يك كارشناس مرمت آثار سنگي: تخت جمشيد به اقدامات حفاظتي نياز دارد يخ‌زدگي به آثار سنگي آسيب مي‌زند
يك كارشناس مرمت آثار سنگي گفت: در آثاري تاريخي مانند تخت جمشيد به‌دليل اين‌كه مقاومت مكانيكي اين سازه‌ها در طول چندهزار سال كاهش يافته است، بايد اقدامي براي حفاظت انجام شود. عليرضا بهرمان در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، تأكيد كرد: در سازه‌هاي سنگي مانند تخت جمشيد بايد مقاومت مكانيكي افزايش يابد، زيرا اين سنگ‌ها در طول چندهزار سال به مرور مقاومت مكانيكي و تحمل اوليه‌ي خود را از دست داده‌اند و بايد با روش‌هاي متعدد براي حفاظت آن‌ها اقدام كرد. او درباره‌ي چگونگي حفاظت و رسيدگي به نقش‌برجسته‌ها و آثار سنگي، بيان كرد: اين موضوع يكي از مهم‌ترين مسائل حوزه‌ي ميراث فرهنگي است، زيرا اصولا نقش‌برجسته‌ها در مناطقي صعب‌العبور و دور از شهرها قرار دارند و به همين دليل، حفاظت از آن‌ها نه فقط در ايران، بلكه در همه جاي دنيا با مشكلات زيادي روبه‌رو است. وي ادامه داد: اين آثار به‌دليل اين‌كه در كوه‌هاي عظيمي واقع شده‌اند، به‌شدت تحت تأثير بادها، ريزش برف و باران و عوامل انساني قرار مي‌گيرند. علاوه بر اين، يكي از مهم‌ترين آسيب‌هاي واردشده به اين‌گونه آثار، آلودگي هواست كه در فصل بارندگي سبب مي‌شود، تأثيرات و آسيب‌هاي مستقيمي به چنين آثاري وارد شود، زيرا آلودگي هوا و رطوبت با يكديگر تركيب مي‌شود و با به‌وجود آمدن پديده‌اي به نام باران‌هاي اسيدي، آثار آسيب مي‌بينند. بهرمان در اين‌باره گفت: اين باران‌ها ساختار سنگي آثار را به‌دليل فرسايش از بين مي‌برند. هرچند امروزه اقدامات زيادي براي حفاظت انجام مي‌شود و يكي از آن‌ها، حفاظت فيزيكي است. اين كارشناس مرمت درباره‌ي حفاظت فيزيكي توضيح داد: اين روش به اين معناست كه پوشش‌هاي موقت يا پوشش‌هايي از مصالح سبك ساخته و براي جلوگيري از ريزش مستقيم باران و برف روي بنا استفاده مي‌شود، البته ساخت اين سازه‌هاي سبك در مناطق كوهستاني كه در معرض ورزش بادهاي تند هستند، به سادگي امكان‌پذير نيست. وي تأكيد كرد: استفاده از چنين روشي در مناطقي مانند بيستون به‌دليل ارتفاع زياد اثر، مشكل است و علاوه بر آن، منظر بصري اثر نيز خدشه‌دار مي‌شود. او درباره‌ي آسيب‌هاي ديگري كه به آثار سنگي مي‌تواند وارد شود، به پديده‌ي يخ‌زدگي اشاره و اظهار كرد: آثاري مانند نقش‌برجسته‌ها به‌دليل حجاري‌هاي انجام‌شده روي آن‌ها، ريزترك‌هاي زيادي دارند كه آب در آن‌ها نفوذ مي‌كند و دچار يخ‌زدگي مي‌شوند. حجم افزايش‌يافته‌ي اين آب‌ها فشار مضاعفي را ايجاد مي‌كند كه موجب فرسايش اثر مي‌شود. بهرمان با اشاره به اين‌كه براي حفاظت از آثار سنگي نمي‌توان به‌دنبال راه‌هاي ساده بود، گفت: با استفاده از مواد رزيني و چسب به‌طوري كه سطوح اين آثار به آن‌ها آغشته شوند، مي‌توان از نفوذ آب جلوگيري كرد. البته اين رزين‌ها در طولاني‌مدت سبب آسيب مي‌توانند باشند. وي با بيان اين‌كه امروزه بسياري از آثاري كه به صخره‌ها متصل هستند و به‌عنوان عنصر مجزا محسوب مي‌شوند، با پديده‌هاي يادشده مواجه هستند، اظهار كرد: در نقش‌برجسته‌هاي بيستون حجم زيادي آب از ارتفاعات سرازير مي‌شود، اين آب حجيم مقداري از سنگ‌ريزه‌ها را با خود به پايين حمل مي‌كند و اين سنگ‌ريزه‌ها نقش سنباده را روي بقيه‌ي آثار ايفا مي‌كنند. به اين ترتيب، به‌نحو ديگري آسيب‌رساني به آثار سنگي را شاهد هستيم. او ادامه داد: به نظر مي‌رسد، بهترين كار، ايجاد پوشش فيزيكي براي چنين آثاري باشد؛ ولي درباره‌ي نقش‌برجسته‌هاي خاصي مانند بيستون، نقش رستم و نقش رجب تصميم‌گيري به‌سادگي امكان‌پذير نيست. به‌طور مثال، در تخت جمشيد اگر قرار باشد، از پوشش فيزيكي استفاده شود، منظر تخت جمشيد تخريب مي‌شود، زيرا اين‌گونه آثار در فضاي آزاد ابهت دارند. با اين حال، استفاده از رزين‌هاي مصنوعي كه از نفوذ رطوبت و ايجاد ترك در اين آثار مانع شود، مي‌تواند مد نظر باشد تا به اين ترتيب، از نفوذ آب باران به ريزترك‌ها و ساختار اثر و سايش آن جلوگيري شود. بهرمان با بيان اين‌كه در چين، مجموعه‌ي سربازان سفالي زير يك سازه‌ي عظيم به‌عنوان پوشش قرار گرفته‌اند، اضافه كرد: چنين اقدامي را براي تخت جمشيد كه بر فراز خاك قرار دارد و ستون‌هاي آن بلند است، نمي‌توان انجام داد. همچنين مي‌بينيم ايتاليا و برخي كشورها كه بناهاي سنگي زيادي در آن‌ها وجود دارد تا كنون به اين نتيجه نرسيده‌اند كه از پوشش براي حفاظت از آثار سنگي استفاده شود، در چنين كشورهايي از مواد رزين استفاده مي‌شود تا مانع تنفس سنگ نباشد. انتهاي پيام