شاید کمتر کسی بداند مرغوب‌ترین گلاب ایران و شاید دنیا در کرمان به دست می‌آید و وسیع‌ترین گلستان‌های کشور در دل دشت‌های کم‌آب و بادخیز استان کرمان قرار دارند و دره زیبای لاله‌زار در مدتی کمتر از سه دهه به یکی از مهمترین کانون‌های تولیدگل و گلاب ایران بدل شده است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه کویر، در طبیعت 4 فصل استان کرمان وجود اقلیم مناسب بستر مساعدی را برای تولید انواع محصولات باغی و کشاورزی فراهم آورده است که یکی از این محصولات با کیفیت گل محمدی است.

هرچند در کشور نام گل محمدی و گلاب با نام کاشان و قمصر گره خورده است لیکن کیفیت کم نظیر محصول گلاب استان کرمان همیشه مورد تاکید کارشناسان داخلی و بین‌المللی بوده است.

تولید گلاب ارگانیک در استان کرمان با سابقه طولانی که مورد تایید آزمایشگاه‌های پیشرفته اروپایی نیز می‌باشد موید این نکته است.

بر اساس آمار منتشره از سوی گمرکات کشور در 10 ماهه نخست سال جاری ارزش ریالی صادرات گلاب از استان کرمان به دو میلیارد و 563 میلیون و 640 هزار و 982 رسیده است که به نظر می‌رسد با توجه به ظرفیت‌های موجود در این زمینه با برنامه‌ریزی و حمایت مسئولان ذیربط بتوان به سهم بیشتری از صادرات در این زمینه دست یافت.

وجود بزرگترین کارخانه گلاب‌گیری کشور به نام الزهرا در کرمان و صدور اسانس گل محمدی به بزرگترین کارخانه‌های تولید عطر و ادکلن در فرانسه، آمریکا، آلمان، انگلیس و حاشیه خلیج فارس نشان از مرغوبیت و جایگاه ویژه این محصول در بازارهای جهانی دارد اما علیرغم تمام این پتانسیل‌ها کم توجهی به این صنعت موجب شده است نام گلاب مرغوب لاله‌زار کرمان در پشت تبلیغات سایر شهرها قرار گیرد و با وجود اینکه یک چهارم گلاب کشور در کرمان تولید می‌شود اما متاسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

گلاب کرمان و برندهای برتر عطر جهان

"محسن موحدی‌نیا" فرماندار شهرستان بردسیر در این راستا به ایسنا می‌گوید: گلاب لاله‌زار بنا به اظهارنظر کارشناسان کشاورزی تنها محصول ارگانیک گل محمدی کشور است به همین دلیل نیز هر روز بر تقاضای خرید مشتریان خارجی این محصول افزوده می‌شود و کشت گل در لاله‌زار هر روز گسترش بیشتری می‌یابد.

موحدی‌نیا ادامه می‌دهد: این درحالی است که از هر سه تن محصول گل این منطقه یک تن گلاب مرغوب تولید می‌شود و از هر هشت تن گلاب یک لیتر اسانس بدست می‌آید.

وی ادامه می‌دهد: هم‌اکنون 14 استان مشغول کشت گل محمدی هستند که به ترتیب مرغوبیت و سطح زیر کشت استان‌های کرمان در لاله زار، فارس در میمند، اصفهان در کاشان و آذربایجان شرقی قرار دارند.

موحدی‌نیا می‌گوید: علیرغم فرهنگ غلط کویری خواندن استان کرمان، "کریمان" رابطه نزدیکی با طبیعت سرسبز دارند به گونه‌ای که اقلیم‌های مختلف در این استان، کرمان را به ویترینی از فصل‌های مختلف در هر زمان از سال تبدیل کرده است در واقع لاله‌زار با فاصله‌ای نزدیک از شهر کرمان امکان دسترسی دشتی از گل و سبزه را در حالی در اختیار مردم این منطقه قرار داده است که به سادگی می‌توان از گرمترین نقطه جهان در دشت شهداد ارتفاعات کوه‌های هزار در لاله‌زار را که از سردترین نقاط کرمان محسوب می‌شود، مشاهده کرد.

فرماندار بردسیر می‌گوید: صنعت گردشگری در لاله‌زار در کنار گل محمدی در حال توسعه است به گونه‌ای که در روزهای تعطیل سال کمتر نقطه‌ای از این بخش را می‌توان خالی از گردشگر دید، احداث تاسیسات گردشگری و کمپ‌های سیاحتی در لاله‌زار یکی از مهمترین دلایل توسعه این صنعت است.

