مولاژبرداری از کتیبه‌ی «پهلوی» در مشکین‌شهر در سال 1368 نخستین قدم برای ایجاد مجموعه‌ای تحقیقی – پژوهشی در کاخ - موزه‌ی نیاوران بود، هرچند مولاژ آن کتیبه توسط قاچاقچیان آثار تاریخی آسیب دید، ولی این کار باعث ادامه‌دار شدن کار مولاژبرداری از کتیبه‌های صخره‌یی ایران شد، اقدامی موثر برای حفاظت از این کتیبه‌ها.

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در سال‌های گذشته، گاهی مولاژبرداری از کتیبه‌ها در نقاط مختلف کشور انجام می‌شد، اما تا 15 بهمن‌ماه 1387 هیچ طرح مستمری برای آن وجود نداشت. سرانجام در آن زمان، طرح ایجاد باغ - موزه‌ی کتیبه‌ها به پیشنهاد معاون وقت پژوهشکده‌ی زبان و گویش - رسول بشاش - اجرایی شد تا به قول رییس وقت پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور - سیدمهدی موسوی کوهپر - با این‌ طرح، دانشجویان و محققانی که قصد مطالعه‌ی مسائل و خطوط تاریخی را دارند مجبور نباشند، هزینه و وقت زیادی را برای دیدن اصل این کتیبه‌ها صرف کنند. او حتا اعتقاد داشت که این اقدام باید در کتاب رکوردهای گینس ثبت و به‌عنوان مرکزی برای کتیبه‌شناسی معرفی شود.

در سال 1385 قول راه‌اندازی باغ - موزه‌ی کتیبه‌ها در کاخ سعدآباد داده شد که به‌دلیل تأمین نشدن اعتبار، بار دیگر در سال 1386 قول گشایش آن در مجموعه‌ی فرهنگی - تاریخی نیاوران داده شد و قرار است با همکاری پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و مجموعه‌ی کاخ نیاوران افتتاح شود، اما مدتی قبل از افتتاح رسمی این باغ-موزه، آن در کاخ موزه‌ی نیاوران به صورت غیر‌ رسمی کار خود را آغاز کرده بود، و برخی کتیبه‌ها نیز در فضای باغ کاخ، در معرض نمایش قرار گرفته بودند.

در زمان افتتاح رسمی باغ - موزه‌ی کتیبه‌ها هدف از انجام این کار علاوه بر رفع دغدغه‌ی ناشی از تخریب کتیبه‌ها، سرکشی به‌موقع به کتیبه‌ها برای کنترل و مراقبت فیزیکی از آن‌ها و در صورت نیاز مرمت اضطراری اعلام شد، اهدافی که گزارش مستندی از دستیابی به آن‌ها تا کنون منتشر نشده است.

در جلسه‌ی افتتاح رسمی این باغ - موزه از رییس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خواسته شد تا به‌دلیل این‌که این مولاژها در مخاطره‌ی شدید هستند، یک سالن برای نگهداری از آرشیو قالب‌ها و استفاده برای تکثیر آ‌ن‌ها اختصاص یابد. همچنین با توجه به فراهم آمدن این کتیبه‌ها که هر کدام به‌طور پراکنده در نقاط مختلف کشورند، به بخش اداری مجموعه‌ی باغ کتیبه‌ها، توجه ویژه‌ای برای توسعه و تکمیل شود.

باغ کتیبه‌ها از آغاز،‌ فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشت؛ نبود اعتبار که کار مولاژبرداری را با وقفه‌ روبه‌رو می‌کرد یا دورکاری که در اواخر سال 1389 این باغ را بدون متولی کرد. از سوی دیگر، هرچند طراح این مجموعه یک کتیبه‌شناس بود، اما با سپرده شدن مدیریت این مجموعه به رییس مجموعه‌ی کاخ نیاوران و تغییر گاه‌وبی‌گاه رییس این مجموعه، تصمیم‌گیری درباره‌ی این باغ - موزه نیز با مشکلاتی روبه‌رو شد.

مجموعه‌ی نیاوران از زمانی که میزبان این مهمان ناخوانده شده، به‌صورت دوره‌یی کارگاه‌های آموزشی، همایش و نشست‌هایی را با هدف آشنایی و شناخت هرچه بیشتر پژوهشگران، کارشناسان و علاقه‌مندان با خطوط و زبان‌های به‌کار رفته در مولاژهای باغ کتیبه‌ها و همچنین آشنایی هرچه بیشتر علاقه‌مندان با این باغ برگزار کرده است.

مجید ابوالفتحی - رییس پیشین مجموعه‌ی نیاوران - نیز در دوران مسوولیتش، در گفت‌وگویی کوتاه با خبرنگار ایسنا، ایجاد حریم به لحاظ کردن مبانی‌ مربوط به بناهای تاریخی و موارد زیبایی‌شناسی در باغ، سامان‌دهی در چیدمان و افزودن برخی مولاژهای باقی‌مانده، سامان‌دهی دسترسی و حرکت در فضای داخلی باغ کتیبه‌ها، سامان‌دهی اطلاعاتی مانند تابلوهای معرفی، تهیه و چاپ بروشور، همکاری گروه‌های دانشگاهی به‌عنوان راهنمای باغ کتیبه‌ها، آماده‌سازی و انتشار کتابی با عنوان باغ کتیبه‌ها با نظارت و همکاری رسول بشاش - مجری طرح باغ کتیبه‌ها - به دو زبان فارسی و انگلیسی و انتقال قالب‌ها به پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای نگهداری و انجام کپی‌برداری‌های مورد نیاز را از جمله اقداماتی دانست که قصد داشت در این مجموعه‌ی پژوهشی اجرایی کند.

بعد از رفتن ابوالفتحی از نیاوران و آمدن معصومه باکوچی به این مجموعه‌ی تاریخی، باید منتظر ماند و دید که آیا اهدافی که از ابتدا برای ایجاد باغ - موزه‌ی کتیبه‌ها اعلام شده بود، دست‌یافتنی خواهد بود و چه برنامه‌ای برای بهره‌برداری محققان از این پتانسیل و همچنین حفاظت از این مولاژها تدوین شده است؟

به گزارش ایسنا، در باغ - موزه‌ی کتیبه‌ها که در محوطه‌ی شرقی کاخ نیاوران قرار دارد، حدود 43 مولاژ از کتیبه‌های صخره‌یی متعلق به دوره‌هایی مانند مادها به خط و زبان «اوراتی»، «آشوری» و «آرامی» متعلق به مناطق اهر و سراب، دوره‌ی تاریخی «پارتی» و «ساسانی» به خط و زبان‌های فارسی باستان، «آکدی»، «عیلامی» و «آرامی» تا اواخر دوره‌ی ساسانی و خط شکسته‌ی پهلوی به چشم می‌خورند.

برای دیدن این باغ - موزه، به‌جز پرداخت مبلغ ورودی مجموعه، نیاز به پرداخت هزینه‌ی دیگری نیست.

انتهای پیام