مسایل روزمره و شاید بتوان گفت روزمرگی باعث شده است که بسیاری از افراد، اصول و هنجارهای زندگی را یا نیاموخته و یا آنها را فراموش کنند. قرآن نیز با بیان مبانی این امور به آموزش و یادآوری مبانی ابعاد گوناگون آن پرداخته است.
به گزارش سرویس دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، حجم بسیار پرونده‌های مختلف قضایی که علت ایجاد آنها مسایل خانوادگی هستند و به طور ویژه پرونده‌هایی که در زمینه اختلافات خانوادگی هستند در جامعه ما بسیار یافت می‌شوند.
در ادامه به آیه 35 سوره «نساء» اشاره می‌شود که بخشی از مفاهیم آن به چگونگی رسیدگی به اختلافات خانوادگی اشاره دارد:
« وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَکَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَکَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ یُرِیدَا إِصْلَاحًا یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنَهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیمًا خَبِیرًا»
و اگر از (ناسازگاری و) جدایی میان آن دو (زن و شوهر) بیم داشتید، پس داوری از خانواده شوهر و داوری از خانواده زن برگزینید (تا به اختلاف آن دو رسیدگی کنند) اگر این دو بنای صلاح داشته باشند خداوند میان آن دو را به توافق می‌رساند، زیرا خداوند، (از نیّات همه) با خبر و آگاه است.
این آیه، برای رفع اختلاف میان زن و شوهر و پیشگیری از وقوع طلاق، یک دادگاه خانوادگی را با امتیازات زیر مطرح می‌کند:
1- داوران، از هر دو فامیل باشند تا سوز، تعهد و خیرخواهی بیشتری داشته باشند.
2 - این دادگاه، نیاز به بودجه ندارد.
3 - رسیدگی به اختلاف در این دادگاه، سریع، بدون تراکم پرونده و مشکلات اداری است.
4 - اسرار دادگاه به بیگانگان نمی‌رسد و مسائل اخلاقی در میان خودشان می‌ماند.
5 - چون داوران از خود فامیل هستند، مورد اعتماد طرفین‌اند.
از امام صادق(ع) درباره‌ی (فابعثوا حکماً ...) سوال شد، حضرت فرمودند: حکمین نمی‌توانند به طلاق و جدایی حکم کنند. مگر آنکه از طرفین اجازه داشته باشند.
اکنون نکات و پیام‌هایی که از این آیه استفاده می‌شود را بیان می‌کنیم:
1 - علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد، نگرانی از شقاق و جدایی کافی است تا اقدام به گزینش داوران شود. (ان خفتم)
2 - قبل از نگرانی از شقاق، در زندگی مردم دخالت نکنیم. (و ان خفتم)
3- طلاق و جدایی، سزاوار ترس و نگرانی است. (خفتم شقاق)
4 - زن و شوهر، یک روح در دو پیکرند زیرا کلمه (شقاق) در جایی بکار می‌رود که یک حقیقت به دو قسمت تقسیم شود.
5 - اقدام برای اصلاح میان زن و شوهر باید سریع باشد. حرف «فاء» در جمله (فابعثوا) برای تسریع است.
6 - جامعه در برابر اختلافات خانواده‌ها، مسوولیت دارد. (و ان خفتم... فابعثوا)
7 - بستگان، در رفع اختلاف خانواده‌ها، مسوولیت بیشتری دارند. (من اهله)
8 - زن و مرد در انتخاب داور، حق یکسان دارند. (حکما من اهله و حکما من اهلها)
9 - در جامعه به افرادی اعتماد کنیم و داوری آنان را بپذیریم. (فابعثوا حکماً ...)
10 - مشکلات مردم را با کمک خود مردم حل کنیم. (فابعثوا حکما من اهله)
11 - از آشتی دادن ناامید و مایوس و نسبت به آن بی‌تفاوت نباشیم. (فابعثوا)
12 - بیش از نگرانی، موج ایجاد نکنیم، یک داور برای هر یک کافی است.
13 - اسلام به مسائل شورایی و کدخدامنشی توجه دارد. (حکما من اهله و ... اهلها)
14 - همه مسائل را به قاضی و دادگاه نکشانید (در صورت امکان) خودتان درون گروهی حل کنید. (فابعثوا حکما من اهله)
15 - هر جا سخن از حق و حقوق است، طرفین باید حضور داشته باشند. ( حکما من اهله و حکما من اهلها)
16 - باید زن و شوهر، داوری داوران انتخاب شده را بپذیرند. (لازمه انتخاب داور، اطاعت از حکم اوست.)
17 - در انتخاب داور باید به آگاهی، رازداری و اصلاح‌طلبی او توجه کرد.(ان یرید اصلاحاً)
18 - هر جا حسن نیت و بنای اصلاح باشد، توفیق الهی هم سرازیر می‌شود. (ان یرید اصلاحا یوفّق الله بینهما)
19- دلها به دست خداست. (یوفّق الله بینهما)
20 - به عقل و تدبیر خود مغرور نشوید، توفیق را از خداوند بدانید. (یوفق الله)
21 - طرح قرآن برای اصلاح خانواده برخاسته از علم و حکمت الهی است. (علیما خبیراً)
22 - باید حسن نیت داشت، چرا که خداوند، به انگیزه‌های همه آگاه است. (انّ الله کان علیماً خبیراً)
منبع:
کتاب دقایقی با قرآن، تالیف حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی، ناشر مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، نوبت چاپ پانزدهم زمستان سال 1390
پایگاه تخصصی ترجمه قرآن کریم www.maarefquran.net (ترجمه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از قرآن کریم)
انتهای پیام