موضوع روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی یکی از موضوعات پرچالش دستگاه سیاست خارجی کشورمان بوده است که در طول سال‌های اخیر با بروز تحولاتی بعضا دستخوش فراز و نشیب‌هایی شده است.
ایران و عربستان به عنوان دو قدرت بزرگ و موثر در منطقه بازیگرانی صاحب نقش هستند که بررسی رفتار و تعامل آن‌ها همواره یکی از نکات مهم مورد توجه در دیدگاه تحلیلگران و سایر بازیگران منطقه‌یی و بین‌المللی بوده است.
با هدف بررسی دقیق‌تر تحولات در روابط این دو کشور و نقش آن‌ها در معادلات اخیر در خاورمیانه و عرصه بین‌الملل سید محمد جواد رسولی محلاتی، سفیر کشورمان در عربستان سعودی با حضور در خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این خبرگزاری به پرسش‌های خبرنگاران در این‌باره پاسخ داد.
وی با بیان این که عربستان سعودی کشور موثر و قدرتمند منطقه‌یی است به جایگاه منطقه‌یی و بین‌المللی این کشور اشاره کرد و افزود: عربستان سعودی به عنوان یک کشور همسایه ایران ظرفیت عظیمی دارد و اگر این دو همسایه با هم روابط خوبی داشته باشند قطعا می‌توانند از ظرفیت‌های بالقوه موجود استفاده کنند. دو کشور مایلند روابط دوستانه و به دور از تنشی داشته باشند اما به هر حال عوامل مختلفی مانع تعدیل و تلطیف روابط بین دو کشور می‌شوند.
از تیرگی روابط ایران و عربستان همه کشورهای منطقه و جهان اسلام متضرر می‌شوند
سفیر کشورمان در عربستان ادامه داد: آن چه مسلم است این است که از بهبود روابط و وجود روابط منطقی و معقول میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی همه کشورهای منطقه و جهان اسلام منتفع می‌شوند و از تیرگی روابط میان این دو کشور همه کشورهای منطقه و جهان اسلام متضرر می‌شوند. این واقعیت انکارناپذیری است.
رسولی محلاتی گفت: تصور کنید اگر ظرفیت‌های عربستان سعودی و نظام مقتدر جمهوری اسلامی در کنار هم قرارگیرد جایی برای ظهور و وجود نیروهای خارجی در منطقه وجود ندارد. معتقدیم آن‌هایی که منافع نامشروع ملی‌شان بر اساس حضور در منطقه خلیج فارس تعریف و تبیین شده است علاقه‌مند نیستند ایران و عربستان در کنار هم قرار گیرند زیرا اگر این دو کشور در کنار هم توانمندی‌های‌شان را برای تامین آرامش منطقه و صلح و ثبات به کار گیرند حضور آن‌ها مشروعیتی نخواهد داشت. اگر چنین باشد چه چیزی را می‌خواهند حفظ کنند و چه بی‌ثباتی را به ثبات برسانند.
وی خاطرنشان کرد: اگر به هر چه که موجب تنش و تقابل بین دو کشور می‌شود دامن بزنیم ناخواسته خواست دشمنان جهان اسلام و بیگانگانی که منافع‌شان را در ایجاد اختلاف و دشمنی و در نهایت حضور در منطقه می‌بینند تامین می‌کنیم.
بدون پروژه ایران هراسی، غرب به چه بهانه‌ای می‌تواند به کشورهای منطقه سلاح بفروشد؟
این دیپلمات کشورمان با بیان این که باید بررسی کرد که چرا منطقه تبدیل به انبار سلاح‌های پیشرفته شده و چرا مسابقه تسلیحاتی در خرید سلاح از غرب ایجاد شده است، گفت: طبیعی است چنانچه به پروژه ایران هراسی دامن زده نشود غرب به چه بهانه‌ای می‌تواند به کشورهای منطقه سلاح فروخته و در تحقق راهبرد خود موفق شود. بنابراین یکی از توطئه‌های دشمنان جهان اسلام دمیدن در اختلاف و تشنج و نشان دادن بی‌ثباتی در منطقه و تهدید بالقوه و بالفعل نشان دادن ایران است. منافع منابع انسانی و مالی که در حال حاضر در منطقه و جهان اسلام علیه یکدیگر هزینه می‌شود، عاید دشمنان جهان اسلام می‌شود.
