یک عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران معتقد است:‌ یک NGO فعال، علاقه‌مند و کارآمد در حوزه‌ی میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی موثرتر از مدیریت شهری در این حوزه می‌تواند عمل کند.

احمد مسجدجامعی در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس میراث‌ فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)،‌ وجود شهردار بافت تاریخی و میراث طبیعی و فرهنگی در تهران را به‌دلیل زیاد بودن این‌گونه آثار و خطر تخریب و نابودی گسترده‌ی آن‌ها ضروری دانست و اظهار کرد: اگر چنین جایگاه و مسوولیتی وجود داشت، شهردار می‌توانست از تخریب وسیع خانه‌های تاریخی، باغ‌ها، میراث طبیعی و فرهنگی جلوگیری کند. هرچند مسوولیت بسیاری از این‌ها در دستگاه اجرایی تعریف شده است، اما در واقع آن‌ها در دفاع از میراث تهران تلاش یا دست‌ کم توفیقی نداشته‌اند.

او با اشاره به لزوم توجه به مکان‌هایی مانند ری، بازار، ارگ تهران، عودلاجان، شمیران، مناطق 6، 11 یا حتی منطقه‌ی 4 شهرداری که ‌بناهای تاریخی زیادی دارند بیان کرد: انتخاب افرادی با عنوان شهردار بافت تاریخی، فرهنگی و طبیعی، بحثی است که هنوز در شهرداری به مرحله‌ی اجرایی نرسیده است، چون مدیران شهری با چنین طرحی مخالف‌اند و معتقدند که اجرایی کردن آن باعث تداخل در امور شهر می‌شود.

ایجاد حساسیت در شورای شهر، جلوگیری از تخریب دیگر آثار را سبب شد

به گزارش ایسنا، مسجدجامعی یکی از مسوولانی بود که با آغاز موج تخریب خانه‌های تاریخی در تهران در اوایل مردادماه 1390 مانند تخریب خانه‌ی قاجاری «صداقت» نسبت به این اتفاق به‌شدت اعتراض کرد. او اکنون معتقد است که با این‌ کار دست‌ کم باعث ایجاد حساسیت زیادی با هدف جلوگیری از تخریب دیگر خانه‌های تاریخی و آثار فرهنگی در سطح شهر تهران شده است.

وی در این‌باره توضیح داد: وقتی به بحث تخریب خانه‌ی قاجاری «صداقت» وارد شدم، این خانه از بین رفته بود؛ اما بحث خروج خانه‌های تاریخی از فهرست آثار ملی بسیار داغ بود. بنابراین هدف این بود که به دولت، رسانه‌ها، مردم و شهرداری یادآوری شود که این، مسأله‌ی مهمی است و باید از بروز موارد مشابه جلوگیری شود. خوشبختانه این بحث در شهرداری بی‌نتیجه نماند و همه‌ی اعضای شورای شهر، همدلانه در این زمینه برخورد کردند‌.

او ادامه داد: بعد از آن اتفاق، پیگیری در این زمینه آن‌قدر موثر بود که دست‌ کم از تخریب بناهای با ارزش دیگری مانند خانه‌ی «پروین اعتصامی» و خانه‌ی «اتحادیه» جلوگیری شد.

وی با اشاره به این‌که یک‌سوم میراث فرهنگی تهران در طول چند سال گذشته آسیب دیده و تخریب شده است اظهار کرد: متأسفانه شورای شهر در جایگاه قانونی نیست. بنابراین تنها کاری که در شهرداری می‌توان انجام داد، ایجاد حساسیت و صادر نکردن مجوز برای تخریب چنین خانه‌های با ارزشی است، ابزارهایی که شاید اهرمی برای جلوگیری از این‌گونه تخریب‌ها باشد.

