با گذشت 102 سال از كشف نفت در كشور و باوجود راه‌يافتن انرژي‌هاي مختلف فسيلي و غير فسيلي به زندگي روزمره ايرانيان، صنعت نفت همچنان از نبود طرح جامع انرژي، به‌منظور آگاهي از شيوه مصرف انرژي در كشور، چگونگي جابه‌جايي انرژي در مسيرهاي مختلف و برنامه‌ريزي براي کاهش تلفات احتمالي رنج مي‌برد. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، باتوجه به اهميت صنعت نفت در بخش عمده‌اي از درآمد كشور و همچنين تاثير مستقيم و غيرمستقيم آن روي ساير بخش‌هاي اقتصادي، اجتماعي و سياسي كشور به‌نظر مي‌رسد که ضروري است طرح جامعي وجود داشته باشد تا نه‌تنها برنامه‌هاي كوتاه و بلند مدت براساس آن طراحي شود؛ بلكه مديران و مسوولان كشور نيز بر پايه آن تصميم‌گيري‌ کنند. از طرف ديگر به‌طور طبيعي طرح جامع يا سند قانوني که بتوان مطابق آن سياست‌هاي انرژي کشور را تدوين و اجرا کرد، يك برنامه فرابخشي است كه نياز به برنامه‌ريزي كامل با همكاري مراکز علمي- تخصصي سازمان‌هاي مختلف و حتي به‌کار‌گيري شرکت‌هاي مشاور خارجي دارد و به‌همين دليل نياز به كار كارشناسي طولاني داشته و زمان بر است. اگرچه ضرورت تهيه طرح جامع انرژي سال‌هاست از سوي برخي مديران و کارشناسان مطرح شده، ولي باوجود نياز فوري به آن، هنوز نهايي نشده و همچنان اين خلاء در صنعت نفت ايران وجود دارد. * * از يك دهه پيش، پاي طرح جامع به صنعت نفت باز شده است نگاهي به سابقه تهيه طرح جامع انرژي در كشور نشان مي‌دهد که حدود 10سال پيش اين طرح تهيه و به دولت وقت ارائه شده، ولي اقدامات لازم صورت نگرفته بود. همچنين حدود دو سال پيش چنين طرحي به دولت فعلي ارائه شد، ولي دولت لايحه طرح جامع انرژي را هنوز به مجلس شوراي اسلامي تحويل نداده است. در خصوص برخي تلاش‌هاي كوتاه‌مدت و البته كم‌نتيجه در تدوين اين طرح، برخي اظهار نظرات وجود دارد. براي نمونه موسي‌الرضا ثروتي ـ عضو کميسيون برنامه و بودجه ـ گفته است كه طرح جامع انرژي دو سال پيش داراي 50 ماده بود که نمايندگان با افزودن 40 ماده ديگر آن را مورد بررسي قرار دادند. کليات اين طرح در کميته اقتصادي کميسيون برنامه و بودجه تصويب و حدود سه ساعت جوانب طرح بررسي شد. * * سردرگمي تصميم هاي انرژي در نبود طرح جامع اهميت تهيه هرچه سريع‌تر اين طرح تا آنجا پيش رفت كه چندي پيش حمدالله محمدنژاد ـ معاون مهندسي وزير نفت ـ گلايه كرده بود كه به‌دليل نبود طرح جامع در بخش گاز هنوز به طور قطع نمي‌دانيم اولويت صنعت گاز با صادرات است يا ابتدا بايد گاز را به مخازن نفتي تزريق کنيم! همچنين در بيان نياز جدي در تهيه اين طرح، مسعود ميركاظمي ـ وزير نفت ـ با تاكيد بر اين‌كه با تهيه طرح جامع انرژي مسايلي نظير اين‌كه قرار است چه ميزان انرژي و از چه نوع (گاز، برق، سوخت مايع، انرژي خورشيدي، انرژي اتمي و امثال آن) در استان‌ها و شهرستان‌هاي مختلف مصرف شود، تعيين مي‌شود، يادآوري كرده بود كه به اين ترتيب با داشتن اين طرح مي‌توانيم نسبت به ميزان جابه‌جايي انرژي و تلفات احتمالي برنامه‌ريزي كنيم. به گفته وي از سوي ديگر در صورت وجود طرح جامع اقتصادي مشخص خواهد بود كه چه زماني چه صنعتي قرار است راه‌اندازي شود و در اين صورت وزارت نيرو يا نفت مي‌توانند با برنامه‌ريزي دقيق نسبت به تامين انرژي آن‌ها اقدام كنند. * * موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي دست‌به كار شد براساس اين گزارش، پس از اين‌كه بر اهميت تهيه طرح جامع انرژي از نظر همگان در مجلس شوراي اسلامي، دولت و برخي مراکز تاكيد شد؛ مؤسسه مطالعات بين‌المللي انرژي اعلام کرد که در نظر دارد با بهره‌گيري از تجربيات متخصصان و خبرگان بخش انرژي، طرح جامع انرژي کشور را تدوين کند. در نتيجه پيگيري‌هاي خبرنگار ايسنا مشخص شد که به‌اين منظور تاكنون بيش از 14جلسه كميته تلفيق و 25 جلسه هم‌انديشي با مشاركت و كسب نظرات خبرگان و متخصصان بخش انرژي كشور تشكيل شده است. هدف اصلي از اجراي اين طرح، تهيه ابزار تحليلي مناسب براي تدوين استراتژي درازمدت توسعه بخش انرژي و سياست‌گذاري در راستاي حداكثر كردن منافع اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي است. همچنين با هدف هدايت طرح جامع، همخواني خروجي‌هاي آن با نيازمندي‌هاي كشور و هدف‌گذاري‌هاي كلان در اين طرح، كميته راهبري شامل نمايندگان دستگاه‌ها و سازمان‌هاي مرتبط در موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي تشكيل شده و اعضاي اين كميته شامل نمايندگان مختلفي از وزرات‌خانه‌هاي نفت، نيرو، مسكن و شهرسازي، صنايع و معادن و همچنين سازمان انرژي اتمي و معاونت نظارت راهبردي رياست جمهوري است كه كليات، اهداف، دامنه و قلمرو طرح جامع انرژي كشور را با ابعاد ملي و استاني در بخش‌هاي عرضه و تقاضاي انرژي (اوليه و ثانويه) با رويكرد بلندمدت پوشش مي‌دهد. پس از انجام اين مقدمات در موسسه مطالعات بين‌المللي انرژي بود كه محسن خجسته‌مهر ـ معاون برنامه‌ريزي و نظارت بر منابع هيدروکربوري وزارت نفت ـ خبر داد كه به‌زودي شوراي راهبردي طرح جامع انرژي متشكل از وزارت نفت، وزارت نيرو و سازمان انرژي اتمي معرفي مي‌شود. به گفته وي فاز اول طرح جامع انرژي كشور كه مربوط به جمع‌آوري اطلاعات، شناخت زيرساخت‌ها، مطالعات اوليه و تطبيقي بوده، در حال انجام است. * * صنعت نفت تا 2 سال ديگر صاحب طرح جامع مي‌شود وي با اعلام اين كه تهيه اين طرح بين يك تا دو سال زمان خواهد برد، افزوده بود كه در مرحله اول سند ملي راهبردي انرژي تدوين خواهد شد و سپس مراحل اجرايي طرح جامع شروع مي‌شود كه بحث‌هايي مانند ديپلماسي انرژي در اين بسته مورد بررسي قرار خواهد گرفت. تاكنون در مسير تهيه طرح جامع انرژي علاوه بر امضاي قراردادهاي پژوهشي، گروه‌هاي مطالعاتي در داخل و خارج كشور شناسايي و به كار گرفته شده‌اند. در اين زمينه اطلاعات موجود بيانگر اينست كه باوجود آغاز مقدمات تهيه طرح جامع انرژي در سال 1388، كار جدي با فرآيند جديد در سال 1389 جلو رفته و با تهيه آن قرار است براي 20 تا 25 سال آينده نقشه راه انرژي كشور تدوين شود. البته از تهيه طرح جامع كه بگذريم، اجراي آن نيز معضل ديگري است كه براي خود راهكارهاي ديگري را مي‌طلبد. * * طرح جامع قانونمند شود دراين رابطه نيز خجسته مهر با اشاره به اينكه براي اجرايي شدن طرح جامع انرژي، يك طراحي قانوني و هدفمند از الزامات بسيار مهم است، تصريح كرده كه اگر طرح جامع انرژي براساس طرحي قانوني و درست تهيه شود، اجراي آن موفقيت‌آميز خواهد بود. بنابراين بايد منتظر ماند و ديد آيا در دو سال آينده و در سال‌هاي اوليه قرن دوم حضور نفت در ايران، آيا با تهيه طرح جامع تاريكي‌هاي مسير پيش‌رو از بين مي‌رود و صنعت نفت صاحب نقشه راه خواهد شد؟ انتهاي پيام