وی ادامه می‌دهد: وجود گل محمدی در منطقه موجب شد که در کوتاه مدت شاهد معکوس شدن روند مهاجرت در لاله زار باشیم و این نشان می‌دهد اگر در روستاها امکانات مناسب مهیا شود روستائیان تمایلی برای مهاجرت به شهرها نخواهند داشت نکته قابل توجه بالا رفتن چند برابری ارزش افزوده زمین در لاله‌زار است بطوریکه بسیاری از سرمایه‌داران شهرنشین نیز هم‌اکنون به سکونت در این منطقه تمایل پیدا کرده‌اند.

موحدی‌نیا می‌افزاید: هم‌اکنون پرورش گل محمدی مهمترین شغل مردم لاله‌زار محسوب می‌شود و بیش از دو هزار و 500 هکتار زمین به کشت این محصول اختصاص یافته است و از هر هکتار نیز چهار هزار و 500 تن محصول برداشت می‌شود که در نهایت به کارخانه‌های گلاب‌گیری و یا تولید عطر در مناطق مختلف دنیا فروخته می‌شود.

وی می‌گوید: هر سال بر مشتریان خارجی این گلاب افزوده می‌شود زیرا در کنار مرغوبیت بسیار بالای محصول ارگانیک بودن کشت گل محمدی در منطقه توجه کارشناسان مختلف را در سراسر جهان جلب کرده است.

موحدی‌نیا می‌گوید: طبق آزمایش‌های انجام گرفته عیار عطر و کیفیت گل لاله‌زار به مراتب بیشتر از سایر مناطق است و این نقطه قوت و تمایز گلاب لاله‌زار با سایر مناطق است.

همایون صنعتی پدر گل محمدی کرمان

همایون صنعتی در سال ۱۳۰۴ در تهران به دنیا آمد. پدرش، عبدالحسین صنعتی‌زاده، از اولین رمان‌نویسان ایرانی و پدربزرگش علی‌اکبر صنعتی‌زاده بود. کودکی خود را در کرمان نزد پدر بزرگ و مادر بزرگش گذراند. سپس در دبیرستان البرز تهران تحصیل کرد و به کار تجارت پرداخت. مادرش و همسرش اصفهانی بودند. او خواهرزاده میرزا یحیی دولت آبادی نویسنده «حیات یحیی» است.

در طول دوره پهلوی او در انتقال بسیاری نهادهای وابسته به فرهنگ به ایران پیشرو بودند. ایشان همچنین زمانی مسئول برنامه سوادآموزی به بزرگ‌سالان - موسوم به کلاس‌های اکابر- بودند.

از دو سه سال قبل از انقلاب او معتقد بود که کار حکومت تمام است. خود را از مشاغل دولتی کنار کشیده بود و در لاله‌زار کرمان، در ملک پدری‌اش، به کشت گل مشغول شده بود. شعر می‌گفت و گل می‌کاشت و گلاب می‌گرفت. در زندگی او همواره بیش از هر چیز به دو کار مشغول بود، کشاورزی و تحقیق در احوال ایران باستان. اما صنعتی‌زاده بعد از انقلاب مدتی را در زندان سپری کرد. او در سال‌های آخر به تحقیق در متن‌های مربوط به گاه‌شماری و نجوم و آیین‌های ایران باستان روآورده بود.

گلاب زهرا نام کارخانه تولید گلاب و روغن گل است که در کرمان توسط همایون صنعتی‌زاده و همسرش "شهین دخت صنعتی" در سال ۱۳۵۸ خورشیدی تاسیس شد.

این کارخانه اولین واحد تولیدی است که موفق به دریافت گواهینامه ارگانیک در تولید گلاب و روغن گًل شده است.

گلاب زهرا بزرگترین صادر کننده گلاب و روغن گل در ایران است و محصولات آن در اروپا و سایر دنیا به فروش می‌رسد.

همه ساله برای تمدید گواهینامه ارگانیک مزارع و کارخانجات این واحد تولیدی توسط کارشناسان انجمن خاک انگلستان Soil Association مورد بازرسی قرار می‌گیرد.

عمده مشتریان روغن گًل این کارخانه لابرتوارهای تولید لوازم بهداشتی‌آرایشی در اتحادیه اروپا هستند.

هم‌اکنون کارخانه گلاب زهرا یکی از بزرگترین و پیشرفته‌ترین واحدهای صنعتی دنیا در زمینه تولید عرقیات گیاهی و اسانس به شمار می‌رود و در حال حاضر شرکت گلاب زهرا بیش از بیست گونه محصول مختلف شامل عصاره‌ها و عرقیات گوناگون گیاهی، چای و نمک‌های معطر تولید می‌کند و یکی از صادر کنندگان عمده گلاب و روغن گل محمدی در جهان است.

شرکت از نظر بازرگانی وابسته به بنیاد فرهنگی و تربیتی صنعتی(مجموعه پرورشگاه صنعتی) است که یک خیریه مربوط به ارتقاء توسعه فرهنگی و اجتماعی است.

