در 43 كيلومتري شرق اصفهان و در ساحل شمالي زاينده‌رود، هنوز تاريخ در ميان خشت‌خشت آجرهاي كاروانسرايي صفوي نفس مي‌كشد، آجرهايي كه يكي پس از ديگري با برخورد توپ فوتبال و عبور دوچرخه‌ها سست شده و آماده‌ي تلنگري براي فرو ريختن‌‌اند.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كاروانسراي صفوي «بَرسيان» در روستاي برسيان كه در كنار نخاله‌هاي ساختماني و پس‌مانده‌ي زباله‌ها روزگار مي‌گذراند و روز و شب پناهگاه جوانان بي‌كار و مكاني براي معتادان روستاست، هر روز در حالي احتمال دارد آسيب ببيند كه كنار يكي از زيباترين و با ارزش‌ترين مساجد تاريخي صدر اسلام واقع است.

به اعتقاد يك مدرس دانشگاه، كاروانسراي صفوي برسيان بناي تاريخي فراموش‌شده‌اي است كه مورد بي‌مهري اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان قرار گرفته است.

حميد مظاهري تهراني درباره‌ي وضعيت اين كاروانسرا به خبرنگار ايسنا گفت: اين بناي تاريخي تنها كاروانسراي اين روستاست و يك كاروانسراي كامل با حياط مركزي، ايوان‌ها، باربندها و باراندازها، شترخوان‌ها و طويله‌ها، هشتي و سردر ورودي، اتاق‌هاي نگهباني و ساكنان را به‌طور كاملا سالم در خود جا داده، اما متأسفانه و در كمال تعجب مورد بي‌مهري برخي اهالي و مسؤولان قرار گرفته است.

او با اشاره به موقعيت قرار گرفتن روستاي برسيان در محور گردشگري شرق اصفهان، بيان كرد:‌ اين كاروانسرا تا حدود 35 سال پيش فعال بود و از آن به‌عنوان استراحتگاه استفاده مي‌شد، ولي در 20 تا 30 سال گذشته دچار بي‌توجهي شده و حجم عظيمي از نخاله‌هاي ساختماني از اطراف در كف ساختمان و بخش‌هاي مختلف آن ريخته شده است.

وي با اشاره به تردد وسايل نقليه‌ي سنگين در اين كاروانسرا، اظهار كرد: به همين دليل متأسفانه بسياري از خشت‌ها و بدنه‌هاي كاروانسرا دچار ريختگي و آسيب شده‌اند. از سوي ديگر، به‌دليل نبودن رسيدگي و انجام نشدن مرمت‌هاي اضطراري سالانه و حتا مرمت‌هايي كه بايد به‌منظور رفع خطر انجام مي‌شدند، ولي صورت نگرفتند، بسياري از بندها و بندكشي‌هايي كه با هدف استحكام آجرها در گذشته انجام شده بود، تحليل رفته و در حال تخريب است. همچنين باد و باران آسيب‌هاي سنگيني به آجرهاي بدنه‌ي اصلي بنا وارد كرده و حتا در بخش‌هاي متعدد، شدت آسيب و تخريب آجرهاي بدنه تا حدي بوده است كه ديوارها و پي كاروانسرا كاملا فرو ريخته يا در حال فرو ريختن‌اند.

او گفت: از سوي ديگر، آجر فرش پشت بام و برجك‌هاي نگهباني چهار گوشه‌ي عمارت و جان‌پناه پشت بام در بسياري از بخش‌ها دچار آسيب‌ديد‌گي جزيي و كلي شده است و به مرمت و بازسازي فوري نياز دارند.

