندگار باشد. اساسا نگاه ما به نفت این است که باید بتوانیم آن را برای آیندگان هم حفظ کنیم. اما در کوتاه مدت با راه حل‌هایی مثل انضباط مالی دولت، می‌توان هزینه‌های دولتی را کاهش داد و با واگذاری سریع وابستگی نفت به دولت را تحدید کرد. ما باید به وضعیت جغرافیایی ایران هم توجه کنیم و درآمد زایی خوبی از تجارت، پروازهایی که بر فراز ایران انجام می‌شود توسعه فن‌آوریهای ارتباطات و اطلاعات انجام دهیم کارهایی که می‌توانند درآمد زایی بسیاری برای ما داشته باشند و به افزایش بهره وری منجر شود. ما مشکلات زیادی در این زمینه‌ها داریم که اگر برطرف شوند می‌توانیم وابستگی به نفت را کاهش دهیم.

جلیلی: یکی از بحث‌های مهم این است که ما این موضوع را یک فرصت بدانیم یا تهدید که به نظر می‌رسد باید آن را یک فرصت بدانیم. هر چقدر وابستگی به نفت کاهش پیدا کند، این یک فرصت است و به نسبت آن می‌توانیم از دیگر ظرفیت‌ها چه در حوزه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری استفاده کنیم. ما مزیت‌های نسبی در دیگر حوزه‌ها نیز داریم، از جمله بحث ترانزیت که ما باید از ظرفیت حداکثری در ارتباط با آن استفاده کنیم و حتی می‌توانیم بیش از درآمد نفت در اینگونه حوزه‌ها درآمدزایی داشته باشیم. از طرف دیگر می‌توانیم از خام‌فروشی جلوگیری کرده و از ارزش افزوده محصولات ناشی از نفت استفاده کنیم و استفاده از ارزش افزوده این محصولات موجب افزایش درآمد ارزی می‌شود که این درآمد قابل مقایسه با خام‌فروشی نیست. از طرف دیگر باید از واردات غیرضروری نیز جلوگیری کنیم حتی در مورد برخی از کالاهای اساسی مانند گندم و برنج که به راحتی می‌توان در داخل کشور تولید کرد.

ولایتی: مطالبی را دوستان مطرح کردند که بجا بود. من نیز معتقدم که باید از خام‌فروشی جلوگیری کنیم و محصولات فرآینده شده آن را تولید کرده و به فروش برسانیم. از طرف دیگر از ویژگی‌های ترانزیتی که در کشور وجود دارد باید استفاده کنیم. در واقع جغرافیای سیاسی کشور ما دارای ویژگی‌هایی است که باید از این ویژگی‌ها استفاده کرد. از طرف دیگر باید رابطه‌مان را با دیگر کشورها نیز اصلاح کنیم. امروز نفت ما را تحریم کردند و کمتر می‌خرند. برای نقل و انتقال دلار مشکلاتی ایجاد کردند و فردا ممکن است جنس دیگری را تحریم کنند یا مشکلات ترانزیتی ایجاد کنند ما باید برنامه داشته باشیم. برای حل این مشکلات و بدانیم که چکار می‌خواهیم بکنیم.

قالیباف: ما باید نگاه کنیم که کاهش فروش نفت برای ما یک تهدید است یا فرصت. اگر سوءتدبیر وجود نداشته باشد، یک فرصت است اما اگر سوءتدبیر باشد، تبدیل به یک تهدید می‌شود. ما باید هزینه‌هایمان را اولویت‌بندی کنیم. به طور مثال ببینیم که دارو برای ما مهم‌تر است یا خودرو. کاهش هزینه‌های دولت، تقویت بخش خصوصی و هدایت نقدینگی که سمت تولید از مسائلی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. در شهرداری همیشه 30 درصد درآمد از دولت تامین می‌شد اما امروز درآمد ما از دولت به کمتر از پنج درصد رسیده است و این یعنی درآمد ما بدون نفت تولید می‌شود و ما مشکلی در اجرای پروژه‌ها نداریم، چراکه ما پیش‌بینی کردیم و درآمد را خودمان تامین کردیم. در دولت اصلاحات اقدام خوبی که انجام شد، با وجود اینکه قیمت نفت 10 دلار بود، رشد صنعت ما دورقمی شد و این تنها مقطعی بود که این اتفاق افتاد. این نشانگر این است که برای این مساله برنامه‌ریزی و فکر شده بود.

