مراسم بزرگداشت دكتر نگهبان برگزار شد
نخستين روز همايش بزرگداشت مرحوم دكتر عزت‌الله نگهبان ـ پدر باستان‌شناسي نوين ايران ـ در دانشكده‌ي ادبيات دانشگاه تهران برگزار شد. به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در ابتداي اين همايش كه روز نخست آن عصر ديروز (دوشنبه، پنجم ارديبهشت‌ماه) به همت انجمن علمي باستان‌شناسي دانشگاه تهران برگزار شد، حسن فاضلي نشلي ـ باستان‌شناس ـ با اشاره به اين‌كه چنين جمعي با حضور باستان‌شناسان و دانشجويان رشته‌ي باستان‌شناسي پس از مدت‌ها شكل گرفته است، بيان كرد: بسيار افتخار داريم كه امروز در خدمت نخستين شاگردان محروم نگهبان هستيم. اميدوارم دهه‌ي 90، دهه‌ي پرباري براي باستان‌شناسي كشور باشد، بويژه براي نسل جواني كه اين همايش را برگزار كرده است. چنين اقدامي نشان مي‌دهد كه در آينده نيز شاهد برگزاري چنين جلسات و همايش‌هايي مي‌توانيم باشيم. مهرنوش زاده‌دباغ ـ دبير انجمن علمي باستان‌شناسي دانشگاه تهران ـ نيز درباره‌ي شكل‌گيري اين همايش، توضيح داد: باستان‌شناسي مانند هر رشته‌ي ديگري، يك نقطه‌ي شروع دارد و نقاط اوج و فرود نيز به‌دنبال آن وجود دارد. دكتر نگهبان مسلما نقطه‌ي شروع باستان‌شناسي نبوده، ولي نقطه‌ي اوجي بوده كه براي ما بسيار ارزشمند است. به همين دليل، فكر كرديم از آنجا كه او بزرگ‌ترين و تأثيرگذارترين باستان‌شناس كشور بوده و باستان‌شناسي ايران در زمان او در نقطه‌ي اوج بوده است، چنين مراسمي را برگزار كنيم. او با اشاره به اين‌كه به نظر مي‌رسد، فاصله‌اي بين دكتر نگهبان و نسل‌هاي فعلي باستان‌شناسي در حال ايجاد شدن است، گفت: دوست داشتيم، چنين مراسمي را در زمان حيات او برگزار مي‌كرديم. البته در زمان رياست مهندس بهشتي بر سازمان ميراث فرهنگي كشور برنامه‌اي براي بزرگداشت او برگزار شد. در ادامه‌ي اين مراسم، يك پيام اينترنتي از سوي بهمن نگهبان ـ فرزند دكتر نگهبان ـ پخش شد. او در اين پيام، اظهار خوشحالي كرد از اين‌كه هنوز پدرش را در ايران به‌عنوان كسي كه كمك بزرگي به باستان‌شناسي كشور كرده است، مي‌شناسند. وي درباره‌ي پدرش گفت: او هميشه دوست داشت، همه‌چيز درست و خوب باشد و در تمام عمرش تلاش كرد، همه‌ي كارها را به خوبي پيش ببرد و البته صدمه‌هاي زيادي نيز در اين راه ديد، ولي هيچ‌گاه روحيه‌اش شكسته نشد. در ادامه‌ي اين مراسم، وحيد عسگرپور مطلبي را با عنوان «نگهبان باستان‌شناسي ايران» درباره‌ي ورود دكتر نگهبان به حوزه‌ي باستان‌شناسي ارائه كرد. او در ابتدا با اشاره به تولد دكتر نگهبان در اهواز و سابقه‌ي خانواده‌ي او، بيان كرد: عزت‌الله نگهبان دوران دبستان و دبيرستان خود را در پيشرفته‌ترين مدارس سازگار با سيستم آموزش مدرن دنبال كرد و در سال‌هاي پاياني دبيرستان دانش‌هاي وابسته به فرهنگ و تمدن ايران بسيار مورد علاقه و توجه او بود و به اين ترتيب در سال 1328 در رشته‌ي