وی تاکید کرد: ضرورت دارد تمامی تلاش خود را با وجود میل بدخواهان و دشمنان اسلام به‌کار گیریم و در جهت تلطیف و تعدیل و بهبود روابط دو کشور که از ظرفیت‌های بزرگی برخوردارند گام برداریم. خودمان نباید با دست خود به دشمنی، اختلاف، کینه و عداوت دامن بزنیم.
سفیر ایران در عربستان سعودی تصریح کرد: غرب مشکل بحران مالی خود را با فروش سلاح‌ها و استقرار نیرو در منطقه و نیز با دوشیدن منابع منطقه و کشورهای اسلامی حل و فصل می‌کند و خاک‌ریز و خط مقدم بسیار قوی و جدی را در منطقه علیه ایران ایجاد می‌کند.
جهان اسلام از تقابل ظرفیت‌های رسانه‌یی ایران و عربستان منتفع نخواهد شد
رسولی محلاتی با بیان این که دو کشور باید ظرفیت رسانه‌های خود را در جهت تقویت یکدیگر به کار گیرند اظهار کرد: قطعا جهان اسلام از تقابل ظرفیت‌های رسانه‌یی دو کشور منتفع نخواهد شد.
وی با بیان این که با سایه انداختن ابر سنگین بر روابط دو کشور، منطقه و جهان اسلام متضرر می‌شود گفت: اگر نقاط اشتراک و افتراق ایران و عربستان را بررسی کنیم قطعا نقاط اشتراک آن‌چنان زیاد است که با مسائلی که بین دو کشور به عنوان نقاط افتراق مطرح می‌شود قابل مقایسه نیست.
رسولی محلاتی با بیان این که بارها تاکید شده است که باید مراقب تفرقه افکنی‌های مذهبی میان مسلمانان بود یادآور شد: برخی رسانه‌های مغرض منطقه‌یی در چارچوب تلاش‌های هدفمند به گونه‌ای فضاسازی منفی می‌کنند تا نشان دهند که دیگر اسراییل دشمن شماره یک اعراب به شمار نمی‌رود و امروز جمهوری اسلامی ایران دشمن شماره یک اعراب است، آنان به‌گونه‌ای القا می‌کنند که گویی جنگ اعراب و اسراییل در حال سپردن جای خود به جنگ ایران و اعراب است. آن چه که با عنوان پروژه ایران هراسی می‌بینید یک واقعیت آشکار است که بر اساس همین سناریو طراحی شده است.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر، آمریکایی‌ها بر اساس دیپلماسی جدید خود به این نتیجه رسیده‌اند که دفاع مطلق و بی‌چون و چرای آن‌ها از رژیم اشغالگر قدس هزینه‌های بسیار زیادی را برای سردمداران این کشور در برداشته است که از آن جمله تنفر افکار عمومی جهان اسلام از آن‌هاست. وتوهایی که در مخالفت با احقاق حقوق فلسطینیان و دفاع بی‌حد و حصر از این رژیم به طور مکرر انجام می‌دهند نگاه بسیار منفی نسبت به آمریکا در میان افکار عمومی جهان اسلام ایجاد کرده است. آمریکایی‌ها بر اساس این جمع‌بندی که ناگزیرند تاوان سنگینی را به‌دلیل حمایت بی‌چون و چرا از رژیم اشغالگر قدس بپردازند تصمیم دارند به‌گونه‌ای صحنه را تغییر دهند که هزینه‌های آن توسط کشورهای اسلامی و در قالب تنش و تشنج و جنگ و خونریزی و تبدیل کشورهای اسلامی به سرزمین‌های سوخته، سیادت و منافع رژیم غاصب صهیونیستی را با کم‌ترین هزینه تامین کنند.
وی توضیح داد: سودان تقسیم شد، ظرفیت عظیمی مانند سودان تبدیل به شمال و جنوب شد، در حال حاضر نیز درگیری دیگری در این کشور ایجاد کرده‌اند و می‌خواهند تجزیه دیگری را در جهان اسلام دنبال کنند. فرض کنید همین امروز جنگ در سوریه متوقف شود، چند سال لازم است تا سوریه خود را بازیافته و به شرائط قبل از بحران باز گردد. بر فرض توقف جنگ و خونریزی در سوریه، این کشور چندین سال درگیر مشکلات داخلی خود خواهد بود و یا کشورهای دیگری که با توطئه استکبار جهانی درگیر مشکلات داخلی خود شدند از این امکان برخوردارند تا از ظرفیت‌های خود که علیه یکدیگر در حال هدر رفتن است در مقابله با رژیم صهیونیستی بهره‌برداری کنند؟ چرا شرایط مصر ثبات پیدا نمی‌کند؟ زیرا باید مصر آن‌چنان درگیر مشکلات داخلی خود باشد که به چیز دیگری مانند دشمنی به نام رژیم صهیونیستی فکر نکند.
