سي‌و‌پنجمين اجلاس كميته‌ي ميراث جهاني يونسكو در حالي به‌زودي آغاز مي‌شود كه اميد است، اجلاس اين دوره با اتفاق ويژه‌اي براي ايرانيان همراه باشد و آن هم ثبت نخستين اثر طبيعي ايران در فهرست ميراث جهاني است.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اجلاس سي‌و‌پنجم كميته‌ي ميراث جهاني از 29 خردادماه در پاريس آغاز مي‌شود. ابتدا قرار بود اين اجلاس به ميزباني كشور بحرين برگزار شود، اما حدود دوماه پيش و پس از انجام مذاكره‌هايي با مقامات اين كشور، به‌دليل شرايط خاص حاكم بر بحرين، مقر اصلي دفتر يونسكو در پاريس ميزباني اجلاس را به رياست نماينده‌ي كشور بحرين برعهده گرفت.

بنابر اعلام سايت يونسكو، در اين اجلاس 42 اثر طبيعي و تاريخي از 40 كشور جهان براي ثبت در فهرست ميراث جهاني بررسي مي‌شوند و سهم ايران يك اثر طبيعي و يك اثر تاريخي خواهد بود. در بخش آثار تاريخي كشورهايي مانند بحرين، باربادوس، كلمبيا، چين، اسپانيا، اكراين، امارات، ژاپن، ويتنام، ايتاليا و عربستان پرونده‌ي آثار خود را ارائه كرده‌اند. اثر پيشنهادي ايران نيز در اين بخش «باغ ايراني» است.

محمدحسن طالبيان ـ مدير تدوين پرونده‌ي باغ ايراني ـ در گفت‌و‌گو با خبرنگار ايسنا درباره‌ي اين پرونده بيان كرد: پرونده‌ي «باغ ايراني» شامل 9 باغ از شش استان كشور است و باغ‌هاي ايراني را از زمان پيدايش در پاسارگاد تا دوره‌ي قاجار دربرمي‌گيرد.

او با تأكيد بر اين‌كه اين پرونده با عنوان «باغ ايراني» به كميته‌ي ‌ميراث جهاني يونسكو از سوي ايران پيشنهاد شده است، ادامه داد: پرونده‌ي «باغ ايراني» نخستين پرونده‌ي زنجيره‌يي كانديداي ثبت در فهرست ميراث جهاني، در اين مقياس جغرافيايي، در ايران است. از مهم‌ترين ويژگي‌هاي اين پرونده اين است كه به منظرهاي تاريخي، طبيعي و فرهنگي به‌طور همزمان مي‌پردازد.

به گفته‌ي طالبيان، بزرگ‌ترين امتياز چنين پرونده‌هايي همكاري مشترك كارشناسان در يك حوزه است كه سبب تبادل اطلاعات و بررسي دقيق‌تر و بهتر موضوع مي‌شود. به اين ترتيب، تجربه‌ها و دانشي كه درباره‌ي باغ‌ها وجود دارد، به اشتراك گذاشته مي‌شود.

او همچنين اضافه كرد: در پرونده‌ي تهيه‌شده، يك مسير گردشگري بين اين باغ‌ها تعريف شده است و اين امر، فعل و انفعالات مثبتي را براي اين باغ‌ها مي‌تواند داشته باشد.

براساس اعلام سايت يونسكو، اثرهاي طبيعي پيشنهادشده براي ثبت در فهرست ميراث جهاني از كشورهايي مانند استراليا، بنين، چين، هند، آلمان، ژاپن، ويتنام و كنيا هستند. اثر طبيعي ايران نيز با عنوان «منطقه‌ي حفاظت‌شده‌ي حرا» بررسي مي‌شود. همچنين سه اثر از كشورهاي اردن، جاماييكا و سنگال با معيارهاي طبيعي ـ تاريخي براي ثبت پيشنهاد شده‌اند.

