شهر نجف به سبب وجود مزار شریف نخستین پیشوای شیعیان جهان، کعبه آمال و آرزوهای بسیاری از مشتاقان و ارادتمندان اهل بیت علیهم‌السلام و از شهرهای مقدس کشور عراق به شمار می‌رود.

در شمال شرقی این شهر، قبرستان بزرگی واقع شده که چندین میلیون قبر را سالیان سال در خود جای داده است که در یک نگاه به تعداد قبرها، قدمت آنها، موادی که قبرها با آن ساخته شده و تاریخ‌هایی که بر آنها نگاشته شده است می‌توان به عظمت و قدمت آن پی برد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) از عراق، نجف در ۱۶۰ کیلومتری جنوب بغداد قرار گرفته و مرکز استان نجف است و از مقدس‌ترین شهرهای شیعیان و مرکز قدرت سیاسی شیعیان در عراق بشمار می‌رود. شهر نجف از لحاظ جغرافیایی در نزدیکی شهر کوفه قرار گرفته‌ است. نزدیکی شهر نجف و کوفه به نحوی است که نمی‌توان این دو شهر را از همدیگر مجزا دانست.

نگاهی به تاریخ بزرگترین قبرستان جهان اسلام

وادی السلام یکی از مکان‌های مقدس نجف است که در آن هزاران نفر به خاک سپرده شده‌اند از جمله قبر تعدادی از پیامبران و بسیاری از صالحان و بزرگان دین نیز در آن است. این قبرستان قدیمی و تاریخی نجف اشرف در شمال شرقی شهر واقع است و 20 کیلومتر مربع مساحت دارد. قدمت آن به بیش از هزار سال می‌رسد و بسیاری از قبرهای آن دارای بقعه و گنبد است.

قبرستان وادی السلام نجف جایی که ارواح مؤمنین جمع می‌شوند

در روایات عدیده وارد است که ارواح مؤمنین در وادی السلام جمع می‌شوند؛ وادی السلام که وادی امن و امنیت و سلامت است. «سَلَامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِینَ (آیه 73 سوره زمر)؛ ندای فرشتگان است به مؤمنان که «سلام خدا بر شما باد، پاک و پاکیزه شدید و اینک در بهشت‌های جاودان وارد شوید». و ظهور آن وادی در این دنیا، سرزمینی است در نجف اشرف که وادی ولایت است در ظَهر کوفه؛ یعنی در پشت کوفه، چون در سابق الایام قبل از دفن جسد مطهر حضرت أمیرالمؤمنین علیه السلام در نجف اشرف، نجف شهری نبوده است، بلکه بیابانی بوده یک فرسنگ از کوفه دورتر؛ و لذا نجف را ظَهر کوفه گویند.

حکایت تکلم امیرالمؤمنین با ارواح مؤمنین در وادی السلام

در «کافی» با سند خود از عبادة (عِبایَة) أسدی از حَبَة عُرَنی روایت می‌کند که می‌گوید: من با امیرالمؤمنین علیه السلام به سوی ظَهْر کوفه، از کوفه خارج شدیم. حضرت در وادی السلام توقف کرد و گویا مثل اینکه با اقوامی تخاطب و گفتگو داشت، من به متابعت از قیام او ایستادم تا خسته شدم، و سپس نشستم به قدری که ملول شدم، و پس از آن ایستادم به قدری که همانند مرتبه اول خسته شدم، و سپس باز نشستم به قدری که ملول شدم و سپس ایستادم و رِدای خود را جمع کردم و عرض کردم: ای أمیرمؤمنان! من از طول این قیام بر شما شفقت آوردم؛ آخر یک ساعتی استراحت نمائید، و سپس ردا را به روی زمین گستردم تا آن حضرت به روی آن بنشیند.

حضرت فرمود: ای حبه! این قیام و وقوف نبود مگر تکلم با مؤمنی و یا مؤانست با او. عرض کردم: ای أمیر مؤمنان! آیا مردگان هم تکلم و مؤانست دارند؟ فرمود: بلی، اگر پرده از جلوی دیدگان تو برداشته شود، آنها را می‌بینی که حلقه حلقه نشسته و با عمامه خود یا چیز دگری پشت و ساقه‌های پای خود را به هم بسته و بدین طریق نشسته و گفتگو دارند. عرض کردم: آیا آنها اجسامی هستند یا ارواحی؟ حضرت فرمود: بلکه ارواح هستند، و هیچ مؤمن در زمینی از زمین‌های دنیا نمی‌میرد مگر آنکه به روح او گفته می‌شود که به وادی السلام ملحق شود؛ و وادی السلام بقعه‌ای از بهشت عدن است.