سفیر ایران در ریاض اضافه کرد: کشورها یا دچار بحران شده‌اند یا به سرزمین سوخته تبدیل شده‌اند و یا تقسیم شده‌اند و یا درگیر اختلافات مذهبی و طائفه‌یی هستند. در این میان چنان چه مشکلاتی که بر اساس توطئه‌های تفرقه انگیز دشمنان اسلام ایجاد شده است به خوبی مدیریت نشود و این بحران‌ها ادامه یابد جهان اسلام هم‌چنان درگیر مشکلات خواهد بود.
وی گفت: آیا آن‌ها که در سوریه کشته می‌شوند سربازهای غیرمسلمانند! سلاحی که در سوریه استفاده می‌شود متعلق به کشورهای غیراسلامی است! یا از نفوس و یا اموال مسلمانان علیه یکدیگر صف‌آرایی شده است. بدون تردید تمام این ظرفیت‌ها از نظر نفوس و سلاح، ظرفیت‌های جهان اسلام است که به هدر می‌رود و در این میان رژیم اشغالگر صهیونیست رویای سیادت بر منطقه را در سر می‌پروراند.
رسولی محلاتی اضافه کرد: آن چه که امروز در قالب اختلافات مذهبی اعم از سلفی - اخوانی و شیعه - سنی شکل گرفته است آن چنان ما را درگیر مسائل فرقه‌یی و مذهبی کرده است که به واقعیت خطرناکی به نام رژیم صهیونیستی که هر روز زرادخانه‌ها و قدرت نظامی خود را گسترش می‌دهد و تهدید واقعی علیه جهان اسلام است توجه نداشته باشیم.
سفیر ایران در عربستان در ادامه این گفت‌وگو با اشاره به نقش ایران و عربستان در نشست‌های منطقه‌یی و سازمان‌های بین‌المللی اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران بر اساس گرایش توسعه و تقویت روابط با عربستان در پاسخ به ابتکار پادشاه این کشور در بالاترین سطح در اجلاس رمضان گذشته سران کشورهای اسلامی در مکه حضور یافت. رییس‌جمهور کشورمان با این حضور بار دیگر تمایل به توسعه روابط را نشان داد. سعودی‌ها هم که معمولا در اجلاس‌های جنبش غیرمتعهدها مشارکت حداقلی داشته‌اند، استثنائا در اجلاس تهران به دلیل نگاه خاص به روابط با ایران، پادشاه این کشور فرزندان خود را به‌عنوان فرستاده ویژه به اجلاس اعزام کرد.
وی تاکید کرد: دو کشورعلاقمندند روابط سازنده‌ای بر اساس حسن هم‌جواری و حسن تفاهم و هم‌چنین روابط منطقی و معقولی داشته باشند. مطمئن باشید اگر شرایط در این زمینه مساعد باشد، دو کشور قطعا از آن استقبال خواهند کرد.
دو گروه زندانی ایرانی در عربستان؛ قاچاقچیان و عابران غیر مجاز
وی هم‌چنین درباره آخرین وضعیت ایرانیان زندانی در عربستان سعودی نیز گفت: موضوع زندانیان ایرانی در عربستان بحث بسیار مهم و پیچیده‌ای است. دو گروه زندانی ایرانی در عربستان داریم. افرادی که به دلیل قاچاق مواد مخدر دستگیر می‌شوند و گروه دیگر عابران غیرمجازی هستند که بعضا به اشتباه وارد خاک عربستان می‌شوند.
رسولی محلاتی ادامه داد: متاسفانه موضوع مواد مخدر و حاملان آن و شدت احکام صادره در ارتباط با آن‌ها در قالب تشدید مبارزه با مواد مخدر یکی از مشکلات اساسی است. در حال حاضر عده‌ای از افراد با احکام حداکثری مواجه بوده و در زندان‌های عربستان حضور دارند. با افراد قاچاقچی مواد مخدر در همه کشورها برخورد می‌شود ما نیز احکام مشابهی داریم.
