بررسي‌هاي اوليه از تغييرات در قيمت‌ها و مولفه‌هاي مربوط به بخش نان با آغاز هدفمندسازي يارانه‌ها در اين بخش، حاكي از اين است كه چون نانوايي‌هاي آزادپز سابق سودشان كاهش يافته و نانوايي‌هاي يارانه‌اي‌پز سابق هم به افزايش سود آن‌چناني دست نمي‌يابند اين قشر دليلي براي افزايش كيفيت محصول خود ندارند.

به گزارش خبرنگار بازرگاني خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با آغاز هدفمندسازي يارانه‌ها در بخش نان از روز چهارشنبه هفته گذشته نانوايي‌ها تنها در قيمت نان خود تغييراتي ايجاد كرده‌اند.

اين در حالي است كه در مقابل تغييراتي كه نانوايي‌هاي آزادپز سابق در عرضه محصول خود در جهت جبران كم شدن سودهاي خود اعمال كرده‌اند، نانوايي‌هاي يارانه‌اي‌پز سابق هرچند فعلا با همان آرد سابق يارانه‌اي نان پخت كرده و در نتيجه سود بيشتري كسب مي‌كنند اما تغيير خاصي جز كاهش ميزان پخت، آن هم به‌اجبار اعمال نكرده‌اند.

"افزايش کيفيت نان" موضوعي است كه در چند روز اخير در روند اجراي هدفمندسازي يارانه‌ها در بخش نان مسئولان بيش از هر موضوع ديگري به آن اشاره كرده‌اند كه براي بررسي تحقق آن به نظر مي‌رسد ابتدا بايد از تغييرات قيمتي در وضعيت نانواها مطلع شد.

*چرا كيفيت نان تغيير نمي‌كند؟

در مورد نانوايي‌هاي يارانه‌اي پز سابق كه به نظر مي‌رسد اين روزها وضعيت بهتري دارند مي‌توان به اين موضوع اشاره كرد كه اين نانوايي‌ها هنوز آرد يارانه‌اي با قيمت 7.5 توماني كه پيش از آغاز هدفمندسازي خريده بودند را در اختيار دارند و به همين دليل اين روزها سود بيشتري كسب مي‌كنند اما حتي همين افزايش سود هم منجر به تغيير در كيفيت اين نوع نان‌ها نشده است.

تنها تغيير شايد در كاهش ميزان پخت آن‌ها باشد كه دليل آن را نانواها كم‌شدن تقاضا عنوان مي‌كنند اما به هر حال با اين ميزان پخت كم ميزان دريافتي آن‌ها افزايش يافته است.

به عنوان مثال نانوايي لواشي‌اي كه تا پيش از اين روزي چهار هزار قرص نان پخت مي‌كرد در مجموع ميزان دريافتي روزانه‌ آن واحد 120 هزار تومان بود كه اكنون با پخت روزانه سه هزار قرص نان با قيمت مصوب 100 تومان ميزان دريافتي‌اش به 300 هزار تومان در روز افزايش يافته است.

در اين وضعيت به نظر مي‌رسد نانواها در اين فكر هستند كه اين دوراني كه با همان آرد يارانه‌اي مي‌توانند نان آزاد بفروشند دوران جمع‌آوري سرمايه اوليه خريد آرد با كيلويي 280 تومان در ماه آينده است، بنابراين از اكنون بيم واريز ماهانه سه ميليون و 200 هزار تومان براي خريد آرد آزاد را در دل دارند و شايد همين بهترين بهانه براي آن باشد كه تغييري در كيفيت نان‌ها ايجاد نكنند.

البته از سوي ديگر آن‌ها اعتقاد دارند كه نوع آرد آن‌ها هيچ تغييري نكرده است و تجهيزات جديدي هم به اين واحدها اضافه نشده در نتيجه تغيير خاصي نيز در كيفيت نان‌ها نمي‌توانند ايجاد كنند.

اما در توضيح بيشتر تغيير وضعيت مالي نانوايي‌ها براي آن كه بتوان فهميد آن‌ها توان تغيير كيفيت را دارند يا نه مي‌توان به صورت جزيي‌تر نيز قيمت‌ها را بررسي كرد.

*يارانه‌پزان سابق؛ ناتوان از افزايش كيفيت

پيگيري‌هاي خبرنگار ايسنا حاكي از اين است كه ميزان آرد مورد نياز نانوايي‌ها در روز بين 11 تا 14 كيسه آرد 40 كيلويي است كه نشان مي‌دهد هر نانوايي روزانه حداقل 440 كيلو آرد نياز دارد كه اين ميزان در ماه با احتساب 26 روز و در نظر گرفتن هفته‌اي يك روز تعطيلي‌ براي هر واحد، به ميزان 11 هزار و 440 كيلو مي‌شود.

با احتساب قيمت جديد آرد مي‌توان گفت روزانه هر نانوا بايد 123 هزار تومان و در ماه سه ميليون و 203 هزار براي خريد آرد مورد نيازش پرداخت كند كه اين قيمت‌ها براي روزهاي قبل از اجراي هدفمند كردن يارانه‌ها در بخش نانوايي با آرد يارانه‌اي روزانه سه هزار و 300 تومان و ماهانه 85 هزار و 800 تومان بود.

