*نخستين جشنواره تلويزيون از نگاه نقد* حميد فرخنژاد: شرايط نازلي گريبانگير جريان تلهفيلمسازي شده است
حميد فرخنژاد با تأکيد بر اين مطلب که تنها حضور يک بازيگر چهره براي توليد يک اثر موفق کافي نيست، گفت: فيلم تلويزيوني «حبيب» از شرايط مطلوبي در طول توليد برخوردار بود و همين رمز موفقيتش شد. به گزارش سرويس تلويزيون ايسنا، بازيگر تلهفيلم «حبيب» (داريوش ياري) که در نخستين جشنواره تلويزيوني جام جم کانديداي نقش اول مرد در بخش فيلمهاي تلويزيوني شده است، در گفتوگويي از تفاوت بازي در قاب تلويزيون و سينما ميگويد و ميافزايد: کار خوب انجام دادن به تفاوت فرمهاي نمايشي ارتباطي ندارد. اگر شما به مخاطب خاص خود اهميت بدهيد و درصدد خلق يک اثر خوب باشيد، چه در سينما و چه در رسانهاي مثل تلويزيون موفق ميشويد تا اين کار را با توجه به قالب تعريف شده آن رسانه انجام دهيد. اين امر حتي با وجود شرايط نازلي که گريبانگير جريان تلهفيلمسازي شده است و موجبات کاهش سطح کيفي آثار را به وجود ميآورد، امکان پذير است. وي ادامه ميدهد: با اين وجود ممکن است دليل اصلي دور شدن از کيفيت، جدي تلقي نکردن مديوم تلويزيون در توليدات مختص به آن باشد. اتفاقي که در ابتداي امر از طرف سفارشدهندگان جدي تلقي نميشود و در ادامه، توليدکنندگان نيز به اين سهلانگاري دامن ميزنند. هرچند نمونههاي توليد با کيفيت پايين در سينما هم يافت ميشود و نبايد اين امر را تنها مختص به تلويزيون دانست. اما شرايط حاکم بر تلويزيون، چون مميزيهاي فراوان، بودجه اندک و زمان کوتاه ـ که دليلي ميشوند براي عدم استفاده از عوامل حرفهيي و به تبع آن توليد را از درجه مطلوب و حتي قابل قبول دور ميکند ـ در تلويزيون بسيار فراگيرتر و تأثيرگذارتر از سينما حضور منفي دارند. * اهميت «حبيب» را نظر داوران مشخص ميکند حميد فرخنژاد با اشاره به حضورش در نقش حبيب در اين تلهفيلم، گفت: علت کانديدا شدن من براي بازي در اين نقش را بايد در نظر داوران جستوجو کرد. اما آن چه ميتوان در مورد موفقيت اين نقش عنوان کرد، فيلمنامهاي قوي است که مسلما عامل اصلي و تعيين کننده در خلق شخصيت بوده است. من نيز سعي کردم بازي خود را با کاراکتر فيلمنامه سينک کنم و با توجه به مشخصههاي شخصيتي او، بازي خود را دربياورم. * يک تلهفيلم تنها با يک عامل موفق نميشود وي افزود: موفقيت فيلم «حبيب» نه تنها به صرف بازيهاي خوب خود نبوده است، و اين مدعا را ميتوان با کانديدا شدن اين فيلم در بخشهاي ديگر ثابت کرد؛ در واقع شرايط خوبي که در طول توليد فيلم وجود داشت، مسبب اين اتفاق بوده است. «حبيب» نخستين تجربه من در عرصه تلهفيلم بود که در مقايسه با شرايط حاکم بر توليد تلهفيلمها، و بهواسطه بودجه کافي و زمان مناسبي که در اختيار کارگردان و عوامل توليد قرار گرفته بود، توانست به يک اثر شايسته و همخوان با منطق اين گونه فيلمسازي دست يابد. اين اتفاق براي «حبيب» امري قابل تعميم است، نميتوان تصور کرد که به صرف حضور يک بازيگر حرفهيي يا نامآشنا فيلم به اثري خوب تبديل ميشود. بيشک توليد يک اثر گروهي، قائم به