ولایت علی(ع) علت تجمع ارواح مؤمنین در قبرستان وادی السلام نجف

در کتاب «المحتضر» شیخ حسن بن سلیمان که از معاریف شاگردان شهید اول است از ابن نباته در حدیث طولانی روایت کرده است که: أمیرالمؤمنین علیه السلام از کوفه خارج شد و همینطور می‌رفت تا به غَریَین رسید؛ و از آنجا نیز گذشت، و ما به دنبال او رفتیم تا به او رسیدیم و دیدیم که به پشت بروی زمین دراز کشیده و جسد مبارکش به زمین بود و هیچ زیراندازی نداشت.

قنبر عرض کرد: ای أمیرالمؤمنین! اجازه می‌دهی من لباسم را برای شما در روی زمین پهن کنم؟ فرمود: نه، آیا اینجا مگر غیر از خاک و تربت مؤمن، یا مزاحمت با مؤمن در نشیمنگاه اوست؟ أصبغ می‌گوید: ای أمیرالمؤمنین! خاک مؤمن را می‌دانیم و می‌شناسیم که در اینجا بوده و یا آنکه بعداً خواهد بود، لیکن معنای مزاحمت با مؤمن در نشیمنگاهش را نفهمیدیم.

حضرت فرمود: ای فرزند نُباتَه! اگر پرده از برابر چشم‌های شما کنار برود، می‌بینید ارواح مؤمنین را در این ظَهر (در ظهر کوفه که وادی السلام است) که حلقه وار به گِرد خود نشسته و با یکدگر به سخن و گفت و شنید مشغولند؛ در این ظهر روح هر مؤمن، و در «وادی بَرَهوت» روح هر کافری است. مؤمنین که در وادی السلام هستند در التذاذ و مسرت به سر می‌برند و از جام و کأس محبت و ولایت سرمست، و سرشار در عشق و بهجت و سرورند، و لذا مرور زمان برزخی را تا قیام قیامت حس نمی‌کنند. ولی کفار که دستشان از علم و معرفت کوتاه و جانشان از جام سرشار آب زلال ولایت سیراب نگشته است در خشکزار بَرَهوت یَمَن اجتماع دارند.

مقام امام عصر و امام صادق(ع)

سمت شمال وادی السلام محلی است که آن را مقام مهدی (عج) و امام صادق علیه‌السلام می‌نامند. ساختمانی نسبتاً قدیمی با دو تابلو که مکان نماز آن دو بزرگوار را مشخص می‌کند و گنبدی به رنگ آبی بر فراز آن استوار است. در داخل ساختمان چاهی قرار دارد که به «بئر امام مهدی(عج)» معروف است و اطراف آن را چند قبر فرا گرفته است. گویند امام زمان(عج) را در این مکان مشاهده کرده‌اند.

بنای این ساختمان به کوشش علامه بحرالعلوم برپا شده است. این بنا تا 1310ق باقی بود که در آن سال یکی از افراد نیکوکار به نام سیدمحمدخان آن را به طرزی زیبا تجدید بنا کرد که اکنون به همان صورت باقی است. در داخل بنا سنگی وجود دارد که زیارت حضرت حجّت روی آن حک شده و تاریخ کتابت آن1200 ق است. در داخل این مکان، مقام دیگری وجود دارد که به امام صادق علیه السلام منسوب است. از وجه تسمیه این مقام اطلاعی در دست نیست.

لنگرگاه کشتی نوح و مرقد هود و صالح(ع)

به نقل از احادیث و روایات آمده است که پیامبر خداوند نوح(ع) این سرزمین را به عنوان لنگرگاه کشتی خود انتخاب کرد. و در آن پیامبران خداوند هود و صالح، به خاک سپرده شدند و در سال 41 هجری خاک سرزمین پشت کوفه یعنی نجف پیکر امام علی(ع)را به آغوش گرفت.

از زمان‌های دور در نجف، قدیمی‌ترین قبرستان در تاریخ شکل گرفت و می‌توان گفت که وادی السلام کهن‌ترین قبرستان اسلامی است.

انتهای پیام