با توجه به نزديك شدن به زمان برگزاري شانزدهمين اجلاس كشورهاي عضو جنبش غيرمتعهدها و اين‌كه تعداد قابل توجهي از اعضاي اين جنبش را كشورهاي آفريقايي تشكيل مي‌دهند، سوال اصلي اينجاست كه ايران چه سهمي در تجارت و اقتصاد قاره آفريقا داشته و چقدر توانسته از فرصتهاي بكر اقتصادي در اين قاره استفاده كند؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، آفريقا را بدون شك مي‌توان سرزمين فرصتها دانست. دومين قاره پهناور جهان پس از آسيا كه بسياري از ذخاير زيرزميني و طبيعي آن با وجود دهها چپاول كشورهاي استعمارگر همچنان دست نخورده باقي مانده و اين باعث شده كه طي ساليان گذشته قدرتهاي نوظهوري مانند چين و برزيل نيز به فكر حضور در بازار و اقتصاد آفريقا بيفتند.
آفریقا از نظر وسعت دومين قاره پهناور جهان پس از آسيا به شمار مي‌رود و اين قاره از لحاظ جمعيت نيز حدود يك هفتم كل جمعيت جهان را در خود جاي داده است. قاره آفريقا در مجموع از 61 كشور و قلمرو تشكيل شده است. این قاره از شمال به دریای مدیترانه، از شمال شرق به کانال سوئز و دریای سرخ، از شرق به خلیج عدن، از جنوب شرق به اقیانوس هند، و از غرب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود.
بزرگترین کشور آفریقايي الجزایر و کوچکترین كشور نيز جزایر سیشل است که در اقیانوس هند واقع شده است. همچنين كوچکترین کشور ناحیه خشکی قاره آفريقا نيز گامبیاست. وضعيت اقتصادي در قاره آفريقا بسته به هر كشور بسيار متفاوت است، به طوري كه برخي كشورهاي اين قاره مانند آفريقاي جنوبي، بوتسوانا، گينه استوايي، ليبي، گابن و آنگولا به دليل داشتن ذخاير زيرزميني و يا دلايل ديگر توانسته‌اند وضعيت اقتصادي بهتري را براي خود ايجاد كنند، اما بسياري ديگر از كشورهاي آفريقايي جزو بدترين و ضعيف‌ترين اقتصادهاي جهان طبقه‌بندي مي‌شوند.
اما در حالي به روزهاي برگزاري اجلاس كشورهاي عضو جنبش غيرمتعهدها نزديك مي‌شويم كه آمار نشان مي‌دهد حدود 44 درصد از اعضاي اين جنبش (53 كشور) را كشورهاي آفريقايي تشكيل مي‌دهند.
در واقع مي‌توان گفت به جز معدودي از كشورهاي آفريقايي اكثر كشورهاي اين قاره عضو جنبش غيرمتعهدها هستند كه در اجلاس تهران نيز شركت خواهند كرد.
آمار گمرك ايران نشان مي‌دهد كه حجم سالانه تجارت غيرنفتي ايران با كشورهاي آفريقايي در حال حاضر عدد چندان قابل ملاحظه‌اي نبوده و مي‌توان با برنامه‌ريزي صحيح اين رقم را به چند برابر افزايش داد. براين اساس در سال گذشته حجم تجارت غيرنفتي ايران با كشورهاي آفريقايي به بيش از 636 ميليون دلار رسيد.
ايران سال قبل 452.4 ميليون دلار كالا به آفريقا صادر كرد، در حالي كه واردات ايران از اين قاره به حدود 183.6 ميليون دلار رسيد.
در بين كشورهاي آفريقايي بزرگترين بازارهاي صادراتي ايران در سال گذشته سودان، جيبوتي، كنيا، آفريقاي جنوبي، تانزانيا، مصر، نيجريه، اتيوپي، موزامبيك و ساحل عاج بودند. در حالي كه مصر، آفريقاي جنوبي، موزامبيك، غنا، تانزانيا، كنيا، سيشل، زيمبابوه، ناميبيا و مالاوي عمده‌ترين بازارهاي وارداتي ايران را تشكيل دادند.
ايران در سال گذشته در مجموع به 47 كشور آفريقا صادرات داشت، در حالي كه از 30 كشور آفريقايي نيز كالا وارد كرد.
براساس آمار گمرك، كل حجم تجارت غيرنفتي ايران در سال گذشته حدود 105 ميليارد دلار بود. به اين ترتيب سهم تجارت ايران با كشورهاي آفريقايي از كل تجارتش در سال گذشته حدود 0.6 درصد بود كه رقم بسيار ناچيزي محسوب مي‌شود كه مي‌توان آن‌را با يك برنامه‌ريزي درازمدت افزايش داد.
از سوي ديگر ايران طي چند سال گذشته تلاش كرده در حوزه‌هايي مانند خودروسازي، تراكتورسازي، معدن و صنايع معدني، صنعت ساختمان و نيروگاه‌سازي وارد بازار كشورهاي آفريقايي شود كه از نتايج اين تلاشها مي‌توان به راه‌اندازي خطوط توليد تراكتور و خودروي ايران در چند كشور آفريقايي اشاره كرد.
اما در حالي به روزهاي برگزاري شانزدهمين اجلاس كشورهاي عضو جنبش غيرمتعهدها در تهران نزديك مي‌شويم كه با توجه به ظرفيت بالاي اين جنبش، ايران مي‌تواند از فرصت بدست آمده براي گسترش روابط اقتصادي و تجاري خود با اعضاي اين جنبش به ويژه كشورهاي آفريقايي استفاده كند.
با توجه به اين‌كه هنوز بسياري از زيرساختها در ايران ايجاد نشده‌اند ايران مي‌تواند ار پتانسيلها و ظرفيتهاي خود در اين زمينه به كشورهاي آفريقايي كمك كرده و حضور خود را نيز در بازار گسترده و بكر آفريقا افزايش دهد. از سوي ديگر ايران در چند روز آينده رياست جنبش غيرمتعهدها را از يك كشور آفريقايي يعني مصر تحويل خواهد گرفت. اين در حالي است كه تاكنون در بين كشورهاي آفريقايي زامبيا، الجزاير، زيمباوه، آفريقاي جنوبي و مصر ميزبان اجلاس غيرمتعهدها بوده‌اند.
اين در حالي است كه برخي اقتصادهاي نوظهور جهان مانند چين و برزيل طي چند سال گذشته به برپايي همايشهايي اقتصادي با مجموعه كشورهاي آفريقايي اقدام كرده‌اند كه ايران نيز مي‌توان در دوره‌هاي مختلف چنين همايشهايي را به منظور گسترش روابط اقتصادي، صنعتي و تجاري با آفريقا برگزار كند.
گزارش از خبرنگار ايسنا محمدجواد به‌آبادي
انتهاي پيام