محسن علی‌اکبری درباره ساخت «تلفن همراه رییس‌جمهور» گفت: طبیعی به‌نظر می‌رسد که آقای احمدی‌نژاد با دیدن فیلم یک مقدار دلخور شوند، اما فکر می‌کنم صبر و تحملی که ایشان داشت، هیچ کدام از روسای جمهور قبلی نداشتند و کاری که ایشان درباره فیلم کرد هیچ‌کدام نمی‌کردند. در این دوران به جز شهید رجایی بعید می‌دانم هیچ‌کدام از روسای جمهور اصلاً اجازه ساخت این فیلم را می‌دادند چه برسد به اینکه با اکرانش موافقت کنند.

محسن علی‌اکبری و علی عطشانی تهیه‌کننده و کارگردان «تلفن همراه رییس‌جمهور»، در آستانه اکران فیلم‌شان به پرسش‌های خبرنگار سینمایی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پاسخ دادند که نسخه کامل آن چند ساعت قبل منتشر شده بود. اکنون نسخه اجمالی این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانید:

کمال تبریزی و محمدرضا هنرمند نتوانستند‌«تلفن همراه...» را بسازند

علی عطشانی در ابتدای گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درباره روند ساخت «تلفن همراه رییس‌جمهور» گفت: سر فیلم قبلی‌ام که داشتم کار می‌کردم، جابر قاسمعلی در حین مکالمات‌مان بدون پیش‌زمینه خاصی به من گفت که یک چنین فیلم‌نامه‌ای دارم. من در ذهنم دیدم چیزی که تعریف می‌کند طرح خوبی است. اما او می‌گفت یکی دو نفر قرار بوده این فیلم را بسازند که وزارت ارشاد مجوزش را نداده است. کمال تبریزی یکی دو بار برای ساخت «تلفن‌ همراه رییس‌جمهور» پیش‌تولید کرده بود و یک بار هم آقای هنرمند خواسته بود آن را بسازد که نشد.

وی ادامه داد: فیلمنامه را که کامل خواندم دیدم فیلم‌نامه‌ای خیلی خوبی است و آن را طی قراردادی خریداری کردیم. این فیلمنامه برای جلب نظر وزارت ارشاد نیاز به تهیه‌کننده‌ای داشت که وجهه‌ مثبتی داشته باشد و امین و مورداعتماد باشد، چون خیلی راحت می‌شد از آن سوءاستفاده کرد.

محسن علی‌اکبری نیز در تکمیل سخنان وی با بیان اینکه مدت‌ها قبل فیلمنامه «تلفن همراه رییس‌جمهور» را خوانده بود، اظهار کرد: چهار سال قبل این فیلمنامه را خوانده بودم. همان زمان هم آن را دوست داشتم و منعی برای ساختش نمی‌دیدم. اصلا این فیلم‌نامه سال 82 در زمان آقای خاتمی نوشته شده بود و ارتباطی با آقای احمدی‌نژاد و دولت نهم و دهم نداشت!

وی با تاکید بر اینکه سینمای ایران باید بتواند به نقد حوزه‌های مختلف وارد شود، خاطر نشان کرد: سینمای آمریکا به راحتی دولت و رییس‌جمهورش را به چالش می‌کشد اما سازنده‌اش از سوی همان دولت تقدیر می‌شود. چرا؟ چون سینما آنقدر تأثیرگذار است که می‌تواند حتی روی ادامه حیات یا غرق شدن یک دولت تاثیر داشته باشد. غربی‌ها این را خوب متوجه شده‌اند، ولی متاسفانه در کشور ما به دلیل اینکه هیچ‌یک از اقشار جامعه نقد را نمی‌پذیرند، این کار با چالش روبروست. یعنی شما فیلمی می‌سازید راجع به پزشکان، می‌بینید که با مخالفت نظام پزشکی مواجهه می‌شود و برخورد تندی می‌کنند که این فیلم باید بایکوت شود یا اکثر مشاغل دیگر هم همینطور است.