اين كارشناس ارشد رشته‌ي مرمت آثار تاريخي با اشاره به بخش‌هايي كه در طول زمان و بخصوص در 50 سال گذشته به‌طور كاملا غيرحرفه‌يي و غيراصولي به كاروانسرا اضافه شده است، بيان كرد: اين الحاقات به يكپارچگي فضا لطمه‌هاي زيادي وارد كرده است. همچنين متأسفانه در سال‌هاي گذشته كف كاروانسرا آسفالت شده و تردد دائمي ماشين‌هاي سنگين و سبك در اين مكان تاريخي انجام مي‌شود. در دو سوي فضاي باز كاروانسرا نيز ميله‌هاي دروازه‌باني فوتبال نصب شده كه به‌طور حتم برگزاري مسابقات فوتبال و ضربه‌هاي دائمي و قوي كه توسط تو‌پ‌هاي ورزشي به در و ديوار بدنه‌ي كاروانسرا اصابت مي‌كند، عاملي است كه سبب تخريب بيشتر بدنه‌هاي كاروانسرا مي‌شود.

مظاهري ادامه داد: در قدم نخست، اين بناي صفوي به يك رسيدگي جدي نياز دارد و بايد اهميت و ارزش آن مشخص شود. مجاورت اين كاروانسرا با مسجد سلجوقي برسيان به اهميت آن اضافه مي‌كند. هرچند قدمت اين كاروانسرا بسيار كمتر از مسجد است، ولي در مرحله‌ي نخست بايد قضيه‌ي استحكام‌بخشي بدنه‌ها و ديواره‌ها به سرعت آغاز و قبل از اين‌كه ديواره‌ها سست و تخريب شوند، اين كار اجرايي شود. از سوي ديگر، همزمان با بندكشي، استحكام‌بندي و پي‌بندي ديوارها، بايد عمليات تعويض ديواره‌ها و نمايه‌هاي آجري فرسوده كه در بخش‌هاي زيادي از ساختمان وجود دارند، ‌انجام شود تا بلافاصله به مرحله‌ي تجديد يا احياي بندهاي فرسوده وارد شويم.

وي با اشاره به لزوم انجام مرمت‌هاي استحكامي و استحفاظي در اين ساختمان به موازات انجام عمليات مرمت آن با هدف جلوگيري از ريزش طاق‌هايي كه هنوز نريخته‌اند، اما در معرض ريزش هستند، اظهار كرد: سقف اتاق گوشواره كه در طبقه‌ي دوم كاروانسرا قرار دارد، به‌طور كامل تخريب شده است و در صورت نبودن رسيدگي فوري به‌زودي ديواره‌هاي آن نيز تخريب مي‌شوند.

او با اشاره به وجود بندهاي فرسوده در تمام بدنه‌هاي كاروانسرا و لزوم مرمت آن‌ها، بيان كرد: در قدم بعدي بايد آسفالت كف كاروانسرا حذف و تيرك دروازه‌ي فوتبال و تيرك واليبال جمع‌آوري شود و فعاليت‌هاي غيرمتعارفي نيز كه در اين مكان انجام مي‌شود، حذف گردد.

وي ادامه داد: اين كاروانسرا ذاتا داراي ارزش است، بنابراين پيشنهاد مي‌كنم با انتخاب يك متصدي براي كارونسرا به وضعيت آن رسيدگي بهتري شود. اين كاروانسرا بايد مانند مسجد به‌عنوان يك اثر تاريخي زيبا و كامل از دوره‌ي صفوي در فهرست آثار ملي به ثبت برسد.

او نورپردازي علمي روي اين بناي تاريخي را يكي ديگر از اقداماتي دانست كه بايد انجام شود و گفت: اين كار براي معرفي و ديده شدن هرچه بيشتر اين اثر تاريخي در شب بسيار مؤثر است.

به گزارش ايسنا، هرچند به گفته‌ي برخي ساكنان روستاي برسيان، يك بخش خصوصي براي مرمت، سامان‌دهي و تغيير كاربري اين كاروانسرا فعاليت‌هايي را انجام داد، اما با مخالفت مردم محلي، اين كار متوقف شد. در حالي كه اين بناي تاريخي با توجه به موقعيت قرارگيري‌اش در كنار مسجد سلجوقي برسيان، پتانسيل‌هاي فراواني براي جذب گردشگري دارد.

به گفته‌ي چند جوان ساكن در روستاي برسيان، اين كارونسرا به دلايلي كه مشخص نيست، سبب ايجاد شدن اختلاف‌هايي در روستا شده است.

انتهاي پيام