درباره‌ي اثر طبيعي معرفي‌شده از سوي ايران، معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به خبرنگار ايسنا توضيح داد: با توجه به اين‌كه اين اثر در حوزه‌ي ميراث طبيعي است، بررسي‌هاي كارشناسان IUCN را دربرخواهد داشت. همچنين با توجه به اين‌كه چنين پرونده‌هايي به سازمان‌ها و ارگان‌هاي متعدد مربوط مي‌شوند، بايد نتيجه‌ي بررسي‌هاي كارشناسي IUCN اخذ و در نهايت، در اجلاس مشخص شود كه اين پرونده‌ پس از بررسي كارشناسان، اكنون مطرح مي‌شود يا نياز است كه IUCN بررسي‌هاي كاملي را انجام دهد.

مسعود علويان‌صدر در پاسخ به اين پرسش كه آيا با اين تفاسير ممكن است پرونده‌ي اثر طبيعي ايران در اجلاس امسال ثبت نشود؟ گفت: درباره‌ي پرونده‌هاي ميراث طبيعي معمولا مباحثي در پلان مديريتي به چالش كشيده مي‌شوند. به همين دليل، كارشناسان موضوع را با دقت رصد مي‌كنند. در نهايت، اگر نتايج ارزيابي از ديدگاه كارشناسان IUCN قطعي باشد، پرونده در اين اجلاس مطرح مي‌شود. در غير اين صورت، احتمال دارد IUCN نتايج بيشتري را بخواهد كه به اين ترتيب، پرونده را سال آينده ارائه مي‌كند و در آن زمان مطرح شود.

وي همچنين درباره‌ي پرونده‌ي جنگل هيركاني كه چند سالي است ارسال آن براي ثبت در فهرست ميراث جهاني يونسكو به همكاري دو كشور ايران و جمهوري آذربايجان منوط شده است، اظهار كرد: درباره‌ي اين پرونده با انجام هماهنگي از طريق سفارت آذربايجان، درخواست برگزاري چند جلسه را ارائه كرديم كه به دلايل كاري كه از سوي آذربايجان مطرح شده است، هنوز نتوانسته‌ايم جلسه را برگزار كنيم. البته مذاكره‌هاي تلفني انجام شده است و به‌صورت خصوصي نيز با وزير فرهنگ آذربايجان در كنيا صحبت كرده‌ايم. در اين‌باره، تفاهم‌هايي وجود دارد كه بايد نهايي شوند تا پرونده‌ي جنگل هيركاني به‌صورت يك پرونده‌ي مشترك از سوي ايران و جمهوري آذربايجان ارائه شود.

علويان‌صدر درباره‌ي دو اثر جهاني ارگ بم و ميدان نقش جهان كه در اجلاس سال گذشته‌ي كميته‌ي ميراث جهاني گزارشي درباره‌ي آن‌ها ارائه شد، بيان كرد: براي ميدان نقش جهان كميته‌ي ميراث جهاني دستوراتي را براي دو سال آينده ارائه كرده و براي هرماه نيز گزارشي را خواسته است. در نتيجه، براي اجلاس سال آينده (2012 ميلادي) گزارش نتيجه‌ي اقدامات را بايد آماده كنيم.

او افزود: ارگ بم نيز همين‌طور است و پرونده‌ي اين اثر سال آينده مطرح مي‌شود.

به گزارش ايسنا، كميته‌ي ميراث جهاني يونسكو در سي‌وچهارمين نشست خود در برزيل از اقدامات انجام‌شده در ارگ بم تقدير كرد؛ اما اين پرونده را از فهرست ميراث جهاني در خطر خارج نكرد. در پرونده‌اي كه سال گذشته از سوي ايران مطرح شد، حريم پيشنهادي براي ثبت و طرح مديريتي حفاظتي شامل اين‌كه بم در 10 تا 15 سال آينده چگونه مديريت مي‌شود، ارائه شد.

