اسكندر مختاري گفت: ما از ارزش‌هاي شهر تهران غفلت كرده‌ايم، شايد هيچ بستري مانند اين شهر تا كنون توانايي آن را نداشته است كه روزانه 15ميليون انسان را در خود جا دهد.
به گزارش خبرنگار سرويس ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين كارشناس ارشد رشته‌ي مرمت بناها و بافت‌هاي تاريخي كه عصر روز گذشته (20 ارديبهشت‌ماه) در نشست هم‌انديشي «تهران.تهران» در موزه‌ي هنرهاي امام علي (ع) سخن مي‌گفت، بيان كرد: وجه مميزي تهران با ديگر نقاط كشور اين است كه اين شهر توانسته، پذيراي اين همه آدم در خود باشد و همه‌ي امكانات مانند آب، هوا و ديگر شرايط اقليمي را براي آن‌ها فراهم كند.
او با اشاره به قرار گرفتن رشته‌كوه‌هاي البرز در شمال تا شمال شرق تهران و منابع آبي كه از اين سلسله‌جبال به تهران وارد مي‌شود، اظهار كرد: محدوده‌اي كه شهر در آن گسترده شده، در طول زمان خود به خود به يك حوزه‌ي شهري تبديل شده است.
وي با اشاره به شناسايي‌ها و كاوش‌هايي كه در برخي محوطه‌هاي تاريخي تهران انجام شده و نتايج و شواهد مختلفي كه از كاوش‌ها از قيطريه، دروس، سلطنت‌آباد تا كهريزك به‌دست آمده است، گفت: تهران ارزش‌هاي محيطي فراواني مانند منابع آبي، سفرهاي زيرزميني و چاه‌هاي عميقي دارد كه تا كنون توانسته است همه‌ي شهر را پوشش دهد، هرچند از اين به بعد بايد مراقب ميزان مصرف خود باشيم تا براي نسل‌هاي آينده چيزي باقي بماند.
اين استاد دانشگاه با اشاره به ارزش‌هاي منظره‌ي تهران مانند چشم‌انداز البرز تا دماوند، درختان و باغ‌هاي تهران و چنارهاي آن، بيان كرد: از بالا كه به تهران نگاه مي‌كنيم شهرك قائم و دانشگاه آزاد دو لكه‌اي هستند كه چشم‌انداز البرز را از بين برده‌اند. مدتي پيش نيز در كميسيون ماده‌ي 5 شهرداري ماكتي را ديدم كه طرح توسعه‌ي دانشگاه آزاد را تا امامزاده داوود گسترش مي‌داد، اين وحشتناك‌ترين طرحي بود كه تا كنون براي نابودي ارزش‌هاي منظري تهران ديده‌ام.
مختاري با تأكيد بر اين‌كه بايد ارزش‌هاي منظري تهران را به‌عنوان يك ثروت پاس داشت، ادامه داد: اگر چنارها را از خيابان وليعصر (عج) بگيريم، يكي از بدترين منظره‌ها به‌وجود مي آيد. شايد بتوان گفت، چنارهاي خيابان وليعصر (عج) ستارالعيوب هستند. اين حاصل هوش گذشتگان ما بوده كه با شناسايي سرزمين خود و آب جاري كه در اين محدوده بوده است، فكر كردند چگونه مي‌توان از آن استفاده كرد. در واقع، جايي كه 300 روز آفتاب دارد به چنار هم نياز دارد.
او حصار شهرري، چشمه‌علي، نقشه‌هايي كه از تهران در سال‌هاي مختلف توسط افرادي مانند ناسكوف (1242 هجري قمري)، برزين (1269 هجري قمري)، كرشيش (1275 هجري قمري) و عبدالغفار ( 1309هجري قمري)، عكس‌هاي قديمي هوايي گرفته‌شده از تهران، توسعه‌ي اين شهر و پر كردن خندق‌ها را از جمله ارزش‌هاي تاريخي شهر تهران دانست و گفت: تا اواسط دوره‌ي ناصرالدينشاه در بيرون شهر تهران پر از ساخت‌وساز بود. از آن به بعد، ديگر حصار ناصري تقريبا معنايي نداشت.
او اظهار كرد: در سال 1309 نقشه‌ها نشان مي‌دهند برخورد طراحان براي آماده كردن شهر، براي تردد اتومبيل‌ها به‌گونه‌اي وسواسي بوده است. در آن زمان و براساس آن نقشه‌ها، در محدوده‌هاي حصار صفوي با حداقل مداخله روبه‌رو هستيم. كارهايي كه در دوره‌ي رضاشاه در تهران اتفاق افتاد، ديگر جراحت را زياد نمي‌بينيم.