وی گفت: در این زمینه سعودی‌ها احکام اعدام عده‌ای از افراد قبل از شروع ماموریت اینجانب به عربستان صادر شده بود. اجرای احکام این افراد به دستور پادشاه عربستان برای مدتی تعلیق شد. متاسفانه مجددا گروه پنج نفره دیگری با میزان قابل توجهی مواد مخدر بازداشت شدند این مساله انتشار وسیعی در مطبوعات و رسانه‌های عربستان داشت تا جایی که انتشار گسترده مواد مخدر و آلودگی بخشی از جوانان این کشور مقامات سعودی را وادار کرد تا شدت عمل بیش‌تری در قبال مبارزه با مواد مخدر و قاچاقچیان مواد صرف‌نظر از ملیت آن‌ها به خرج دهند.
احکام تعدادی از اتباع ایرانی متهم به قاچاق مواد مخدر صادر شده است
رسولی محلاتی اظهار کرد: متاسفانه کماکان تعدادی از اتباع ایرانی که متهم به قاچاق مقدار متنابهی از مواد مخدر هستند و احکام آن‌ها نیز صادر شده است در زندان‌های سعودی به سر می‌برند و ما در تلاش هستیم که در صورت امکان این افراد از عفو مَلِکی یا تقلیل احکام شان برخوردار شوند. اخیرا در مواردی موفق شده‌ایم که احکام آن‌ها را تقلیل دهیم.
در عربستان حکم قاچاق 5 گرم مواد مخدر به بالا اعدام از طریق گردن زدن است
وی تاکید کرد: مجازات‌های شدید اعمالی از سوی سعودی‌ها علیه جرائم قاچاق مواد مخدر خاص اتباع ایرانی نیست. در مورد اتباع سایر کشورها از جمله امارات، عراق، پاکستان و... شاهد اجرا شدن این قانون هستیم. در عربستان سعودی حکم قاچاق 5 گرم مواد مخدر به بالا اعدام از طریق گردن زدن است.
پیگیر اجرا نشدن مفاد کنوانسیون وین درباره ایرانیان اعدام شده هستیم
سفیر ایران در عربستان سعودی با اشاره به اعدام تعدادی از اتباع ایرانی در عربستان افزود: بحث ما با عربستان این بود که این افراد مشمول عفو قرار گیرند ضمن این که به ما دسترسی کنسولی داده شود. اعتراض ما این بود که چرا از زمان دستگیری و حضور این افراد در دادگاه دسترسی کنسولی داده نشد. باید به آن‌ها حق داشتن مترجم مسلط به زبان فارسی داده شود. حق تعیین وکیل داشته باشند و طبق کنوانسیون وین دسترسی کنسولی می‌داشتند. همه این‌ها موجب اعتراض و گلایه ما بوده و هست و هنوز هم در حال پیگیری اجرا نشدن مفاد کنوانسیون وین هستیم؛ اما نفس جرم موضوعی قابل انکار و کتمان نیست.
به‌دنبال آزادی 21 عابر غیرمجاز ایرانی هستیم
وی ادامه داد: متاسفانه تعداد افرادی که به دلیل ورود غیرقانونی به مرزهای عربستان بازداشت می‌شوند نیز در حال افزایش است. عابران غیر مجازی که برای امرار معاش فریب عده‌ای را می‌خورند و به صورت غیرقانونی عازم کشورهای حاشیه خلیج‌فارس می‌شوند تبدیل به مشکلات اساسی در آینده خواهند شد. اخیرا 21 نفر دستگیر شده‌اند که قصد سفر به کویت به صورت غیرمجاز و غیرقانونی داشته‌اند که در واقع به دنبال این بودند که برای تامین معاش خانواده‌شان در آن جا کار کنند و اشتباها به جای کویت از خاک عربستان سر درآورده‌اند و توسط مقامات سعودی دستگیر شده‌اند.
رسولی محلاتی گفت: اقداماتی در این‌باره انجام داده‌ایم. در ملاقاتی که با وزیر کشور وقت عربستان سعودی داشته‌ام ایشان اظهار کرد که این افراد برای تامین معیشت خود و برای کار دست به ورود غیر مجاز به کشور زده و اشتباها وارد خاک عربستان شده‌اند. امیدواریم با حسن تفاهم و نیت خیری که در مسوولان سعودی سراغ داریم این افراد به‌زودی آزاد شودند و به آغوش گرم خانواده‌های‌شان باز گردند.
