زنان بلوچ که در «کلپورگان» به فعالیت مشغولند هزاران سال است شاهکار هنر پارینه سنگی را در خود حفظ کرده و با تمام مشکلات زندگی حس هنرمندانه باطن خود را پرورش می‌دهند.

قدمت تاریخی سفال کلپورگان سبب شهرت جهانی آن شده است به‌طوری‌که حتی یافته‌های باستان‌شناسی بیانگر آن است که ظروف سفالی به دست آمده از شهر سوخته نیز همگی از کلپورگان تامین و با شتر به این شهر منتقل می‌شده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)،منطقه سیستان و بلوچستان، روستای کلپورگان در سیستان و بلوچستان با سفالینه‌های تاریخی و با شهرت جهانی شاهکار اندیشه و هنر زنان سیستان و بلوچستان در سرزمین ایران است که نسل به نسل و سینه به سینه از مادران به دختران بلوچ منتقل شده و گذشت زمان و حوادث تاریخ نه تنها از اصالت آن کم نکرده بلکه بیش از پیش بر ارزش‌های هنری آن افزوده است.

خالقان سفال کلپورگان در طول تاریخ همیشه زنان بوده‌اند. آنها از چرخ برای سفالگری‌، استفاده نمی‌کنند بلکه سفال را با دست می‌سازند و برای تزیین سطح آن از اشکال خاص هندسی استفاده می‌کنند که قدمتی بس طولانی دارد.

تمام تزیینات سفالینه‌ها نمادهای تجدیدی و ذهنی هستند که نسل به نسل به یادگار مانده و حکایت از خواست‌های روحی هنرمند دارد و گاهی نشانگر اعتقادات و باورهای نشأت گرفته از محیط است.

هنرمندان کلپورگانی «گل هاجک» را از کوهی به نام «شکوتک» تهیه می‌کنند و با سنگ مخصوص مدوری می‌کوبند تا خرد و نرم شود و پس از الک کردن خاک را همراه با آب در حوضچه‌ای می‌ریزند و به شیوه‌های کاملاً سنتی آن را تصفیه می‌کنند، آب گل آلود یک تا دو روز در حوضچه می‌ماند و پس از آن آب را تخلیه می‌کنند و گل ته‌نشین شده را بر می‌دارند و پس از ورز دادن برای ساخت سفال آماده می‌کنند.

گل ورز داده شده را درون بشقاب مانندی از جنس سفال که کف آن تکه پارچه کتانی قرار داده‌اند می‌گذارند و با دست، ظرف مورد نظر را می‌سازند، انگشت شست پا نقش موتور چرخ سفال را بازی می‌کند و با چرخاندن ظرف زیرین و کشیدن دیواره ظرف سفالینه‌ای تازه شکل می‌گیرد.

«کلپوره» نام گیاهی با مصرف دارویی ویژه‌ی منطقه‌ی بلوچستان است و کلپورگان روستایی است در ۲۵ کیلومتری شهرستان سراوان و در ۳۹۰ کیلومتری جنوب زاهدان.

شغل اکثریت مردم کشاورزی است و محصولات عبارتند از خرما، مرکبات و سبزی‌ها. اما تنها مشخصه‌ای که کلپورگان را از بقیه مناطق متمایز کرده سفالگری آن است که شیوه‌ی ساخت آن با قدمتی حدود ۴ تا ۶ هزار سال قبل هنوز دست نخورده باقی مانده و تنها کارگاهی که هنوز به شیوه‌ی بدوی فعال و پا برجا کارش را ادامه می‌دهد کارگاه سفال کلپورگان است.

در طول تاریخ هنر سفالگری متعلق به زنان بوده است زیرا مردان شکار و یا کشاورزی می‌کردند و بنابر شواهد تاریخی زنان ابداع‌کنندگان هنر سفالگری بوده‌اند.

شاید به لحاظ اقتصادی و تامین معاش تولید سفال سنتی کلپورگان در عصر جدید مقرون به صرفه نباشد و شاید بهتر باشد نیروی کار این بخش را در جاهایی به کار گیریم که به لحاظ بهره‌وری و بازدهی نیروی انسانی مناسب‌تر است اما رها کردن این هنر غنی به معنای تخریب تمدنی 6000 ساله است. آنچه که به این هنر اهمیت ویژه‌یی بخشیده عدم تغییر روش‌های ساخت آن در دوره‌ای طولانی است.

انتهای پیام