خيابان ملك‌الشعراي بهار، كوچه‌ي گوهر؛ اينجا خانه‌ي ملك‌الشعراي بهار است كه حدود 70 سال پيش، يعني در اواخر دوره‌ي پهلوي اول ساخته شد؛ ولي حالا با وجود معاصر بودنش در مقايسه با خانه‌هاي تاريخي استان تهران، شرايط خوبي ندارد.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، نامگذاري يك خيابان اصلي به نام ملك‌الشعراي بهار كه نشان‌دهنده‌ي ارزش و اعتبار اين بنا و نام پرافتخار اين شاعر است. بناي موجود در اين خيابان نيز كه به سبك‌ بناهاي دوران تجدد و نوگرايي در تهران و پس از ساخته شدن خيابان‌هايي مطابق با اصول شهرسازي و با شكل جديد (خيابان طالقاني) ساخته شده است، تا كنون توجه چنداني را در راستاي حفاظت و مراقبت بيشتر جلب نكرده است.

هرچند اين خانه‌ي تاريخي، دوم بهمن ماه 1382 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد و حدود هشت سال از شناسايي و ثبت آن مي‌گذرد، اما به‌نظر مي‌رسد هنوز پرونده‌ي مرمت خانه‌ي ملك‌الشعراي بهار باز نشده است.

يكي از ساكنان خانه‌ي ملك‌الشعراي بهار درباره‌ي وضعيت اين بنا به خبرنگار ايسنا گفت: حدود 20 سال است در اين خانه ساكن هستيم. تا پنج سال پيش، سه‌چهارم خانه به‌عنوان انبار در اختيار سازمان اسناد و كتابخانه‌ي ملي ايران بود و در آن، لوازم اداري فرسوده را نگهداري مي‌كردند تا اين‌كه سازمان اسناد در سال 1385 اين خانه را تخليه كرد.

او با اشاره به نابسامان بودن شرايط خانه‌ي بهار در زمان بارندگي‌ها و فصل زمستان، اظهار كرد: تا چندي پيش، آب باران به هيچ‌وجه از سطح حياط خانه پايين نمي‌رفت و همه‌جا پر از آب مي‌شد، تا اين‌كه خود ما اقدام به حفر چاه و درست كردن يك ناودان كرديم و براي انجام اين كار چند ميليون تومان هزينه شد. همچنين ما زيرزمين و بخش‌هاي مسكوني خانه را براي سكونت سامان‌دهي كرديم.

وي با اشاره به اين‌كه اين خانه در اوايل انقلاب مصادره شد، بيان كرد: در مدت 20 سالي كه ما در اين خانه سكونت داشته‌ايم، وضعيت آن بسيار نامناسب بوده است. تا امروز ساكنان اين خانه براي جلوگيري از تخريب بيشتر هزينه كرده‌اند، اما هيچ نهاد يا دستگاهي براي سامان‌دهي اين بنا اقدامي نكرده است.

او افزود: متأسفانه برخي افراد قصد تخريب اين خانه‌ي تاريخي را دارند و به همه‌ي ساكنان خانه دستور تخليه داده‌اند.

به گزارش ايسنا، محمدتقي بهار ملقب به ملك‌الشعراي بهار در 1262 هجري شمسي در شهر خراسان متولد شد و تا وقتي در 20 سالگي به مشروطه متصل نشده بود، خانه‌اي در تهران نداشت. بنابراين خانه‌ي منسوب به او در تهران، خانه‌ي پدري بهار نيست.

به اعتقاد كارشناسان و اهل فن، خانه‌ي بهار به‌دليل شخصيت فرهنگي و ساده‌ي مالك آن، تزيينات ندارد و به‌نوعي نشان‌دهنده‌ي نوع فكر خاص ملك‌الشعراست. در ساخت اين بنا از مصالح مرسوم همان دوران مانند آجر قزاقي‌، چوب، موزاييك، ‌شيشه‌، گچ،‌ تير چوبي‌ و تير آهني استفاده شده است. از معمار اين بنا نيز اطلاع دقيقي در دست نيست. خانه‌ي از نظر ساخت، شكلي بسيار ساده دارد و خلاقيت و نوآوري ويژه‌اي در آن ديده نمي‌شود.

پس از تخريب شدن دروازه‌هاي قاجاري تهران توسط رضاشاه، دوره‌اي از شهرسازي مدرن در تهران آغاز شد و به سرعت پيشرفت كرد، به شكلي كه خيابان انقلاب درست پس از محل قديمي بارو و خندق اطراف آن ساخته شد و متعاقب آن، خيابان‌هاي فرعي متصل به آن سامان يافتند. از آن جمله مي‌توان از خيابان‌هاي بهار‌، خاقاني‌، جاده‌ي قديم شميران‌، فردوسي و ... نام برد كه به مرور زمان و تا پايان دوران پهلوي اول شكل كامل‌تري به خود گرفت و بناهاي ارزشمندي در اطراف آن ساخته شد.

در همين دوران، يعني فاصله‌ي زماني اواخر پهلوي اول و اوايل پهلوي دوم خيابان‌هاي مهم‌تري مانند خيابان تخت جشميد (طالقاني) و فرعي‌هاي متصل به آن مانند ملك‌الشعراي بهار ساخته شدند. كه با توجه به مسائل عنوان‌شده، خانه‌ي قديمي ملك‌الشعرا از مصاديق بارز هويت ساخت خيابان ملك‌الشعرا و طالقاني بوده و نشان‌دهنده‌ي دوران تاريخي ساخت اين بنا و احداث خيابان‌هاي مربوط به آن است.

شايد ميراث فرهنگي دليل بي‌توجهي كردن به اين خانه را تا پنج سال پيش، انبار شدن آن توسط يكي از مستاجران آن بداند، اما حالا پنج سال از تخليه‌ي آن بخش‌ها توسط سازمان اسناد و كتابخانه‌ي ملي ايران مي‌گذرد و حالا زندگي روزمره‌اي كه براساس ضوابط و قوانين ميراث فرهنگي است، در خانه جريان دارد. البته بي‌توجهي نسبت به اين خانه، مشكلي است كه در قبرستان محل دفن ملك‌الشعراي بهار (ظهيرالدوله) نيز ديده شده است.

قبرستان ظهيرالدوله در خيابان طباطبايي‌پور بالاتر از ميدان تجريش در تهران قرار دارد و افراد سرشناسي در آنجا به خاك سپرده شده‌اند.

انتهاي پيام