چرا اجازه ساخت «تلفن همراه...» به کمال تبریزی داده نشد؟

این تهیه‌کننده سینما در پاسخ به اینکه برخی می‌گویند تنها به فردی مانند علی‌اکبری اجازه ساخت چنین فیلم انتقادی داده می‌شود، تصریح کرد: ما تغییری خاصی در فیلم‌نامه ندادیم و اساسش همان چیزی بود که دوستان دیگر ارائه داده بودند.علت اصلی چیزی که گفته می‌شود این است که شاید مجموعه و سیستم صلاح ندانست چنین فیلمی را به‌دست بقیه بسپرد. به هر حال موضوع «تلفن همراه...» لبه خط قرمز است و می‌توانست به این طرف و آنطرف خط بیفتد اما ما کاملا روی لبه خط قرمز حرکت کردیم و نه به راست افتادیم و نه به چپ. شاید دوست دیگری بود، به‌گونه دیگری عمل می‌شد. فکر می‌کنم اینکه پروانه ساخت «تلفن همراه...» را به آقای تبریزی ندادند به‌خاطر یکی دو فیلم قبلی‌شان بود که با مشکلاتی روبرو شده بود و هنوز پروانه نمایش نگرفته است.

علی‌اکبری در پاسخ به این پرسش که با توجه به تجربه آقایان تبریزی و هنرمند، ساخت «تلفن همراه...» ریسک نبود؟، خاطرنشان کرد: این‌کار 100 درصد ریسک بود و ما کاملاً ریسک کردیم. اصلا اینگونه نبود که با خیال راحت فیلم‌مان را بسازیم، بالاخره 650 میلیون تومان سرمایه برای تولید این فیلم هزینه شده بود.

با تعامل ممیزی‌ها حل شد

در ادامه این گفت‌وگو، خبرنگار ایسنا از علی عطشانی درباره اینکه به فیلمش ممیزی زیادی نخورده است، پرسید که وی پاسخ داد: یکسری از فیلم‌هایی که کنایه‌هایی اینگونه دارد خیلی خوشایند مدیران نیستند اما مطمئن باشید یک اثر هنری تا ابد در گنجه نمی‌ماند و بالاخره دیده می‌شود. اما یک نکته مهم درباره همین پرسش‌تان وجود دارد و آن این است که وقتی تهیه‌کننده‌ای اهل تعامل و گفت‌وگو باشد، مسائل خیلی راحت حل می‌شود. مدیران وقتی بفهمند نیت طرف مثبت است، این تعامل به وجود می‌آید. فکر می‌کنم برای «تلفن همراه...» این تعامل بین دو طرف به وجود آمد و الان فیلمی که اکران شده است 99.9 درصد همان فیلمی است که در جشنواره دیدیم.

وی افزود: من همان روز اول به آقای علی‌اکبری گفتم اگر اصلاحیه‌ها قرار است به فیلم ضربه بزند من نیستم. ایشان هم گفت من هم نیستم. آقای علی‌اکبری درباره اصلاحیه‌ها صحبت کرد. ما یاد بگیریم که کسی با کسی دشمن نیست. آن فردی که پشت میز می‌نشیند یک هدف دارد و ما هم یک هدف داریم. باید بنشنیم و با هم به تعامل برسیم که فکر می‌کنم این اتفاق برای «تلفن همراه...» به خوبی افتاد.

علی‌اکبری هم در تکمیل این بخش به ایسنا گفت: اعتماد باید دوطرفه باشد. باید طرف مقابل مجاب شود که شما قصدت از انتقاد تخریب نیست، یعنی نمی‌خواهی چیزی را از بین ببری، می‌خواهی یک چیزی را بسازی. مشکل ما در فیلم‌سازی این است که هر موقع یک مسئولی می‌گوید مثلاً من با این سکانس مشکل دارم، بلافاصله بدون اینکه با آن شخص صحبت کنیم، موضع می‌گیریم و کار به جایی می‌رسد که فیلم توقیف می‌شود. از یک مساله کوچک یک مساله بزرگ درست می‌کنیم و آن هم به توقیف می‌رسد. در گفتمان خیلی چیزها حل می‌شود. مشکل ما در فیلم‌سازی این است که هر موقع یک مسئولی می‌گوید مثلاً من با این سکانس مشکل دارم، بلافاصله بدون اینکه با آن شخص صحبت کنیم، موضع می‌گیریم و کار به جایی می‌رسد که فیلم توقیف می‌شود. از یک مساله کوچک یک مساله بزرگ درست می‌کنیم و آن هم به توقیف فیلم می‌رسد