مختاري سنت‌هاي معماري ايراني كه تا اواسط دوره‌ي ناصرالدينشاه در تهران پابرجا بودند، دوره‌ي تجدد، دوره‌ي اقتدارگرايي، دوره‌ي آغاز مدرن، دوره‌ي مدرن و مدرن متأخر را از جمله ارزش‌هاي معماري شهر تهران از گذشته تا كنون دانست و گفت: از دوره‌ي آغاز مدرن، ساختمان‌ها مانند برگ خزان مي‌ريزند. اكنون شهرسازي دوره‌ي مدرن با سبك مدرن نبايد يكي دانست، چون سبك مدرن سبكي است كه اگر يك نفر در قالب آن، اثري را آفريد، اكنون آن اثر جزو ارزش‌هاي اين شهر است. آن‌هايي كه به ارزش‌هاي سبكي وفادار بودند، در قالب سبكي مدرن آثار خوبي را آفريدند.
وي همچنين وقايع پيش‌آمده در تهران و مشاهيري را كه در تهران متولد شدند و رشد كردند و سرانجام دفن شدند، از جمله ارزش‌هاي رويدادي اين شهر دانست و بيان كرد: تهران خاطره‌ساز رويدادهاي مختلفي در مكان‌هاي مختلف است. اكنون خانه‌ي بسياري از مشاهير تهران در حال از بين رفتن است. كاش شهرداري به جاي اين‌كه اعتباري ميلياردي را براي دو طبقه كردن بزرگراه صدر هزينه مي‌كرد، خانه‌ي مشاهير تهران و اصفهان را فقط با همان پول، تملك و از آن‌ها نگهداري مي‌كرد.
او ادامه داد: نمي‌دانم چرا وقتي نام مشاهير به ميان مي‌آيد، پول همه تمام مي‌شود. همه بر حفاظت از اين خانه‌ها تأكيد مي‌كنند، ولي كسي حاضر به اختصاص اعتبار براي اين حفاظت نيست.
اين كارشناس ارشد رشته‌ي مرمت آثار تاريخي تأكيد كرد: تهران هيچ‌چيز نداشته باشد، خاطره كه دارد. آيا دست كم نبايد هزينه‌ي حفظ اين خاطره‌ها را داد؟ شهرداري تهران اعلام كرد در 9 ماه سال 90، 157هزار پروانه‌ي ساختماني صادر كرده است. بايد از اين رقم بترسيم. چرا اگر بعد از 20 سال به كشوري مانند پاريس سفر كنيم، مي‌توانيم در رستوراني كه 20 سال قبل در آن شام خورديم دوباره شام بخوريم و خاطرات خود را مرور كنيم؛ ولي در ايران اين امكان را نداريم. متأسفانه در كشور ما ساختمان چهار طبقه را تخريب مي‌شود تا هشت طبقه ساخته شود. چه كسي با هويتش اين كار را مي‌كند كه ما اين كار را انجام مي‌دهيم.
او گفت: هيچ شهري مانند تهران، پذيراي فرهنگ‌هاي ديگر نيست. اين تهران است كه مي‌تواند در خود علاوه بر قوميت تهراني، ديگر قوميت‌ها را حفظ و ارزش قوميت‌هاي آن‌ها را هم نگهداري كند. در ارزش‌هاي فرهنگي، تهران مولد فرهنگ است فرهنگي كه با ايران و با جهان پيوند مي‌خورد و آن را به يك فرهنگ ديگر تبديل و سپس به مكان‌هاي ديگر صادر مي‌كند. به‌دليل كسرت افراد هيچ‌جا مانند تهران مولد فرهنگ نيست.
به اعتقاد مختاري، تهران مي‌تواند پل ارتباط فرهنگ با جهان، انطباق با فرهنگ جهاني و حفظ آن باشد.
او زبان تهراني‌ها را زبان تاتي دانست و اظهار كرد: متأسفانه لهجه‌ي كنوني تهراني‌ها يك لهجه‌ي فرهنگي است كه همه‌ي فرهنگ‌ها را با يكديگر تطابق مي‌دهد اكنون لهجه‌ي تهراني‌ها، لهجه‌ي فارسي شده است.
مختاري افزود: ارزش‌هاي عملكردي كنوني تهران به نيازهاي ما جواب و ما را در خود جا مي‌دهد. معتقدم اگر تهران دوست داشته باشيم، آن را درست مي‌كنيم از دريچه‌ي دوست داشتن بايد به تهران وارد شويم تا بتوانيم اين كار را به‌درستي انجام دهيم.
انتهاي پيام