بنیاد پروژه‌های اجتماعی بسیاری در استان کرمان، شامل پرورشگاه پسران و خانه‌های متعدد برای کودکان معلول در شهر کرمان همچنین پرورشگاه دختران در شهر بم را پشتیبانی می‌نماید.

"فلاح" یکی از اهالی لاله‌زار به ایسنا می‌گوید: داستان گل محمدی در کرمان سالها قبل و بعد از حضور همایون صنعتی پدر گل محمدی کرمان در منطقه لاله‌زار آغاز شد، در آن زمان که صنعتی غمگین از برخوردهای سرد شهرنشینان به باغی در لاله‌زار برای سرودن شعر و فعالیت‌های ادبی پناه برده بود به عمق محرومیت مردم این منطقه پی برد و پرورش گل محمدی در لاله زار را عرصه‌ای برای رونق اقتصادی مردم دید.

فلاح ادامه می‌دهد: در ابتدا برخی مسئولان آن زمان و مردم محلی، اقتصاد بر پایه گل محمدی را مایه تمسخر صنعتی قرار داده بودند اما در نهایت صنعتی با انتقال نهال‌های گل محمدی به کرمان پایه یکی از با ثبات‌ترین اقتصادهای محلی بر پایه استعدادهای بومی را در استان کرمان بنا نهاد و نتیجه آن هم‌اکنون به هزاران هکتار باغ گل محمدی در دشت‌های پهناور شهرستان بردسیر بدل شده است.

وی می‌گوید: خانواده صنعتی که در همان زمان پرورشگاه صنعتی را برای حمایت از کودکان بی سرپرست در شهر کرمان راه‌اندازی کرده بودند در مرحله بعد اقدام به تاسیس کارخانه گل محمدی در لاله‌زار کردند و کودکان پرورشگاه صنعتی نیز پس از طی دوران طفولیت در این کارخانه در کنار مردم محلی لاله‌زار مشغول به کار شدند.

فلاح به ایسنا می‌گوید: مرحوم شهین دخت صنعتی (خوارزمی) برای مردم لاله‌زار کرمان، بانوی گل و گلاب است. او در سال ۱۳۵۶ به لاله‌زار می‌رود و مردم ناحیه را تشویق به کاشت گل به جای خشخاش و تولید گلاب به جای تریاک می‌کند.

وی می‌افزاید: زمانی که خانم صنعتی کار خود را آغاز کرد، نه دشت گلی وجود داشت و نه کارخانه‌ای. او باشناخت و تسلطی که به شرایط اقلیمی و آب و هوای منطقه لاله‌زار داشت، شروع به تشویق کشاورزان برای کاشت گل محمدی به جای خشخاش کرد.

وی ادامه می‌دهد: خانم صنعتی کار را در یک کارگاه کوچک سنتی در باغ پدری همسرش شروع کرد. او با وانت به درب منازل اهالی می‌رفت و آنها را تشویق به گلکاری می‌کرد و برایشان تخم گل فراهم می‌کرد. این کارگاه کوچک و دست ساز، در سال ۱۳۷۴ از حالت سنتی به یک کارخانه صنعتی معتبر تبدیل شد که یکی از مرغوب‌ترین گلاب‌های دنیا به نام "گلاب زهرا" و یکی از خالص‌ترین روغن‌های گل محمدی در آن تولید می‌شود، به‌طوری که اکنون ۵ درصد کل روغن گل دنیا را تولید می‌کند.

فلاح می‌گوید: در اواخر بهار که فصل گلابگیری فرا می‌رسد فضای دلنشین و مناظری بدیع در سرتاسر این منطقه زرخیز شکل می‌گیرد و عطر گل محمدی این گیاه قانع و پر برکت در این خطه می‌پیچد تا یادآور دغدغه‌های زوجی بلندهمت یعنی آقای همایون صنعتی و خانم شهین دخت صنعتی باشد که زیباترین هدیه الهی را به مردمان این سرزمین هدیه کردند و سرانجام خود در کنار گلستانهای عطرآگین و در خاک برکت‌خیز لاله‌زار آرام گرفتند.

به گزارش ایسنا منطقه کویر، در بلندای سه هزار متری از سطح دریا و در اقلیمی نیمه خشک و بادخیز و در زل آفتاب، مردمانی سختکوش به پرورش گل محمدی، این عطیه الهی، مشغولند که شهرت گلاب آن به عنوان بهترین گلاب جهان، دیر گاهی است که عالمگیر شده است، گلابی که آوازه آن با شهرت دره زیبا و خیال‌انگیز لاله‌زار کرمان عجین گشته و قطره قطره آن حاصل سی سال تکاپوی مستمر گلکاران این خطه است.

گزارش از فرزانه لشکری خبرنگار ایسنا- منطقه کویر

انتهای پیام