رسانه‌های «آن طرف آبی» دنبال‌مان بودند که درباره توقیف فیلم صحبت کنیم

بخش بعدی گفت‌وگوی علی‌اکبری و عطشانی با ایسنا، درباره مدت زمانی که «تلفن همراه...» نتوانست به نمایش در بیاید و وضعیت اکران این فیلم بود.

کارگردان «تلفن همراه...» درباره مدت یک‌ساله‌ای که وزارت ارشاد اجازه اکران این فیلم را نمی‌داد، گفت: در این مدت بیشتر از رسانه‌های خودمان، رسانه‌های آن‌طرف تلاش می‌کردند ما درباره مشکل «تلفن همراه رییس‌جمهور» صحبت کنیم و البته تلاش‌شان هم طبیعی بود، اما من در این مملکت به دنیا آمده‌ام و به یکسری چیزها پایبند هستم و عقیده دارم. این پایبندی هم ربطی به این دولت و آن دولت ندارد، چیزهایی که همه به آن اعتقاد داریم. موضوع این بود که یک اتفاقی بود برای فیلم ما افتاد و در این‌مدت تلاش می‌کردیم راجع‌به آن با مدیران صحبت کنیم.

وی ادامه داد: یکسری مشکلات برای فیلم ما پیش آمد ولی من می‌دانستم «تلفن همراه...» اکران می‌شود و البته حدسم می‌زدم که در این شرایط اکران شود. حاج آقا (علی‌اکبری) در تمام این مدت سعی می‌کرد فضا را آرام کند.

علی‌اکبری نیز درباره عقب افتادن یک‌ساله زمان اکران «تلفن همراه ...» اظهار کرد: به هرحال باید فضای کلی کشور را هم درنظر بگیریم. ما زمانی این فیلم را ساختیم که بحث تحریم‌ها خیلی جدی بود و در فشار بسیار شدید بین‌المللی قرار داشتیم‌ که مدام افزایش می‌یافت. طبیعی بود که در آن شرایط صلاح نبود که چنین فیلمی اکران شود. الان دیگر شرایط تحریم چیز جدیدی نیست. در کل فکر می‌کنم نظری که آقای احمدی‌نژاد داد، مساله شخصی نبود بلکه شرایط جامعه را در نظر گرفتند.

دلخوری احمدی‌نژاد پس از دیدن «تلفن همراه رییس‌جمهور» را طبیعی بود اما...

شاید بتوان «تلفن همراه رییس‌جمهور» را اولین فیلم ایرانی دانست که به صراحت اقدامات یک رییس‌جمهور را نقد می‌کند. علی‌اکبری درباره واکنش احمدی‌نژاد از دیدن این فیلم گفت: طبیعی به‌نظر می‌رسد که آقای احمدی‌نژاد با دیدن فیلم یک مقدار دلخور شوند، اما فکر می‌کنم صبر و تحملی که ایشان داشت، هیچ کدام از روسای جمهور قبلی نداشتند و کاری که ایشان درباره فیلم کرد هیچ‌کدام نمی‌کردند. ما نسل اول انقلابیم، در این دوران به جز شهید رجایی بعید می‌دانم هیچ‌کدام از روسای جمهور اصلاً اجازه ساخت این فیلم را می‌دادند چه برسد به اینکه با اکرانش موافقت کنند. ایشان یک سال قبل وقتی فیلم را دیدند گفتند که اکرانش را بگذار برای یک سال دیگر، ولی مخالفت نکرد که این فیلم اصلاً تولید و اکران نشود. ایشان خیلی منصفانه «تلفن همراه...» را دید و گفت تبریک می‌گویم، شما بخشی از کارهای ما را به چالش کشیدید.

