معاون ميراث فرهنگي: گستردگي پرونده‌ي زنجيره‌يي «باغ ايراني» به وسعت يك كشور است
معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري سي‌وپنجمين نشست کميته‌ي ميراث جهاني را حاوي دستاوردي نو براي جمهوري اسلامي ايران در بحث ثبت ميراث فرهنگي در مقياس بين‌المللي دانست. به گزارش بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مسعود علويان‌صدر با بيان اين‌كه نخستين پرونده‌ي زنجيره‌يي ايران با عنوان «باغ ايراني» در فهرست ميراث جهاني ثبت شد، اظهار كرد: جمهوري اسلامي ايران به‌عنوان کشوري که همواره در حوزه‌ي ثبت جهاني، آموزه‌هاي ابتکاري جديدي را در اختيار جهانيان قرار مي‌دهد، اين بار در اقدامي منحصربه‌فرد و بي‌سابقه در مقياس جهاني، به معرفي «باغ ايراني» به‌عنوان يکي از تجليات غني فرهنگ ايراني اقدام كرد. وي ادامه داد: اين پرونده از آن نظر اهميت ويژه دارد که در آن، موضوعي با تجليات فراوان در تمام پهنه‌ي کشورمان مد نظر قرار گرفته است. اين رويه که در ساختار کميته‌ي ميراث جهاني با عنوان تهيه و ارائه‌ي پرونده‌هاي زنجيره‌يي از آن ياد مي‌شود، عبارت است از معرفي يک موضوع فراگير به جهانيان و اقدام براي ثبت و شناساندن ارزش‌هاي ويژه‌ي تاريخي، طبيعي و فرهنگي آن با تکيه بر مصاديق منحصربه‌فردش. به گفته‌ي او، پرونده‌ي «باغ ايراني» بر معرفي و ثبت زنجيره‌يي 9 باغ منحصربه‌فرد ايراني متکي است که هر کدام، الگويي براي نضج، شکل‌گيري و معرفي مفهوم باغ ايراني در منطقه بوده‌اند. اين پرونده، باغ باستاني پاسارگاد فارس، باغ ارم شيراز، باغ چهل‌ستون اصفهان، باغ فين کاشان، باغ اکبريه‌ي بيرجند در خراسان جنوبي، باغ عباس‌آباد بهشهر در مازندران، باغ دولت‌آباد يزد، باغ پهلوان‌پور مهريز و باغ شاهزاده‌ي ماهان کرمان را دربرمي‌گيرد. علويان‌صدر يادآوري كرد: با توجه به ويژگي‌هاي پرونده‌هاي زنجيره‌يي، اين امکان همواره براي ايران برقرار خواهد بود که براساس استدلال‌هاي کافي، باغ‌هاي ديگري را نيز به مجموعه‌ي تجليات پرونده‌ي خود اضافه كند. وي بيان كرد: ارائه‌ي پرونده‌هاي زنجيره‌يي به کميته‌ي ميراث جهاني، پيش از اين پرونده نيز از سوي برخي کشورهاي عضو کميته پيگيري شده و مواردي نيز ثبت جهاني شده بود. با اين حال، گستردگي هيچ‌كدام از پرونده‌ها، از نظر پيچيدگي موضوع يا دربرگرفتن پهنه‌اي به وسعت يک کشور، با پرونده‌ي ايراني قابل مقايسه نيست. معاون ميراث فرهنگي كشور در ادامه گفت: در ارتباط با اهميت موضوع باغ ايراني، موارد زير قابل توجه است: ــ باغ ايراني مظهر تعامل انسان با محيط پيرامونش در يک بستر فرهنگي و مذهبي است. ايراني با تکيه بر اين ابتکار خود، موفق شده، مفاهيم بلند آسماني را با تجلياتي قابل تطبيق در زمين همراه کند و بهشتي زميني را که يادآور بهشت ازلي موعود است، به نمايش بگذارد. ــ اين عنصر که بيانگر خلاقيت بي‌بديل ايراني است، توانسته‌اند علم، هنر و فن‌آوري را با پيوند مواريث ملموس و ناملموس به‌نمايش گذارد و تعالي روح و مقام علمي والاي ايرانيان را نمايش دهد. ــ باغ ايراني سابقه‌اي بس طولاني در بستر تمدني ايرانيان دارد. قديمي‌ترين باغ‌هاي ايراني را مي‌توان دست کم تا مرز 2550 سال پيش و تا دوره‌ي هخامنشيان رديابي کرد. همچنين تعالي باغ‌هاي ايراني را در تمام دوره‌هاي متعاقب و بويژه در دوره‌ي صفويه مي‌توان ديد. به گفته‌ي علويان‌صدر معيارهاي اشاره‌شده در پرونده‌ي باغ ايراني به طور خلاصه به اين شرح است: الف) «باغ ايراني» شاهکاري است در حوزه‌ي ابتکارات خلاقانه‌ي بشر. ابداع مفهوم «چهارباغ» که ريشه در ادبيات اساطيري ايران باستان دارد و اجراي خلاقانه‌ي آن در باغ‌هاي ايراني؛ اجراي خلاقانه‌ي ابتکارات مهندسي و هنر معماري ايراني همراه با رعايت وحدت ماهوي در عين دست‌يابي به اقدامات ابتکاري خاص هر اقليم در باغات ايراني؛ طراحي خلاقانه‌ي سيستم‌هاي آب‌رساني و آب‌ياري پيچيده، در اقليم‌هاي متنوع ايران؛ گزينش تخصصي و جانمايي صحيح گونه‌هاي گياهي مناسب در باغات اقليم‌هاي گوناگون و رعايت اصل تقارن، با تنوعات مخاطب‌پسند و فرهنگ بنياد كه به‌طور كلي به‌گونه‌اي موجه، نماد‌ي از بهشت موعود را در اقليم خشک ايراني عرضه کرده‌اند. ب) «باغ ايراني» جلوهايي برجسته از تبادل ارزش‌هاي برجسته‌ي بشري است. در اين ارتباط، الگوبرداري کشورهاي آسياي غربي، کشورهاي عربي و حتا کشورهاي اروپايي از اين الگو اهميتي ويژه دارد. پ) «باغ ايراني» نمايش‌دهنده‌ي روند نضج گرفتن و تثبيت سنن فرهنگي در بستري با قدمت بيش از 2500 سال است. در اين ارتباط، ورود باغات به فضاهاي معماري شخصي، کاخ‌ها، و ابنيه‌ي مذهبي و بناهاي عمومي قابل ذکر است. ت) «باغ ايراني» نشاني از باهم‌آيي عناصر طبيعي و انساني، در فضايي روح‌بخش و حاکي از تعاملات سازنده‌ي فرهنگي است. ث) «باغ ايراني» رابطه‌اي مستقيم با شکل‌گيري و گسترش مجموعه‌اي غني از رويدادهاي برجسته‌ي فرهنگي و داراي ارزش جهاني دارد. از آن جمله‌اند، اشعار حافظ، سعدي و فردوسي؛ طرح فرش ايراني؛ طرح منسوجات و دستبافته‌هاي متنوع ايراني؛ طرح مينياتور ايراني؛ ساختار موسيقي ايراني؛ ساختار و تزيينات معماري ايراني. انتهاي پيام