باستان‌شناسي فارغ‌التحصيل شد و با دكتر مهدي بهرامي نيز فعاليت‌هاي زيادي را انجام داد. به گفته‌ي عسگرپور، دكتر نگهبان پس از مدتي به مؤسسه‌ي شرق‌شناسي دانشگاه شيكاگو وارد شد و به اين ترتيب، تحولاتي بنيادي را در آموزش و پژوهش باستان‌شناسي ايجاد كرد. او با بيان اين‌كه دكتر نگهبان نسبت به تأسيس مؤسسه‌ي دانشگاهي، نو كردن فصل‌هاي كتب دانشگاهي و برقراري فعاليت‌هاي ميداني اقدام كرد، ادامه داد: او نماينده‌ي نسلي بود كه باستان‌شناسي را به مثابه‌ي رويكردي پژوهشي و فرهنگي معرفي و آن را جايگزين عتيقه‌جويي كرد. وي با اشاره به عوامل مؤثر ورود دكتر نگهبان به باستان‌شناسي، گفت: او از جمله كساني است كه در راستاي عمومي كردن باستان‌شناسي گام‌هاي مهمي برداشت، به‌طوري كه با برگزاري نمايشگاه‌ها و امكان بازديد مردم از كاوش‌ها، براي آشنا كردن آن‌ها با اين حوزه تلاش مي‌كرد. عسگرپور همچنين اظهار كرد: آنچه از دكتر نگهبان مي‌توان آموخت، تداوم و تقويت الگوهاي حفاظتي و پژوهشي درون چارچوبي مشخص، برقراري تعاملات سازنده با مراكز پژوهشي معتبر، تلاش براي ترويج علم باستان‌شناسي در بدنه‌ي جامعه با استفاده از قابليت‌هاي فرهنگ عامه است. او در پايان تأكيد كرد: دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشي را بايد تقويت كنيم. اين كاري بود كه دكتر نگهبان به خوبي آن را انجام داد. اميدوارم روزي برسد كه باستان‌شناسان ايران براي مردم عامه نيز مطالبي در اين حوزه بنويسند. در ادامه‌ي اين مراسم، شادي گنجي درباره‌ي تأسيس مؤسسه‌ي باستان‌شناسي توضيح‌هايي داد. وي گفت: ريشه‌هاي شكل‌گيري اين مؤسسه به بازگشت دكتر نگهبان و همكاري او در دانشگاه تهران مربوط مي‌شود، زيرا پس از آغاز تدريس، او احساس كرد كه تعداد محدودي از دانشجويان به رشته‌ي باستان‌شناسي علاقه دارند. داستان عدم توجه به باستان‌شناسي توسط دانشجويان تا جايي پيش رفت كه او از ذكر نام اين‌كه در چه رشته‌اي و در چه دانشكده‌اي تدريس مي‌كند، خودداري كرد، زيرا باستان‌شناسي بين دانشجويان و اساتيد اعتباري نداشت. بنابراين او به فكر ايجاد يك مؤسسه‌ي باستان‌شناسي افتاد تا براي اين رشته اعتباري ايجاد شود. او درباره‌ي تلاش‌هاي بسياري كه دكتر نگهبان براي تأسيس مؤسسه‌ي باستان‌شناسي انجام داد، بيان كرد: او اقدامات و رايزني‌هاي بسيار زيادي را با مسؤولان مربوط در دانشگاه‌ها در حوزه‌ي باستان‌شناسي انجام داد و در نهايت، پس از حدود دو سال، اساسنامه‌ي اين مؤسسه به تصويب شوراي دانشگاه تهران رسيد. به اين ترتيب، مؤسسه‌ي باستان‌شناسي كشور در سال 1338 در محل دانشكده‌ي ادبيات آن زمان كه اكنون باغ نگارستان در ميدان بهارستان است، آغاز به كار كرد. گنجي همچنين درباره‌ي مكان‌هايي كه به اين مؤسسه اختصاص داده شده بود، به ساختمان و باغي كه توسط محمود افشار وقف شد و در اختيار اين مؤسسه قرار گرفت، اشاره كرد. انتهاي پيام