وی یادآور شد: در سطح جامعه هم مشکلات هست و هم کارهای انجام شده. کار زیاد انجام شده، کارهای باقی مانده هم زیاد است که مانده. این نیست که بگوییم مثلاً دولت آقای خاتمی کم کار کرد و دولت آقای احمدی‌نژاد زیاد یا برعکس. خیر، هر دولتی به اندازه خودش کار کرده ولی به همان میزانی که کار کرده، نقاط خالی هم باقی مانده که باید توسط دولت بعدی پر شود. بیانات مقام معظم رهبری در مشهد هم بر همین اساس بود. ایشان فرمودند که نقاط قوت دولت آقای احمدی‌نژاد بسیار زیاد بود و نقاط ضعفی هم داشتند. دولت بعدی نقاط ضعف را عمل نکنند.

عطشانی نیز در این‌باره بیان کرد: بنده خدا آقای احمدی‌نژاد که الان آخر ریاست جمهوری‌شان است اما انصافا ما خیلی در «تلفن همراه...» به ایشان نقد کردیم! چیزی که مهم است این است که مخاطب برای اولین‌بار فیلمی را می‌بیند که جسارت دارد. یک نفر سیم‌کارتی می‌خرد که یک آدم بیمار در چت‌روم می‌نویسد این شماره احمدی‌نژاد است، حالا همه زنگ می‌زنند به آن شماره و حرف‌های‌شان را می‌زنند. این اولین بار است که مجموعه‌ای از انتقادات رنگین و حتی انتقاد شخصی به شخص رییس‌جمهور می‌شود. برای خودِ من جالب است که این فیلم دارد اکران می‌شود.

علی‌اکبری: در زمان خاتمی، بحث گفتمان را به چالش می‌کشیدم / عطشانی: درباره خاتمی فیلم انتقادی نمی‌ساختم!

با توجه به اینکه فیلمنامه «تلفن همراه رییس‌جمهور» در زمان ریاست‌جمهوری سیدمحمد خاتمی نوشته شده است، در بخش پایانی این گفت‌وگو خبرنگار ایسنا درباره اینکه «اگر می‌خواستید "تلفن همراه رییس‌جمهور" را در زمان ریاست‌جمهوری ایشان بسازید، مهمترین نقدی که در فیلم‌تان به آن اشاره می‌کردید چه‌بود؟»، پرسید.

محسن علی‌اکبری پاسخ داد: زمان ریاست‌جمهوری آقای خاتمی، من یکی از معترضین به ایشان بودم. علی‌رغم اینکه ایشان را دوست دارم، اما عملا به بحث اجرایی ورود نکردند. یعنی ما 8 سال بحث گفتمان و گفت‌وگوی ادیان و کشورها را داشتیم. ایشان در بحث اجرایی به آن شکلی که بیایند مثل آقای احمدی‌نژاد این شهر و آن شهر برود و به مردم نزدیک شود، ورود نکردند. اگر می‌خواستیم این فیلم را زمان ایشان بسازیم، نوع ادبیات فیلم کاملا متفاوت می‌شد.

وی در عین‌حال درباره اقدامات دولت فعلی بیان کرد: در دولت آقای احمدی‌نژاد ایشان خیلی به مردم نزدیک شد. در روستاهایی که تا قبل از این حتی یک فرماندار نرفته بود، رییس‌جمهور رفت. این عمل، کار بزرگی بود، اما در دولت آقای خاتمی فقط بحث گفتمان مطرح می‌شد تا آنجا که ما دیگر خسته شده بودیم. اگر می‌خواستم «تلفن همراه...» را زمان آقای خاتمی بسازم، بحث گفتمان ایشان را به چالش می‌کشیدم؛ یعنی آن نقطه ضعفی که واقعاً خیلی به ما لطمه زد. گفتمان بدون اجرا به درد نمی‌خورد.

اما علی عطشانی پاسخ جالبی به این پرسش داد. او در پاسخ گفت: نمی‌توانم دروغ بگویم. اگر یک فیلمنامه انتقادی در زمان آقای خاتمی به‌دست من می‌رسید هیچ‌وقت برای ساختنش اقدام نمی‌کردم، چون ایشان را خیلی دوست داشتم و دارم و سعی می‌کردم آن زمان انتقاد نکنم!.

انتهای پیام