باندهایی با فریب و با اخذ مبالغ هنگفتی وعده کار در حاشیه خلیج فارس را می‌دهند
این دیپلمات کشورمان گفت: متاسفانه افراد و باندهایی وجود دارند که با شناسایی افراد نیازمند و ساده لوح آن‌ها را فریب می‌دهند و با اخذ مبالغ هنگفتی این افراد را دچار چنین مصیبتی می‌کنند. در دیدار با یکی از زندانی‌ها وی گفت حدود سه میلیون قرض کرده و به قاچاقچی‌ها داده تا او را وارد یکی از این کشورها کنند تا بتواند مشغول به کار شده و تامین معیشت کند.
وی اضافه کرد: متاسفانه در عربستان سعودی روند بررسی پرونده‌ها تا اعلام حکم روندی بسیار کند و زمان‌بر است. با وجود این که مشخص شد جرم این افراد صرفا ورود غیرمجاز به خاک عربستان است و احکام آن در بدترین شرایط مشمول جریمه نقدی و چندین ماه زندان است اما متاسفانه روند دادگاه‌ها بعضا از صدور خود حکم طولانی‌تر است. بیش از 6 ماه از بازداشت اولین گروهی که دستگیر شده‌اند گذشته است اما متاسفانه روند دادرسی بسیار کند است و ممکن است آن‌ها مدت‌های زیادی در زندان بمانند.
عربستان فقط با عراق و اردن قراداد انتقال محکومان، استرداد مجرمین و معاضدت قضایی دارد
رسولی محلاتی گفت: عربستان سعودی به جز با دو کشور عراق و اردن با کشور دیگری قراداد انتقال محکومان، استرداد مجرمین و معاضدت قضایی ندارد. در عین حال با این که قرارداد همکاری با عراق امضا شد پس از سه هفته هفت نفر از اتباع عراقی را در عربستان گردن زدند.
وی افزود: ما حدود سه سال پیش پیش‌نویس متن موافقت‌نامه‌هایی را در این زمینه به طرف سعودی برای تسهیل در روند امور و در قالب بخشی از تلاش‌ها برای تقویت همکاری‌های دوجانبه از جمله کنسولی ارائه کرده‌ایم.
سهمیه حج مصوبه سازمان همکاری اسلامی است؛ هر هزار نفر جمعیت، یک حاجی
سفیر کشورمان درباره تسهیلاتی که عربستان برای سفر حجاج کشورمان به آن‌ها می‌دهد از جمله ظرفیت پذیرش حجاج ایرانی نیز گفت: بحث سهمیه حج مصوبه سازمان همکاری اسلامی است که با حضور همه کشورهای اسلامی تصمیم‌گیری و جمع‌بندی می‌شود. براساس آخرین مصوبه‌ای که به تصویب اجلاس کشورهای اسلامی رسیده؛ به ازای هر هزار نفر جمعیت هر کشور، یک نفر می‌تواند عازم حج شود. بر همین اساس سهمیه همه کشورهای اسلامی بدون استثنا محاسبه و اعمال می‌شود.
با طرح توسعه حرمین شریفین پذیرش حجاج یک و نیم برابر می‌شود
وی در عین حال افزود: طرح توسعه حرمین شریفین در حال اجراست و با قول مساعدی که مسوولان سعودی دادند امیدواریم این ظرفیت افزایش یابد. با اجرایی شدن طرح توسعه ظرفیت مسجدالاحرام، مسجدالنبی و مشاعر مقدسه برای پذیرش حجاج و معتمرین تا حدود یک و نیم برابرافزایش خواهد یافت. طبیعی است که این افزایش مورد بررسی و سهمیه حجاج افزایش خواهد یافت.
رسولی محلاتی درباره کاروان‌هایی که اعلام می‌کنند با ظرفیت کشورهای دیگر می‌توانند حجاج ایرانی را به مکه اعزام کنند، گفت: متاسفانه در مراسم حج 2 سال پیش بحرانی ایجاد شد و تعداد زیادی از زائران از فرودگاه‌ها برگردانده شدند. باندهایی در برخی از کشورها وجود دارند که با ادعای اخذ ویزا مشتاقان به تشرف حج و عمره را اغفال کرده و لطمات معنوی و مادی جبران ناپذیری را وارد می‌کنند. سفرها باید در قالب سازمان حج و زیارت و کاروان‌های تعیین شده از سوی سازمان مزبور باشد تا خدای نکرده افراد دچار چنین مشکلاتی نشوند.
انتهای پیام