فرد نخواهد بود و با در اختيار داشتن سه شرط اصلي، زمان، بودجه و عوامل حرفهيي ميتواند به سطح مطلوب و قابل پذيرش خود دست يابد. فرخ نژاد با تأکيد بر شرايط حاکم بر فضاي تلهفيلمسازي افزود: قياس بازي در يک تلهفيلم با توجه به زمان کوتاه توليد، نبايد به همان ميزان توقع و انتظاري که از حساسيتهاي يک بازي سينمايي وجود دارد، اتفاق بيفتد. گرچه براي يک بازيگر قاب تلويزيون با مديوم سينما، در اصل بازي تفاوتي ندارد، اما اختلافات زماني مشخص ميشود که شرايط حاکم بر تله فيلم بر کار او تأثير بگذارد. با اين وجود در همين فضا هم آثار خوب ساخته ميشوند و مورد استقبال نيز قرار ميگيرند. *اهميت جشنواره به اثر مثبتي است که بر بهبود فضاي حاکم بر رسانهملي ميگذارد اين بازيگر سينما و تلويزيون در پايان ضمن مثبت شمردن اتفاقي همچون جشنواره براي تلويزيون، گفت: گرچه بايد از رويکرد برگزاري چنين جشنوارهاي و اهدافي که دنبال ميکند، آگاه بود، اما توقع اين است که مديران برنامهريز و مسؤولان رسانه با توجه به نتايج حاصله از اين جشنواره، به شناسايي افرادي که توانستهاند با وجود شرايط يکسان حاکم بر توليد، اثري خارج از نرم رايج تلويزيون بسازد، برسند و براي ايجاد شرايط مطلوبتر در توليد آثاري از اين دست اقدام کنند. بررسي جشنواره از اين منظر، آن را به اتفاقي حايز اهميت مبدل ميکند که امکان اصلاح و تغيير را براي بهبود فضاي حاکم بر رسانه به وجود ميآورد. *** «محمدرضا شهيديفر» مجري مراسم پاياني نخستين جشنواره تلويزيوني جام جم شد. «شهيدي فر» به عنوان مجري مراسم پاياني نخستين جشنواره جام جم، در اين مراسم فعاليت خواهد کرد. نخستين جشنواره تلويزيوني جام جم طي آذر و دي 90 در چهار بخش فيلم تلويزيوني، مستند، انيميشن و ويژه برگزار شد. *** تاجبخش فنائيان گفت: چشمانداز ترسيمي جشنواره جام جم جداي از چارچوب محدود فعلي و در تلاش براي رسيدن به جشنوارهاي گسترده در قالب بينالمللي است. تاجبخش فناييان ـ عضو هيات داوران بخش فيلم هاي تلويزيوني نخستين جشنواره جام جم ـ در گفتوگويي ضمن اظهار اميدواري از برگزاري چنين جشنوارهاي ابراز کرد: هدف از برگزاري جشنوارهاي اينچنيني، در نگاه اول معرفي استعدادهاي جوان است تا با ايجاد يک بستر مناسب براي همکاري جدي و مستمر با سازمان رشد کنند و قدرت اين را پيدا کنند که توانايي هنري و تکنيکي خود را در قالب ديدگاههاي اجتماعي، انساني و هر آن چه که در حيطه جهانبيني فرديشان ميگنجد، به منصه ظهور برسانند اما هدف ديگري که مورد توجه است ايجاد يک عرصه رقابتي براي حضور هنرمندان با سابقه و پيشکسوت اين رسانه است که در نهايت به بهبود آثار و افزايش کيفيت توليدات بيانجامد. وي متذکر شد: چشماندازي که جشنواره جام جم ترسيم ميکند، جدا شدن از چارچوب محدود فعلي است. اين جشنواره که در گام نخست نيازمند ارزيابي آثار و توليدات رسانهاي خود بوده است، قدم بعدي را در عرصه رقابتي به ساير آثاري که در خارج از سيما توليد شده است، اختصاص ميدهد تا در نهايت، دامنه فعاليتي خود را به عنوان يک جشنواره بينالمللي بگستراند. فناييان