ايران با کشورهاي همسايه‌اش يعني عراق، کويت، عربستان، قطر، امارات و عمان داراي مخازن اشتراکي است. در اين رابطه حداقل 15 مخزن وجود دارند و اين در حالي است که امکان مشترک بودن تعدادي ديگر هنوز قطعي نشده است. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، باتوجه به اهميت توسعه ميدان‌هاي مشترك و قرار گرفتن پروژه‌هاي توسعه‌اي آنها در اولويت برنامه پنجم توسعه وزارت نفت، 50 ميليارد دلار اعتبار به ميادين مشترك اختصاص پيدا كرده است. در اين خصوص عمده مخازن مشترک خشکي ايران با کشور عراق است؛ به طوري كه در طول مرز مشترک ايران و عراق حداقل پنج مخزن نفتي نفت‌شهر، دهلران، پايدار غرب، آزادگان و يادآوران وجود دارد. هم‌اكنون ميادين دهلران، پايدار غرب و نفت شهر در حال توليد بوده و دو ميدان يادآوران و آزادگان نيز در مراحل مختلف توسعه قرار دارند. * * عراق فعاليت‌هاي خود را در توسعه ميدان مشترك آغاز كرده است درحالي به گفته مسوولان كشورمان احتمال مشترك بودن ميدان آزادگان با ميدان مجنون در بخش‌هايي وجود دارد كه عراق در جديدترين تلاش‌هاي يك سال اخير خود براي توسعه ميدان‌هاي نفتي‌اش به دنبال ارتقاي توليد نفت در ميدان مجنون به سطح قبل از جنگ اين كشور و آمريكاست. قرارداد توسعه ميدان مجنون شامل حفر بيش از 40 حلقه چاه و ساختن سه ايستگاه جداگانه گاز و توسعه پالايشگاه‌هاست و اين قرارداد به كنسرسيومي متشكل از شركت‌هاي رويال داچ شل و پتروناس مالزي به پيشنهاد 1.39 دلار در هر بشكه واگذار شد. * * بازي سياسي اينپكس و كنار گذاشتن نهايي آن ميدان نفتى آزادگان در 80 كيلومترى غرب اهواز با ذخيره نفت درجاى حداقل 26 ميليارد بشكه و ميزان قابل برداشت شش ميليارد بشكه در سال 1378 كشف شد. اين ميدان نفتى كه هيدروكربور درجاى آن بيش‌ از 31 ميليارد بشكه است، ظرفيت توليد حداقل 300 هزار بشكه در روز را دارد. با وجود اين موقعيت ويژه براي شركت‌هاي ژاپني، مذاكرات دو كشور براي توسعه آزادگان تحت تاثير فشارهاي آمريكا حدود سه سال طول كشيد و سرانجام در فوريه سال 2004 (بهمن‌ 1382) قرارداد دو ميليارد دلاري توسعه آن به امضاي مقامات ارشد شركت ملي نفت ايران و شركت اينپكس ژاپن رسيد و بر اين اساس اينپكس ژاپن كه 36 درصد از سهام آن متعلق به دولت اين كشور است، 75 درصد از سرمايه‌گذاري و حق توسعه ميدان را در اختيار گرفت و باقي سهام نيز به شركت نفتيران اينترتريد (نيكو) براى توسعه ميدان نفتى آزادگان رسيد. پس از آن قرار بود حداكثر در مدت يك سال يعني تا اواخر سال 1383 اين ميدان توسط طرف ايراني به عمق پنج متر مين‌روبي شده و براي ادامه عمليات در اختيار طرف ژاپني قرار گيرد، ولي محافظه‌كاري و تعلل ژاپني‌ها براي انجام مين‌روبي تا عمق 16 متري و همچنين افزايش نرخ جهاني فولاد و ساير خدمات مورد نياز پروژه به دليل رشد صعودي قيمت نفت - كه بيشتر به بهانه‌گيري شبيه بود تا ادعاي فني و مالي - مناقشات هسته‌يي و فشارهاي آمريكا به ژاپن براي در حاشيه نگه داشتن ايران همگي دلايلي شدند كه ژاپن در اين راه به آهستگي گام بردارد. در نتيجه پس از ضرب‌الاجل‌هاي مختلف ايران و بي‌توجهي ژاپن، اينپكس از پروژه كنار گذاشته شد و سهم اين شركت در آزادگان به 10 درصد كاهش و سهم نيكو به 90 درصد افزايش يافت. * * ايران با توان داخلي در آزادگان دست‌به كار شد به اين ترتيب موافقت‌نامه همكاري توسعه ميدان نفتي آزادگان با هدف توليد