مسجدجامعی ایجاد چنین ابزارهایی را وظیفه‌ی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دانست که با پیگیری حقوقی، اداری و مالی از این‌گونه بناها حمایت کند و افزود: بنایی تاریخی مانند خانه‌ی «آیت‌الله بهبهانی» هرچند در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده است، ولی با ایجاد حساسیت در شهرداری، بخش‌هایی از آن حفظ و قرار شد این بنای ارزشمند فرهنگی و تاریخی به‌عنوان خانه‌ی مشروطیت بتواند احیا شود.

او احیای بناهای تاریخی را نیازمند اقدامی ساختاری دانست که در برنامه‌ی چهارم توسعه تعریف شده است تا با ایجاد کاربری‌های مفید برای آن‌ها، بناهای تاریخی از انزوا خارج و احیا شوند.

مدیریت واحد شهری در برنامه پنجم توسعه حذف شد

این عضو شورای شهر تهران بخش فرهنگی برنامه‌ی چهارم توسعه را از جامع‌ترین سندهای فرهنگی کشور دانست که در آن به این موضوع توجه ویژه‌ای شده است و گفت: باید مراقب بود تا صاحبان بناهای تاریخی گرفتار عدم‌النفع نشوند. متأسفانه به این‌گونه موارد در برنامه‌های بعدی توسعه، توجه چندانی نشد و در عمل نیز سازمان میراث فرهنگی یک قاعده‌ی حقوقی را مطرح نکرد تا این مشکلات را در سطح کلان برطرف کند. به همین دلیل، بسیاری از مالکان بناهای تاریخی که تمایل داشتند، با شکایت از سازمان میراث فرهنگی به دیوان عدالت اداری، خانه‌ی خود را از ثبت خارج کردند.

وی با تأکید بر این‌که چنین اقداماتی براساس ساختار اجرایی کشور، به حوزه‌ی سازمان میراث فرهنگی بازمی‌گردد ادامه داد: از آنجایی که یک مدیریت واحد شهری نداریم‌، سازمان میراث فرهنگی مستقل از شهرداری عمل می‌کند. به همین دلیل، این اتفاق یکی از ضعف‌های برنامه‌ی پنجم توسعه محسوب می‌شود، چون مدیریت واحد شهری را که دولت در برنامه‌ی چهارم ارائه کرده بود، نه‌تنها اجرا نکرد بلکه آن را حذف کرد.

تغییر مدیران سازمان میراث فرهنگی نشان‌دهنده‌ی ضعف عملکرد و ساختار است

این عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران در ادامه با اعتقاد به این‌که سازمان میراث فرهنگی در چند سال گذشته به‌عنوان متولی این حوزه ضعیف عمل کرده است اظهار کرد: این سازمان هر چندوقت یک‌بار رییس عوض می‌کند. این در حالی است‌ که با توجه به سیاسی نبودن فعالیت سازمان میراث فرهنگی، مدیران آن باید عمری طولانی داشته باشند؛ ولی این تعویض مدیریت‌ها در مدت کوتاه، ضعف عملکردی و ساختاری این نهاد را نشان می‌دهد.

او بیان کرد: اداره‌ی میراث فرهنگی و گردشگری تهران در مدتی کوتاه چهار مدیر عوض کرد و آخرین تغییر، سال پیش و در دوره‌ی اوج بحث مهمی مانند گردشگری،‌ میراث فرهنگی و نوروز بود که این خود نشانی بر ضعف است.

او با اشاره به وجود مصوباتی در شهرداری برای برخی تصمیم‌گیری‌ها در حوزه‌ی میراث فرهنگی، اضافه کرد: دستگاه‌های اجرایی به دیگر نهادها اجازه‌ی ورود به این حوزه را نمی‌دهند. از آنجایی‌ که شهرداری برای ورود به چنین موضوعاتی باید از ابزارهای خود در این زمینه استفاده کند، چند مصوبه از طرف شورای شهر اعلام و اعتباری برای این‌گونه اقدامات در نظر گرفته شد. همچنین برنامه‌ای برای شناسایی بناها و معرفی آن‌ها تدوین شد تا بتوانیم بهتر در این حوزه وارد شویم.

انتهای پیام