به عبارتي اكنون همان نانوايي لواشي يارانه‌اي سابق به جاي پرداخت سه هزار و 300 تومان پول براي آرد مورد نياز روزانه‌اش، بايد 123 هزار تومان پرداخت كند كه ميزان دريافتي نهايي‌اش هم از 120 هزار تومان قبل از آغاز هدفمندسازي (با پخت روزانه چهار هزار قرص نان) به 400 هزار تومان (با پخت همان روزانه چهار هزار قرص نان) برسد.

اين يعني در مقابل 37 برابر شدن هزينه آرد خريداري شده آن واحد نانوايي، ميزان دريافتي‌اش 3.3 برابر شده است اما ميزان سود آن واحد با احتساب همين دو شاخص از 116 هزار تومان به 280 هزار تومان رسيده كه اين البته براي زماني است كه ميزان پخت به همان اندازه قبل باشد.

مثلا اگر اين پخت روزانه چهار هزار قرص نان به سه هزار قرص نان كاهش يابد اين ميزان سود به جاي 280 هزار تومان به ميزان 180 هزار تومان كاهش خواهد يافت كه با افزايش قيمت‌هاي حامل‌هاي انرژي هم در خود واحد و هم در هزينه جابه‌جايي آرد به نظر مي‌رسد ميزان سود نانواها چندان تغيير نكرده باشد و يا حداقل آن‌قدر زياد نشده باشد كه انگيزه‌اي براي بهبود در كيفيت نان براي آن‌ها باشد كه مشاهدات هم اين را نشان مي‌دهد كه تغيير خاصي در اين گونه واحدهاي نانوايي رخ نداده است.

* آزادپزان سابق؛ در پي كاهش كيفيت

اما از سوي ديگر در واحدهاي آزادپز سابق كه به نظر مي‌رسد آن‌ها چندان رضايتي از وضعيت موجود ندارند نيز مي‌توان اين چنين محاسبه‌اي را انجام داد.

مثلا اگر يك نانوايي بربري آزادپز روزانه 440 كيلو آرد به قيمت هر كيلو حداقل 395 تومان مي‌خريد بايد 173 هزار تومان روزانه پول آرد پرداخت مي‌كرد و با فروش فرضا روزانه هزار قرص نان 400 توماني 400 هزار تومان دريافتي داشت كه در نتيجه از مقايسه اين دو شاخص به ميزان 227 هزار تومان سود مي‌كرد.

همين واحد با اجراي هدفمندسازي يارانه‌ها اگر ميزان خريد آرد و ميزان پخت محصولش تغيير نكند در مقابل پرداخت 123 هزار تومان براي خريد آرد مورد نيازش به ميزان 300 هزار تومان در قبال فروش نان خود كسب خواهد كرد كه مقايسه همين دو شاخص نشان مي‌دهد ميزان سود اين واحد نانوايي به 177 هزار تومان كاهش يافته است.

به عبارتي با اجراي هدفمندسازي يارانه‌ها مقايسه ارقام نشان مي‌دهد ميزان سود نانوايي‌هاي آزادپز كاهش يافته كه طبيعتا همين عامل انگيزه آن‌ها براي افزايش كيفيت را كاهش مي‌دهد كه اين را مشاهدات نيز تاييد مي‌كند.

مشاهدات خبرنگار ايسنا نشان مي‌دهد كه اين نوع واحدهاي نانوايي ديگر نان كنجددار پخت نمي‌كنند و قطع نان‌هاي خود را به همان اندازه قبل در نظر نمي‌گيرند.

با وجود اين، هرچند نانوايي‌هاي آزادپز سابق با كاهش سودشان انگيزه كاهش كيفيت نان خود را دارند و نانوايي‌هاي يارانه‌اي‌پز سابق با افزايش ناچيز سودشان انگيزه‌ و دليل خاصي براي افزايش كيفيت نان خود ندارند، مقامات وزارت بازرگاني اعتقاد دارند كه با اجراي هدفمندسازي يارانه‌ها كيفيت نان افزايش مي‌يابد.

استدلال حميد عليخاني، معاون وزير بازرگاني در اين مورد اين است كه به دليل وجود تعداد نانوايي‌هاي زياد و ايجاد رقابت بين اين واحدها كيفيت نان‌ها افزايش مي‌يابد.

وي در اين مورد مي‌گويد: از اين پس مشتريان نان و نانوايان آرد را خود انتخاب مي‌کنند و همين مساله باعث ايجاد فضاي رقابتي در تمام فرآيندهاي توليد نان مي‌شود.

اين در حالي است كه در هركدام از مناطق و محله‌هاي تهران وجود بيش از يك نانوايي با نوع نان مشترك اصلا كار اقتصادي به نظر نمي‌رسد، خصوصا اينكه با آغاز هدفمندسازي يارانه‌ها ميزان تقاضاي نان نيز كاهش يافته است.

با وجود اين، بايد منتظر ماند و ديد در آينده اين ديدگاه معاون وزير بازرگاني محقق مي‌شود يا نه كه گفته است: ايجاد اصلاحات و مشاهده اثرات آن نيازمند گذشت يک دوره زماني کوتاه است که ظرف دو ماه آينده بهبود مستمري در اين خصوص به وجود خواهد آمد.

انتهاي پيام