27 ارديبهشت‌ماه (هفدهم ماه مه) يادآور گردهمايي نمايندگان 20 كشور جهان در سال 1865 و تأسيس نخستين اتحاديه بين‌المللي با عنوان اتحاديه تلگراف است و به همين مناسبت اين روز به‌نام روز جهاني مخابرات يا ارتباطات نامگذاري شد تا توجه دولت‌ها و مردم جهان به مقوله ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات در عصر حاضر جلب شود.
به گزارش خبرنگار ارتباطات خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين روزها بيش از گذشته شاهد بروز پديده‌هاي جديدي در دستگاه‌هاي ارتباطي و مخابراتي هستيم. زماني گفته شد که شايد در اين سال‌ها رؤياي دهکده جهاني ارتباطات به وقوع بپيوندد اما با اين سير شگفت‌انگيزي که شبکه‌هاي ارتباطي مخابراتي دارند، هرچند دهکده جهاني مخابرات هم تعبير بزرگي به نظر مي‌رسد اما پيشرفت سريع ارتباطات مخابراتي باعث شده است انسان در محدوده وسيع‌تري از زمان و مکان فيزيکي که او را احاطه کرده، قرار بگيرد.
* صد سال عضويت ايران در اتحاديه تلگرافي بين‌المللي
سابقه عضويت ايران در "اتحاديه تلگرافي بين‌المللي" كه اكنون به اتحاديه جهاني مخابرات تغيير نام داده، بيش از يكصد سال است. نهاد مذكور پس از جنگ جهاني دوم و تشكيل سازمان ملل، به موجب تصميم كنفرانس عمومي نمايندگان دولت‌هاي عضو، اين اتحاديه به‌صورت نهاد تخصصي سازمان ملل درآمد و از آن زمان تاكنون، جزو مؤسسات ويژه سازمان ملل متحد بوده است.
هر سال محورها و شعارهايي از سوي اين اتحاديه براي اجراي سياست‌ها و توسعه‌ي اهداف ارتباطي در سطح جهان مطرح مي‌شود. در ايران نيز اين مناسبت طي چند روز در گراميداشت ارتباطات در حوزه‌هاي متفاوتي چون روابط عمومي، مخابرات و جامعه اطلاعاتي برگزار مي‌شود كه با سخنراني‌ها و ارائه مقالات متعدد از سوي مسوولان و كارشناسان حوزه همراه است.
تعيين نام روز جهاني جامعه‌ي اطلاعاتي نيز نخستين بار در سال 2005 در اجلاس جهاني جامعه‌ي اطلاعاتي در کشور تونس پيشنهاد و تصويب شد كه پس از آن مجمع عمومي سازمان ملل متحد نيز در ششم فروردين‌ماه سال 1385 طي مصوبه‌اي، روز 27 ارديبهشت‌ماه (17مه) را به‌عنوان روز جهاني جامعه‌ي اطلاعاتي اعلام کرد.
*اتحاديه بين‌المللي مخابرات مسوول توسعه زيرساخت‌هاي ICT
اما بر اساس بيانيه‌ي اجلاس سران جامعه اطلاعاتي (WSIS)، اتحاديه بين‌المللي مخابرات، مسوول توسعه زيرساخت‌هاي ICT و تسهيل كننده عملكردهاي تعاملي، اتصال مقابل و اتصال جهاني شبكه‌ها و سرويس‌ها، فراهم آورنده يك محيط توانمند جهت توسعه و اعتمادسازي در استفاده از فن‌آوري‌هاي اطلاعات و ارتباطات از طريق ارتقاي امنيت رايانه‌يي تعيين شده و مسووليت دارد كه امكان استفاده از ICT را براي همه افراد در هر زمان و مكاني گسترش دهند.
سخن از جامعه‌اي مبتني بر اطلاعات از دهه‌ي 1940 از سوي انديشمندان اين حوزه مطرح شد كه با آغاز دهه‌ي 1960 زمينه‌ي ايجاد چنين جامعه‌اي را در جهان فراهم و با شكل‌گيري مدرنيته در دهه‌ي 1980 و به‌كارگيري روزافزون ICT در جهان، از شدت بيش‌تري برخوردار شد.
نتيجه‌ي اين امر برگزاري اجلاسي در دو مرحله و با حضور سران كشورها، نمايندگان بخش خصوصي و جامعه‌ي مدني در ژنو و تونس بود كه بر اساس آن، درنهايت چندين سند بين‌المللي با توافق جهاني تدوين شد كه امروز الگوي توسعه‌ي جامعه‌ي اطلاعاتي در تمامي كشورهاي جهان محسوب مي‌شود.
بر اساس آنچه گفته مي‌شود در يك جامعه‌ي اطلاعاتي، امكان استفاده‌ي افراد از اطلاعات افزايش و انحصار دولت‌ها و حكومت‌ها بر آن كاهش يافته و درنتيجه به استفاده از كانال‌هاي جديد اطلاعاتي، بويژه دموكراتيزه شدن و عادلانه شدن اطلاع‌رساني كمك مي‌كند، چراكه در چنين جامعه‌اي انحصار توليد و توزيع در دست گروهي خاص نبوده و حق دسترسي به اطلاعات براي همگان ميسر است، يعني هركس به‌طور بالقوه اين امكان را پيدا مي‌كند كه نقش گيرنده و فرستنده را ايفا كند.
