سمنان مهد عرفان اسلامی و زادگاه سه تن از بزرگترین عرفای تارخ ایران، بایزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی و علاء الدوله سمنانی است اما بیش از همه اینها بایزید بسطامی سلطان العارفین است که بر تارک عالم عرفان می درخشد.

مرقد این عارف بزرگ، امروزه، زیارتگاه دل‌های عاشق و بی قراری است که در تب شناخت خداوندگار عشق می‌سوزند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه سمنان، مجموعه تاریخی بایزید بسطامی در شهر تاریخی و قدیمی بسطام شهرستان شاهرود، در برگیرنده مجموعه‌ی آثاری از دوران سلجوقی به بعد را شامل می‌شود و در کنار آن مرقد و خانقاه «ابو یزید طیفور بن عیسی بن سروشان بسطامی» ملقب به «سلطان العارفین» و از عرفای نامی و مشهور ایران در قرن سوم هجری قمری است.

مرقد ابو یزید چیزی جز یک قبر ساده در گوشه جنوبی صحن باز مجموعه تاریخی بسطام و در مجاورت گنبد و ایوان غازان خان نیست، کل مجموعه بایزید بسطامی شامل خانقاه، مساجد، مناره، برج، امامزاده و... است.

خانقاه بایزید

در سمت غربی مرقد واقع است و شامل سه اتاق کوچک متصل به هم با سقفهای کوتاه است.

مسجد دوره قاجاریه

این مسجد بین بقعه امامزاده محمد و مسجد سلجوقی قرار دارد و ظاهراً ابتدا به صورت حیاط کوچکی بوده که در زمان قاجاریه پوشیده شده است، در ضلع جنوبی مسجد سه در کنده کاری شده جالب دیده می‌شود که رابط بین این قسمت و مسجد سلجوقی است، بر گرداگرد دیوار مسجد آیاتی از قرآن گچبری شده است. تاریخ ساخت مسجد مشخص نیست اما طبق کتیبه موجود در سال 1242 ه-ق تعمیراتی در آن صورت گرفته است.

منار بسطام

این منار در سمت مشرق مسجد بایزید و متصل به آن قرار گرفته و تاریخ بنای آن سال 514 ه-ق است، پلکانهای منار به صورت مارپیچی است و به وسیله روزنه‌هایی که در بدنه مناره تعبیه شده نور داخل آن تأمین می‌شود.

مسجد بایزید بسطامی

این بنا در کنار امامزاده محمد در مجموعه تاریخی بایزید بسطامی واقع شده و از دو قسمت متمایز مردانه و زنانه با دو شبستان عمود بر هم تشکیل شده است. بنای قسمت مردانه بر روی آثار مسجدی از دور سلجوقی قرار گرفته است و دارای محراب گچبری نفیس با نقوش هندسی، گیاهی، اسلیمی و گلهای چهار پر است. بخش فوقانی محراب با کتیبه‌هایی به خط ثلث و نستعلیق از دوره ایلخانی و قاجاری آراسته شده است.

قسمت زنانه به صورت یک سالن طویل و باریک و در سقف آن گچبری‌های زیبایی مشاهده می‌شود.

مسجد جامع بسطام

این مسجد در ضلع جنوب مجموعه تاریخی بایزید بسطامی قرار گرفته و توسط غازان خان در بین سالهای 700 تا 706 ه-ق ساخته شده است، مسجد جامع بسطام داری صحن مستطیل شکل روباز دارای سه دهنه است که به وسیله درگاه‌هایی با طاق‌های دالبر تیزه دار به هم مربوط می‌شوند. بر ایوان مرکزی محراب گچبری زیبایی دیده می شود که دارای کتیبه‌های قرآنی است.

امامزاده محمد

امامزاده محمد در ضلع جنوبی صحن مجموعه واقع و مدفن نواده امام صادق(ع) است، بنای امامزاده شبیه گنبد غازان خان و قینه آن است، بنای اولیه بقعه مربوط به غازان خان(670-703 ه-ق) و تعمیرات آن مربوط به دوره الجاتیو است. ایوان امامزاده بلند و دارای تزئینات آجری فوق‌العاده زیبایی در نمای خارجی و همچنین دری از چوب مشبک ساده است.

برج کاشانه

برج کاشانه نیز در مجموعه آرامگاهی بایزید بسطامی و در جنوب شرقی مسجد جامع این شهر واقع گردیده است. بر اساس کتیبه سر در ورودی، تاریخ بنای برج سال 700 ه-ق است. در اطراف و سر در دالان کوچکی که شبستان مسجد را به در ورودی برج متصل می‌سازد، آیت الکرسی و حدیثی از پیامبر(ص) گچبری شده است. فضای داخلی برج ده ضلعی است که بر آنها طاق نماهای تزئینی کم عمقی کار شده است. در قسمت بالای برج بر دو حاشیه از آجرهای بزرگ نوشته‌ای به خط کوفی دیده می‌شود که در آن نام الجاتیو و سال 723 ه-ق ثبت شده است. ارتفاع برج تقریبأ 20 متر و نمای خارجی آن لبه دار و سی ترک است.

گزارش از: مسعود محقق – خبرنگار ایسنا منطقه سمنان

انتهای پیام