در ادامه صحبت خود با اشاره به اين که جشنواره جام جم به دنبال تحقق دو مسؤوليت اصلي رسانه ملي که قائل بر محتوا، و گسترش شناخت و آگاهي مخاطب خود است، قدم بر ميدارد، افزود: سازمان صدا و سيما متناسب با مقتضيات ملي و ديني و سياستهاي فرهنگياي که دارد، به محتواي آثار خلق شده ميانديشد. همين طور با توجه به تأکيدي که رهبري بر چهار محور اميد، اخلاق، آگاهي و دين داشتند، به دنبال رسيدن به مجموع آثار نمايشي است که با طرح اين محورها، بيشترين تأثير را بر آگاهي مخاطب خود بگذارد. در همين راستا برگزاري جشنوارهاي براي رسانه ملي با توجه به اين نکات، اتفاق افتاده است. وي در ادامه افزود: آثاري که در نخستين دوره به جشنواره راه يافته اند گرچه با رويکرد رقابتي ذات هر جشنواره توليد نشدهاند، اما با سياستهاي کلي سازمان تطبيق دارند و در اين مقطع تنها ميزان سازگاري توليدات را با سياستها نمايان ميکند اما ميتوان اميد داشت که در سالهاي آتي و در برگزاري جشنوارههاي بعدي، آثار با قوت و توانمندي بيشتر و با قصد رقابت ساخته شوند و در جشنواره حضور پيدا کنند. داور بخش فيلمهاي تلويزيوني جشنواره جام جم، آثار موجود در بخش مسابقه را در حد ايدهآل ارزيابي نکرد و گفت: به اين دليل، در اين دوره جشنواره، داوري بر اساس توجه به مجموعه آثاري که در کنار هم قرار گرفتهاند، انجام شده است. وي در اين زمينه افزود: آن چه که از مجموع آثار به چشم ميخورد، اين است که تمام تلهفيلمهاي توليد شده در يک شرايط يکسان و يا نسبتا يکسان، با قواعد مشخص توليد، در ژانرهاي مختلف و با تنوع موضوعي بالا ساخته شدهاند. به همين جهت قضاوت با عطف به شرايط خاص اين نوع توليد انجام شده است. فناييان تأکيد کرد: در امر داوري بخش تله فيلم نخستين جشنواره جام جم، بر اساس معيارهايي مختص رسانه تلويزيون ـ در تعريفي که از مخاطب، نوع نمايش و ساختار کيفي و مضموني دارد ـ تفاوتهاي سياستي که شبکههاي مختلف سيما در توليدات خود دنبال ميکنند، مورد توجه قرار گرفته است. وي ادامه داد: در يک جمعبندي کلي، ميتوان نتيجه گرفت که مجموعه تلهفيلمهاي توليدي در سيما دچار بحراني هستند که اين بحران مصاديق گوناگوني دارد که از جمله مهمترين اين مصاديق، کمبود بودجه است. پيشبينيهاي محدود بودجهاي که براي توليد آثار در نظر گرفته ميشود، نوعي محدوديت زمان و شتابزدگي را به دنبال ميآورد که کارگردان و ساير عوامل توليد با آن درگير شدهاند و در نتيجه، از توجه به کيفيت غافل ميمانند. به علاوه پراکندگي موضوعي کارها نشانه آشفتگي سياستهاي سفارشي سيما است که آن را به يک سفارش گيرنده به جاي سفارش دهنده مبدل کرده است. اين در حالي است که سيما به عنوان سفارش دهنده اصلي بايد با شناخت ساختارها و قالبهاي موضوعي مورد نياز جامعه، در سياستها و برنامهريزيهاي دقيق خود، هنرمندان خلاق و توانمند را شناسايي کرده تا به توليد آثاري ارزشمند و مخاطبپسند دست بزند. فناييان در پايان گفت: بيشک برگزاري جشنوارهاي با اين چشمانداز در طولاني مدت تحقق اين اهداف و سياستها را ممکن خواهد ساخت. انتهاي پيام