زودهنگام روزانه 150 هزار بشكه نفت بين شركت مناطق‌ نفت‌خيز جنوب و شركت پتروايران در اسفند 1386 امضا و قرار شد كه در گام اول در قالب دو فاز براي توليد 50 هزار بشكه‌ نفت از اين ميدان، هشت حلقه چاه حفر شود. باوجود اين‌كه موافقت‌نامه توليد زودهنگام براي 150 هزار بشكه امضا شد، ولي به‌نظر مي‌رسد فقط دستور گام اول يعني روزانه 50 هزار بشكه ابلاغ شد، زيرا با وجود تاخير زياد در رسيدن به هدف توليد 50 هزار بشكه ولي برنامه ديگري براي افزايش توليد زودهنگام ديده نمي‌شود. از سوي ديگر مذاكرات با شركت‌هاي مختلف چيني، پتروناس مالزي، هندوجا و ONGC هند براي توسعه ميدان آزادگان انجام و درنهايت قرارداد مشارکت شرکت سي.ان.پي.سي چين در توسعه ميدان آزادگان جنوبي با انتقال 70 درصد از سهام شرکت نيکو به آن شرکت امضا شد. * * گمانه‌زني‌ها درخصوص توسعه يكپارچه آزادگان شمالي و جنوبي از طرف ديگر باتوجه به اين‌كه قرارداد توسعه ميدان آزادگان شمالي در سال 1387 با شرکت نفت دولتي چين (سي.ان.پي.سي) به ارزش دو ميليارد دلار امضا شده بود، احتمال توسعه مشترك ميدان‌هاي آزادگان شمالي و جنوبي مطرح و حتي بر تهيه و تاييد طرح جامع توسعه (MDP) ميدان با اين نگاه تاكيد شد، ولي سرانجام احمد قلعه‌باني ـ مديرعامل شركت ملي نفت ايران، از مذاكره با طرف چيني با هدف توسعه ميدان آزادگان جنوبي به‌طور جداگانه از آزادگان شمالي خبر داد. * * بازنگري طرح توليد از ميدان آزادگان به‌دنبال طولاني‌شدن مذاكرات و اجرايي‌نشدن عمليات توسعه، حسيني - سرپرست گروه ميادين كارون مهندسي مخازن، با اشاره به واگذاري توسعه بخش شمالي و جنوبي آزادگان به يك شركت چيني گفت كه با بررسي قرارداد اين طرح كه با شركت چيني بسته شد، متوجه شديم كه اين قرارداد از نظر فني داراي اشكالات فراواني است. وي افزوده بود كه از جمله اين اشكالات ناديده گرفتن اطلاعات به دست آمده در طرح توليد زودهنگام است كه مي‌تواند كليت طرح را تغيير دهد. در اين قرارداد ساير سازندهايي كه هيدروكربوري هستند در نظر گرفته نشده و محدوده مخزن نيز به درستي مشخص نشده است كه به اين منظور پيشنهاد خود را براي اصلاح قرارداد به شركت ملي نفت ايران اعلام كرده‌ايم. به گفته او با توجه به اين موارد پيشنهاد شده براي كاهش هزينه‌ها، قرار است يك طرح جديد و جامع براي بخش‌هاي شمالي و جنوبي ميدان آزادگان توسط شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب بر مبناي اطلاعات به‌دست آمده در طرح توليد زودهنگام تهيه شود. در نتيجه اين اطلاعات متفاوت و به‌دنبال تلاش خبرنگار ايسنا براي به دست آوردن اطلاعات جديد و آخرين وضعيت توسعه ميدان احتمالا مشترك آزادگان، مديران مختلف شركت‌هاي مهندسي و توسعه نفت، اروندان و برنامه‌ريزي شركت ملي نفت پاسخگو نبودند. اهميت ميدان آزادگان به‌گونه‌اي كه از كشف آن به عنوان بزرگ‌ترين كشف يك ميدان نفتي در سه دهه اخير نام برده شده و حتي موقعيت ايران را از نظر حجم ذخاير نفتي به رده دوم كشورهاي دارنده نفت ارتقا داد، قابل توجه است. از طرفي تلاش ايران در حدود هفت سال گذشته باوجود مشكلات سياسي موجود موجب توليد زودهنگام از اين ميدان شده است، ولي به‌دليل جدي‌بودن فرضيه مشترك بودن ميدان بايد ديد براي توسعه ميدان آزادگان و افزايش توليد به روزانه حدود 300 هزار بشكه چه تمهيدات ويژه‌اي انديشيده شده و دليل طولاني‌شدن مراحل توسعه ميدان چيست؟ انتهاي پيام