*تبديل تهديدها به فرصت در جامعه اطلاعاتي دانايي‌محور
در مجموع بايد گفت كه در روند جهاني شدن بايد از فرصت‌هاي بدست آمده نهايت استفاده را كرد و با فراهم ساختن زيرساخت‌هاي لازم راه را براي دستيابي به يك جامعه اطلاعاتي دانايي محور كه در آن تهديدها تبديل به فرصت شوند، هموار كرد.
درجه پيشرفت نظام ارتباطي هر کشور، يکي از شاخص‌هاي مهم توسعه به شمار مي‌آيد. بسياري از کشورها به قصد دست يافتن به تخصص فني لازم، منابع عظيمي را در راه تأسيس نظام‌هاي ارتباطي صرف کرده‌اند. حتي برخي از کشورهاي رو به رشد هم دست به کار تأسيس نظام‌هاي ارتباطي مجهز به آخرين رسانه‌هاي الکترونيکي، ماهواره‌يي مخابراتي و دستگاه‌هاي کامپيوتري شده‌اند.
به سبب همين دگرگوني حيرت‌انگيز فني در زمينه ارتباطات است که در برابر انبوهي از اطلاعات قرار گرفته‌ايم. اطلاعات به اشکال مختلف از گوشه و کنار جهان به ما مي‌رسد. انفجار اطلاعات، کشورهاي صنعتي را به جست‌وجوي راه‌هاي فني‌تري براي نگاه داري، بازيابي و اشاعه اطلاعات مورد نياز متخصصان وا داشته است.
* 17 ماه مه و چند پيام
هر ساله در اين روز مسوولان بين‌المللي و داخلي در حوزه ارتباطات در پيام‌هايي جداگانه به انتشار پيام‌هايي مبادرت مي‌ورزند تا تاكيدي باشد بر نقش مهم ارتباطات در هزاره سوم.
دبير كل اتحاديه جهاني مخابرات - ITU - امسال به مناسبت روز جهاني مخابرات با تاكيد بر استفاده از تكنولوژي‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي براي ساختن " شهر بهتر و زندگي بهتر" در پيام خود آورده است:
"در فضاي زندگي امروزي تكنولوژي‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي به طور فزاينده‌اي در حال شكل‌دهي الگوهاي جديد زندگي فردي و رفتاري و كمك به رشد تجارت، بهبود روش‌هاي حكومت، ارتقاء خدمات شهري و تنوع سرگرمي‌ها همراه با توسعه سريع و غيرقابل تصور ارتباطات از طريق دو شكل ثابت و سيار هستند.
به همين دليل شوراي سياستگذاري ITU با توجه به چنين واقعيت‌هايي بر آن شد تا نام سال جاري روز جهاني مخابرات را"شهر بهتر، زندگي بهتر با تكنولوژي‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي " انتخاب نمايد.
تكنولوژي‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي به‌عنوان ابزار سودمند و راه‌حل‌هاي نهايي براي برخورد و مديريت بسياري از مشكلات پيش روي زندگي امروز شهري كه از زماني شروع به جذب مهاجران فراوان كرده‌اند؛ بسيار مفيد واقع شده است."
در ايران نيز وزير ارتباطات به عنوان متصدي وزارتخانه‌اي كه متولي امور ارتباطات است، امسال در آستانه روز جهاني ارتباطات پيامي داده و در بخشي از آن تاكيد كرد كه "شاهد پيشرفت‌هاي چشمگير و قابل تقدير در بخش‌هاي مختلف ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات کشور در حوزه‌هاي مخابرات، فن‌آوري اطلاعات و فن‌آوري‌هاي نوين فضايي مي‌باشيم، به گونه‌اي که در نتيجه زحمات و تلاش‌هاي فعالان اين حوزه، واگذاري به روز تلفن ثابت در سراسر کشور، واگذاري ميليون‌ها خط تلفن همراه، برقراري ارتباطات ميليون‌ها کاربر خطوط داده و اينترنت، توسعه شبکه زيرساخت، توسعه امنيت فضاي تبادل اطلاعات، افزايش پهناي باند کشور و خدمات بي‌شمار ديگر، محقق گرديده است".
واضح است که با تحقق هرچه سريع‌تر برنامه‌ها به مدد فن‌آوري‌هاي ارتباطي و اطلاعاتي، توفيق خواهيم يافت تا شهر بهتر و زندگي سالم‌تري براي شهروندان ميهن اسلامي فراهم كرد و تنها مي‌توان به تحقق چنين افق ترسيم شده‌اي توسط مسوولان امر اميدوار بود و اميدوار بود كه ارتباطاتي كه از ترسيم اشكال بر ديواره غارها آغاز شد و تا رسيدن به اين روزهاي ما راهي چندين هزار ساله را طي كرده است، از بودن خسته نشده و جايگاه مهم و نقش پررنگ خود كه روزگاري آن را از چربي سوخته حيوانات وامدار بود، به پيامك‌ها و ارتباطات محدود غيرحضوري ندهد.
انتهاي پيام