پس از آن‌كه در سال 2004 ميلادي ارگ بم به‌دليل شدت زياد تخريب در زلزله به‌طور همزمان در فهرست ميراث جهاني و ميراث جهاني در خطر قرار گرفت، فعاليت‌هاي وسيعي براي خارج كردن ارگ بم و منظر فرهنگي آن از فهرست ميراث جهاني در خطر آغاز و هر سال گزارش‌هايي به كميته‌ي ميراث جهاني يونسكو فرستاده شد.

سال گذشته كميته‌ي ميراث جهاني از ايران خواست تا يك برنامه‌ي مديريتي ويژه را نيز براي اصفهان تدوين كند. به اين ترتيب كه مصوبه‌اي در اين كميته تصويب شد و در آن، توجه به ترافيك اصفهان، حمل و نقل عمومي، موضوع مسكن، توسعه‌ي شهري، مترو و تمام مواردي را كه يك شهر نياز دارد، خواسته شده بود. همچنين كميته‌ي ميراث جهاني از ايران خواسته بود كه ارتفاع برج جهان‌نما براساس مصوبه‌ي اجلاس اسپانيا و توافقي كه در تهران انجام شده است، كاهش يابد.

ايران در حالي در انتظار آغاز اجلاس كميته‌ي ميراث جهاني است كه تا كنون موفق به ثبت 12 اثر تاريخي در فهرست ميراث جهاني شده است. مجموعه‌هاي تاريخي چغازنبيل (دوراونتاش) در خوزستان، تخت جمشيد (پارسه، پرسپوليس) در فارس و ميدان نقش جهان در اصفهان هر سه در تاريخ 19 ارديبهشت‌ماه سال 1358 در فهرست ميراث جهاني ثبت شدند. پس از ثبت اين آثار، ايران به‌مدت حدود 24 سال اثر ديگري را در فهرست جهاني ثبت نكرد تا اين‌كه در سال 1382، مجموعه‌ي تاريخي تخت سليمان به‌عنوان چهارمين اثر تاريخي كشور جهاني شد. سپس در تيرماه 1383 پاسارگاد و منظر تاريخي و فرهنگي بم، در تيرماه 1384 گنبد سلطانيه و در تيرماه 1385 مجموعه‌ي تاريخي بيستون به جمع آثار ايران در فهرست ميراث جهاني اضافه شدند.

اما در سال 1386، ايران پرونده‌ي قره‌كليسا را براي ثبت در فهرست ميراث جهاني معرفي كرد كه به‌دليل تغيير و تحولات صورت‌گرفته در سازمان ميراث فرهنگي و ارائه‌ي ديرهنگام پرونده، قره‌كليسا از سوي كارشناسان يونسكو نمره‌ي قبولي نگرفت و ايران يك سهميه‌ي خود را براي ثبت جهاني از دست داد. البته سال بعد، يعني در تيرماه 1387‌، پرونده‌اي با عنوان مجموعه‌ي كليساهاي آذربايجان به يونسكو فرستاده شد و نهمين اثر جهاني ايران با نام مجموعه كليساهاي ارامنه شامل سه كليساي اصلي و چند بناي اطراف آن، همراه دهكده‌ها و قبرستان ثبت جهاني شد. پس از آن و در سال 1388 سازه‌هاي آبي ـ تاريخي شوشتر كه شامل 14 اثر بود، دهمين اثر جهاني ايران نام گرفت. در نهايت، سال گذشته در اجلاس سي‌و‌چهارم كميته‌ي ميراث جهاني كه در برزيل برگزار شد، ايران براي نخستين‌بار موفق به ثبت جهاني دو اثر تاريخي بازار تبريز و مجموعه‌ي بقعه‌ي شيخ صفي‌الدين اردبيلي به‌صورت همزمان شد.

گزارش از پرستو فرهادي، خبرنگار ايسنا

انتهاي پيام