مدير بوم‌كلبه‌ي سنتي در پاسارگاد: اقامتگاه‌هاي سنتي «مهمان‌پذير» نيستند اعتبار دولتي براي حمايت از خانه‌هاي سنتي وجود ندارد
مدير بوم‌كلبه‌ي سنتي در پاسارگاد تأكيد كرد: اقامتگاه‌هاي سنتي و بوم‌كلبه‌ها جزو مهمان‌پذيرها به‌شمار نمي‌آيند و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بايد تعريف جدايي را براي اين اقامتگاه‌ها داشته باشد. امير ميري، مدير كلبه‌ي «آقامير» در پاسارگاد (نخستين شهر گردشگري نجومي ايران) كه چند سالي است به‌عنوان يكي از اعضاي خوشه‌سار بوم‌گردي، ميزبان منجمان داخلي و خارجي و علاقه‌مندان به فرهنگ بوم و بوم‌گردي بوده است، انتظار دارد با حمايت محوري مسؤولان، اين منطقه به پايگاهي اصلي براي جامعه‌ي گردشگري کشور و مکاني مناسب براي جذب گردشگران تبديل شود. او در گفت‌وگو با خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، جايگاه و نقش اقامتگاه‌هاي سنتي را براي توسعه و ترويج فرهنگ بومي در صنعت گردشگري، پديده‌اي کهن و باستاني دانست که از ديرباز در جوامع انساني وجود داشته است و بيان كرد: اين اقامتگاه‌ها به‌تدريج طي مراحل تاريخي مختلف، به موضع فني، اقتصادي و اجتماعي کنوني تبديل شده‌اند. ميري به توضيح موضوع «بوم‌گردي» يا «گردشگري بومي» که امروزه بسيار رونق يافته است، پرداخت و گفت: ما مي‌خواهيم تعريف درستي از گردشگري بومي ارائه دهيم و سپس با بررسي آن، سيستم مديريتي مناسبي را براي توسعه‌ي اين نوع از گردشگري مطرح کنيم. او با اعتقاد به اين‌كه توسعه‌ي بوم‌گردي مي‌تواند يک استراتژي مناسب در صنعت گردشگري ايران باشد، ادامه داد: گردشگري بومي از ترکيب گردشگري با فرهنگ جامعه‌ي محلي تشکيل شده است. تاريخچه‌ي بوم‌گردي و تفاوت آن با مهمان‌خانه‌ها و خانه‌هاي استيجاري سال‌ها پيش، افراد دل‌مشغول به فرهنگ بومي و محلي را با رويکردي جديد به فرهنگ بومي و اصيل خود، براي مرمت و احياي زادگاه خويش يا احياي فرهنگ بومي منطقه‌اي خاص، راهي ديار خود كرد تا اندوخته‌هاي مالي خود را صرف بازسازي خانه‌هاي پدري كنند كه به پاس‌داشت حفظ ارزش‌هاي بومي و احياي حرمت خانه‌هاي پدري، با پذيرش مهمان و ارائه‌ي خدمات بومي و سنتي به حفظ اين ارزش‌هاي فرهنگي همت گماشتند. وي اظهار كرد: آن‌ها در طول سال‌ها به‌گونه‌هاي مختلف با هم آشنا شده و با هم در ارتباط‌اند. اين افراد ارزش‌هاي ميراث فرهنگي و زندگي بومي را فراتر از گفتار، نوشتار و هنر، در رفتار، کردار و گفتار و بويژه در زندگي، پوشش، خوراک، شغل و موسيقي وارد کرده‌اند، به‌شکل ارگانيک تشکيل يک شبکه‌ي بومي را به نام «خوشه‌سار بوم‌گردي» داده‌اند، با يکديگر دوستي و همکاري دارند، تجربه‌هاي خود را در ميان مي‌گذارند و معرف يکديگرند. به گفته‌ي او، اعضاي خوشه‌سار نسبت به اتفاق‌هايي که در حوزه‌ي ميراث فرهنگي و طبيعي کشور مي‌افتد، حساس‌اند و در حد توان براي بهبود آن، ياوري مي‌کنند. همين موضوع کم و بيش براي تهيه‌ي پوشاک و طبعا خوراک‌شان نيز دخيل است. ميري ادامه داد: آن‌ها زندگي مفيد نزديک به طبيعت در بافت‌هاي قديمي شهري و روستايي را انتخاب کرده‌اند و ارزش‌هاي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري را در حوزه‌ي فعاليت خود زنده نگه مي‌دارند. او همچنين به اهداف و فعاليت‌هاي خوشه‌سار بوم‌گردي اشاره كرد و گفت: انتخاب خانه‌اي بومي، احيا، مرمت و سکونت در آن (عموما سه نسل از اين افراد پذيراي حضور مهمانان هستند)، استفاده از معماري داخلي ساده‌ي محلي (احيا و معرفي سازه‌هاي سنتي)، پذيرايي با غذاي اصيل بومي و کم و بيش ارگانيک (ترويج غذاهاي بومي)، درگير کردن ساکنان محلي در فعاليت‌هاي خود (ايجاد فرصت‌هاي شغلي مناسب براي جامعه‌ي محلي)، معرفي هنرها و صنايع دستي محلي، معرفي موسيقي ايراني و عرفاني، بازسازي فرهنگ برکت، حرمت، قناعت، اعتماد، درک درست از آب، باد، خاک و آتش براي توسعه و ترويج فرهنگ بومي يک منطقه كه بايد