دبير قطب زمين‌شناسي زيست‌محيطي دانشگاه شيراز گفت: وقتي هيچ مؤسسه يا سازمان رسمي‌اي در كشور نداريم كه گنبدهاي نمكي بي‌نظير ايران را ثبت جهاني كند، پرداختن به معضل جاده‌سازي در گنبد نمكي «كنارسياه» مسأله‌اي فرعي است.

پروفسور عزت‌الله رييسي اردكاني كه مطالعات بسياري روي كارست‌ها و تعدادي از گنبدهاي نمكي ايران داشته است، در گفت‌وگو با خبرنگار سرويس گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره‌ي آسيبي كه ساخت جاده‌ي فيروزآباد ـ فراشبند به ثبت جهاني گنبد «كنارسياه» در يونسكو وارد مي‌كند، اظهار كرد: ساخت اين جاده پيش از مطرح شدن موضوع ثبت جهاني گنبد نمكي كنارسياه آغاز شده بود و اين يك واقعيت است كه ساخت آن، مسير دسترسي را كوتاه و آسان مي‌كند.

وي با يادآوري اين‌كه ثبت جهاني يك اثر طبيعي، معيارهاي زياد دارد، ادامه داد: با توجه به بررسي‌هاي صورت‌گرفته، ما بايد سه چهار گنبد نمكي را از ايران به يونسكو معرفي كنيم كه فعال بودن نمك را نشان دهند، مثلا «جاشك» در بوشهر يكي از گنبدهاي نمكي فعال است كه جريان نمك‌ها را به‌راحتي مي‌توان روي آن ديد. البته فعاليت اين گنبدها بعد از مدتي متوقف و نمك‌هاي آن شسته و لايه‌هايي از گچ و خاك روي آن ديده مي‌شود، «كنارسياه فيروزآباد» نمونه‌ي يك گنبد كم‌فعاليت است.

او «نمكدان» قشم را كه داراي طولاني‌ترين غار نمكي جهان است و همچنين گنبد نمكي هرمز را كه تنوع رنگي زيادي دارد، دو كانديداي ديگر براي ثبت جهاني دانست و بيان كرد: علاوه بر معيارهاي علمي، اين آثار طبيعي بايد توجه مردم را جلب كنند و در اقتصاد محلي هم كمك باشند كه دقيقا اين چهار اثر طبيعي اين شاخص‌ها را دارند.

اين استاد دانشگاه در ادامه به خصوصيات اين گنبدهاي نمكي اشاره كرد و گفت: گنبد نمكي جاشك در بوشهر پر از كريستال‌ها و بلورهاي نمكي است، گنبد نمكي هرمز نيز داراي انواع كاني‌ها با رنگ‌هاي متنوع است، نمكدان قشم هم طولاني‌ترين غار نمكي جهان را دارد و روي گنبد نمكي كنارسياه 2500 حفره به طول 2 تا 80 متر وجود دارد كه از درختان، گياهان و گل‌هاي متنوع پوشيده شده است، عشاير روي آن زندگي مي‌كنند و در بخش‌هايي از آن، كشت ديم انجام مي‌شود. اين‌ها را در هيچ گنبد نمكي ديگري در دنيا نمي‌توان يافت يا ديد.

رييسي ادامه داد: دكتر پل ويليامز ـ استاد برجسته‌ي كارست در دنيا و مشاور اتحادیه‌ي بین‌المللی حفاظت از طبیعت ـ كه با يونسكو هم ارتباط دارد، سه گنبد نمكي «جاشك» بوشهر، «نمكدان» قشم و «كنارسياه» فيروزآباد را براي ثبت در يونسكو تأييد كرده است؛ ولي بايد آن‌ها را عميق‌تر بررسي و مطالعه كرد. در واقع، ما در دانشگاه شيراز روي گنبدهاي نمكي كنارسياه و نمكدان خيلي مطالعه كرده‌ايم؛ اما نمي‌توانيم شخصا آن‌ها را به يونسكو معرفي كنيم و براي طي شدن روال معمول كار، لازم است يك سازمان رسمي متولي اين جريان باشد.

وي اظهار كرد: ما پيشنهاد پيگيري ثبت اين گنبدهاي نمكي را به سازمان زمين‌شناسي داديم كه ظاهرا آن‌ها هم قبول كردند. اگر اين سازمان هم نتوانست، ما سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري را به مشاركت مي‌طلبيم. براي ما مهم نيست كه كدام سازمان اين موضوع را پيگيري كند، مهم به سرانجام رساندن ثبت اين گنبدهاي نمكي بي‌نظير است.

او درباره‌ي مانعي كه با ساخت جاده‌ي فيروزآباد ـ فراشنبد براي ثبت جهاني گنبد نمكي كنارسياه ايجاد مي‌شود، گفت: يونسكو معمولا دوست ندارد سازه‌ي خاصي روي آثار طبيعي ساخته شود؛ ولي بايد اين موضوع را بيشتر بررسي كنيم. اگر ساخت جاده مانع ثبت جهاني آن بود مي‌توان محدوده‌اي از گنبد نمكي را براي ادامه‌ي جاده‌سازي تونل زد يا گنبد را دور زد كه البته اين كارها هزينه دارد.

وي درباره‌ي خطرات انحلال نمك در جاده‌ي در حال ساخت فيروزآباد ـ‌ فراشبند، توضيح داد: اين خطر وجود دارد؛ ولي اين جاده در ارتفاع پايين‌تري از سطح گنبد در حال ساخت است كه اميدواريم مشكل زيادي پيش نيايد.

اين استاد پيشكسوت هيدرولوژي در ادامه يادآوري كرد: در دنيا هيچ گنبد نمكي‌اي مانند اين گنبدها نيست، البته چند گنبد نمكي كوچك در دنيا وجود دارد كه توجه مردم و دانشمندان را به خود جلب كرده‌اند؛ ولي در مقابل گنبدهاي نمكي ايران با چنين شاخصه‌هايي، آن‌ها خيلي هم جالب نيستند. اگر ما اين گنبدها را ثبت جهاني كنيم، حتما از سراسر دنيا افراد زيادي به اين مناطق سفر مي‌كنند و منبع درآمد براي منطقه مي‌شوند.

او تأكيد كرد: اين سه گنبد نمكي واقعا يونيك هستند و هيچ جاي دنيا نمونه‌ي آن‌ها را ندارد. شايد مشابه كوه‌ها، جنگل‌ها، كوير، رودخانه‌ها و درياهاي ايران را در ديگر كشورها بتوان پيدا كرد؛ ولي اين گنبدها رقيب ندارند. ما چندي پيش همايشي با موضوع گنبدهاي نمكي ايران داشتيم كه بسياري از اساتيد خارجي با هزينه‌ي شخصي به آنجا آمده بودند تا اين گنبدها را ببينند.

اين استاد دانشگاه درباره‌ي معرفي اين گنبدهاي نمكي، بيان كرد: كادر علمي شايد اين گنبدها را بشناسد، چون دانشگاه شيراز روي اين موضوع، مقاله‌هاي علمي متعددي در مجلات بين‌المللي چاپ كرده است و اكنون فقط افراد علمي، عاشق اين گنبدهاي نمكي هستند.

رييسي اضافه كرد: تا كنون فرمانداري‌هاي فيروزآباد و بوشهر علاقه‌ي خود را براي ثبت گنبدهاي نمكي مناطق‌شان اعلام كرده‌اند؛ ولي بايد مركزي در ايران باشد كه كارها را به‌شكل رسمي پيگيري كند، اما ما اكنون با نبودن اين مركز مواجه هستيم.

انتهاي پيام