غرضی: من به مدت چهار سال وزیر نفت بودم. در دولت وفاق هزینه کشور 115 میلیارد دلار بود. در دولت سازندگی 118 میلیارد دلار، در دولت اصلاحات 128 میلیارد دلار و در دولت اخیر درآمد سنگینی حاصل شد که بخش اکثریت آن صرف واردات شد. بنابراین آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که هزینه کشور حدود 100 میلیارد دلار است و اگر جلوی آن را بگیرند، کشور ساقط می‌شود. دولت اصلاحات که 28 میلیارد هزینه‌اش بود، اگر پنج درصد تورم هم روی آن برود، می‌شود 35 میلیارد دلار که الان برای این کشور این مقدار مساله خاصی نیست و از طرق مختلفی مانند صادرات نفتی یا غیرنفتی قابل تحصیل است. ما باید امروز تولید را محکم بچسبیم و آن را سامان دهیم.

رضایی: در حقیقت این یک تهدید است ولی ان‌شاءالله این تهدید را به یک فرصت تبدیل خواهیم کرد. راه‌حل این تهدید این است که دولت را از اقتصاد بیرون بکشیم و مردم را به طور واقعی درگیر این مسائل بکنیم. پروژه‌های عظیمی در سطح کشور وجود دارد که دولت به آن توجهی نمی‌کند. ما ظرفیت‌های بزرگی داریم. همانطور که به صادرات غیرنفتی و گردشگری اشاره کردم، ما یک میلیون بشکه نفت اضافی داریم که به فروش نمی‌رسد که بنا داریم با وارد کردن پالایشگاه‌های موبایل از خارج از کشور، آن را تبدیل به فرآورده کنم و ظرفیت‌های بزرگی از فرآورده‌های غیرنفتی را به بهره‌برداری برسانیم.

حدادعادل در دفاع از خود: ملت ایران بدانند ما می‌توانیم بدون وابستگی به نفت هم اقتصاد خوبی داشته باشیم. کل واردات ما در سال 91، 53 میلیارد دلار بوده که 32 میلیارد دلار آن صادرات غیرنفتی بوده است. از این میان 30 میلیارد دلار کالاهای واسطه‌ای وارد شده که برای اقتصاد کشور مفید است اما هشت میلیارد دلار واردات گروه 9 و 10 که عمدتا تجملی هستند، داشته‌ایم مثل خودروهای وارداتی گران‌قیمت که عده‌ای با آن مانور تجمل در خیابان‌ها می‌دهند و وارد نشدن این کالاها لطمه‌ای به اقتصاد کشور نمی‌زند بلکه هشت میلیارد دلار به هدر رفته است.

اگر ما این هشت میلیارد دلار را حذف کنیم و 15 میلیارد دلار واردات مربوط به سایر کالاها را کاهش دهیم عدم موازنه هم کاهش می‌یابد و هم می‌توانیم آن را از سایر راه‌ها تامین کنیم. کشاورزی منبع بزرگی برای ماست. در یکی از روستاهای اطراف آزادشهر بدون اینکه دیناری از دولت پول گرفته باشند 60 هزار هکتار زمین را زیر کشت زعفران برده‌اند. ببینید چه ظرفیت‌هایی در کشاورزی است. پس ما می‌توانیم بدون نفت زندگی کنیم، جلوی بلبشوی واردات را بگیریم و انضباط اقتصادی را تامین کنیم.

انتهای پیام