به شناخت کاملي از محل زندگي، پوشش، خوراک، شغل و موسيقي رسيد و پس از مطالعه‌ي دقيق به اجراي آن پرداخت، اين موارد از جمله اهداف خوشه‌سار بوم‌گردي هستند. اين عضو خوشه‌سار بوم‌گردي تأكيد كرد: با توجه به رويكرد خوشه‌سار بوم‌گردي، براي اجراي چنين طرحي به افراد باتجربه و آموزش‌ديده نياز است. او همچنين به تفاوت بوم کلبه‌ها يا اقامتگاه‌هاي سنتي با خانه‌هاي استيجاري، مهمان‌خانه و هتل‌هاي سنتي که به‌وفور در بيشتر کلان‌شهرها مانند شهرهاي شمالي، مشهد، شيراز و اصفهان وجود دارند اشاره كرد و گفت: معمولا در اين اقامتگاه‌ها برخلاف خانه‌هاي استيجاري، افراد اعم از داخلي و خارجي مهمان هستند و با آن‌ها به رسم مهمان‌نوازي ايراني برخورد مي‌شود. اين در حالي است كه در خانه‌هاي استيجاري معمولا به مسافر به‌عنوان مشتري نگاه مي‌شود. وي افزود: در خانه‌هايي كه بيشتر با نگاه تجاري راه‌اندازي شده‌اند، فقط به اسكان مسافر فكر مي‌شود و ديگر مسائل از جمله حفظ محيط زيست و فرهنگ محلي چندان دغدغه نيست و خيلي مقيد به استاندارد و اصول خاصي نيستند. ميري بيان كرد: رشد و تحول بوم‌گردي، مفهومي است که همزمان با رشد سريع گردشگري در 20 سال گذشته در ميان مجامع محلي و سنتي با حفاظت از ارزش‌هاي بومي، محلي و محيط زيست تکامل يافته است. به همين دليل، مسؤولان و ساكنان محلي، منافع مشترک خود را در رشد آن يافته‌اند. وي اظهار كرد: بوم‌گردي سبب شد که به اهداف حفاظت از محيط زيست، درآمدزايي جوامع محلي و ايجاد مراکزي براي آموزش و ترويج فرهنگ بومي توجه شود. همکاري و روابط ميان حفاظت‌کنندگان، جوامع انساني و گردانندگان تور، هميشه بي‌دردسر نبوده است. عملکرد اعضاي خوشه‌سار بوم‌گردي موجب شده است تا گروه‌هاي زيادي با هم همکاري کنند. بوم‌گردي به مثابه‌ي عرصه‌اي مشترک براي خلق تشريک مساعي و هدايت مشترک مسير گردشگراني است که قصد کسب تجربه و يادگيري درباره‌ي مناطق محلي و فرهنگ‌هاي مختلف را دارند. ميري معتقد است: با فعاليت خوشه‌سار بوم‌گردي سه اصل اساسي پايداري «زيست‌محيطي»، «عوامل فرهنگي و اجتماعي» و «اقتصادي» محقق مي‌شود. او همچنين به چالش‌هايي كه فعالان بوم‌گردي و همچنين مالكان اقامتگاه‌هاي سنتي و بوم‌كلبه‌ها با آن مواجه هستند، اشاره و بيان كرد: معرفي نكردن بوم‌گردي، ضعف مکانيسم گردشگري داخلي، شناخت نداشتن جامعه از ماهيت اقامتگاه‌هاي سنتي، تبليغات کم درباره‌ي بوم‌گردي در صداوسيما، ضعف زيرساخت‌ها و امکانات زيربنايي در مديريت شهري که اقامتگاه‌هاي سنتي در آنجا فعاليت دارند، نبود راهنمايان آموزش‌ديده، نبود آژانس‌هاي تخصصي ويژه و نبود ساز و کار مناسب براي بهره‌گيري از درآمد اين نوع گردشگري از جمله چالش‌هاي پيش رو در اين كار است. وي ادامه داد: پديده‌ي اقامتگاه‌هاي سنتي پشتيباني مالي از سوي دولت نمي‌شود، چون اعتبارات و بودجه براي آن در نظر گرفته نشده است. البته در پيشبرد فعاليت‌هاي اين اقامتگاه‌ها حمايت معنوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نقش اساسي داشته است، بخصوص در شيراز كه اداره‌ي ميراث فرهنگي و گردشگري با آغاز جريان احياي خانه‌هاي سنتي و تغيير كاربري آن‌ها به اقامتگاه، حمايت معنوي خوبي داشت. ميري در ادامه پيشنهادهايي را براي بهبود اوضاع مطرح و اظهار كرد: انجام مطالعات دقيق و جامع براي معرفي جاذبه‌هاي بوم‌گردي، تربيت نيروي انساني آموزش‌ديده و استفاده از تجربيات افراد داخلي و خارجي، ايجاد امنيت کامل براي گردشگران، ايجاد مراکز دائمي براي نمايش جاذبه‌هاي گردشگري بومي، جلب مشارکت مردم و آموزش آن‌ها، انجام تبليغات مناسب در داخل و خارج، استفاده از تجربه‌ي ديگر کشورها در اين زمينه، آموزش جامعه‌ي محلي، جلب همکاري مستندسازان و هنرمندان، تشکيل کاروان احيا و مرمت با پشتيباني و حمايت بخش خصوصي و دولتي و توسعه‌ي راه‌هاي مناسب با حفظ اصول محيط زيست از جمله‌ي اين پيشنهادهاست. انتهاي پيام