در حاليكه كارشناسان حوزه ارتباطات از تعداد كم مخاطبان روزنامه‌ها در ايران گله‌مندند و به اذعان همان‌ها روزنامه در ايران مخاطبان خاص محدودي دارد، اين سوال وجود دارد كه چرا شريان اطلاع‌رساني در ايام تعطيل كه در كشور ما روزهاي متعددي را شامل مي‌شود، همچون تعطيلات طولاني نوروز، برروي همين عده محدود نيز بسته مي‌شود؟ در حاليكه اكثر روزنامه‌هاي پرتيراژ و مخاطب جهان در تعطيلات آخر هفته نيز با شرايط خاص چنين روزي منتشر مي‌شوند.
به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مطبوعات به‌عنوان ركن چهارم دموكراسي در دنياي كنوني به عنوان يكي از وسايل ارتباط جمعي هستند كه با وجود اطلاع‌رساني آنلاين و شبكه‌هاي راديويي و تلويزيوني هنوز جايگاه خود را حفظ كرده‌اند كه اين بيانگر تاثير اين نوع رسانه در روشنگري اذهان مخاطبان است.
در كشور ما به گفته معاون مطبوعاتي و امور اطلاع‌رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، تا پايان سال 88، 3 هزار و 700 نفر براي انتشار نشريات مجوز گرفتند كه بيش از 3 هزار و 100 عدد منتشر مي‌شود.
با وجود تعداد بالاي نشريات فعال به اذعان مدير كل مطبوعات داخلي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در كشور در مجموع در سطح عمومي، روزنامه‌هاي سراسري تيراژي حدود 300 تا 330 هزار نسخه در روز دارند. اين در حاليست كه مسوولان افق تيراژ 18 ميليون در روز را متصور هستند.
اما چطور مي‌توان به اين نقطه رسيد در حالي كه به گفته سيداحسان قاضي‌زاده پرتيراژترين روزنامه‌ها با تيراژ واقعي كمتر از 400 هزار نسخه منتشر مي‌شوند و جالب‌تر آنكه دو هفته در سال به خواب عميقي مي‌روند؛ آنچنان عميق كه در روزهاي نخستين انتشار كمترين محتواي توليدي را منتشر كرده و بيش‌تر با منبع و بي‌منبع با نقل قول از خبرگزاري‌ها و سايت‌هاي خبري صفحه مي‌بندند.
*مسائل اقتصادي عامل بازدارنده انتشار روزنامه
آنچه مسوولان نشريات را از انتشار در تعطيلاتي همچون روزهاي ابتدايي سال كه مي‌تواند اعلام كننده امور جديد در سال پيشرو باشد، باز مي‌دارد، مسائل اقتصادي است كه براي رفع آن نياز به حمايت مسوولان در معاونت مطبوعاتي و امور اطلاع‌رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي الزامي ديده مي‌شود.
بيژن نفيسي ـ مدرس روزنامه‌نگاري ـ در گفت‌وگو با ايسنا درباره تعطيلات طولاني مدت روزنامه‌ها در طول سال گفت: در كل همه مطبوعات به انتشار مستمر و حفظ ارتباط با مخاطب تمايل دارند.
به عقيده او منتشر نشدن روزنامه ها در تعطيلات به مسائل اقتصادي برمي‌گردد. به طور مثال در نوروز از آنجائيكه سفر مردم باعث جابه‌جايي تراكم جمعيت از شهرهاي بزرگ به شهرهاي كوچك مي‌شود، شهرهاي كوچكي كه تيراژ فروش روزنامه‌ها در آن‌ها بسيار پايين است، فروش در شهرهاي بزرگ نيز پايين مي‌آيد.
وي معتقد است بنابر شرايطي كه در ايام تعطيلات پيش مي‌آيد، روزنامه‌ها در تيراژ پايين منتشر خواهند شد اما هزينه‌ي توزيع بدون تغيير مي‌ماند. بنابراين هزينه‌ي حاصل از تك فروشي روزنامه پاسخگوي هزينه‌هاي چاپ و توزيع نبوده و صاحبان روزنامه‌ها ضرر خواهند كرد.
او ادامه داد: نداشتن تمايل صاحبان آگهي براي انتشار در روزهاي تعطيل به دليل نبود مخاطب از دلايل منتشر نشدن روزنامه‌ها در تعطيلات نوروز است كه براي مواجه نشدن با ضرر مالي الزامي به نظر مي‌رسد.
* حفظ ارتباط مستمر روزنامه‌ها با مخاطب
نفيسي تاكيد كرد: تمام مشكلات مطرح شده نبايد تاثيري بر جريان اطلاع‌رساني در حوزه‌ي رسانه‌ي مكتوب بگذارد. زيرا در روزهاي تعطيل نيز دنيا به كار خود ادامه مي‌دهد پس بايد ارتباط مستمر روزنامه‌ها با مخاطب حفظ شود و پيگيري و تحليل اخبار در اختيار مردم حتي در سفر قرار گيرد.
اما دكتر مهدي فرقاني ـ استاد ارتباطات - معتقد است: اينكه با منتشر نشدن دو هفته‌اي، مطبوعات فلسفه‌ي وجود خود را از بين مي‌برند تعجب برانگيز است.
وي با بيان اينكه در هيچ جاي جهان انتشار روزنامه‌ها دو هفته تعطيل نمي‌شود، اظهار كرد: در ايام تعطيلات مردم وقت بيش‌تري براي مطالعه دارند و بهره‌برداري از اين بستر مستلزم درك اين موضوع از سوي مسوولان و ايجاد فرهنگ آن در بين مخاطب است. البته نمي‌توان محدوديت مطبوعات همچون فعال نبودن سيستم توزيع در تعطيلات ابتداي سال نو را ناديده گرفت.
فرقاني تصريح كرد: براي حل مشكل نبود سيستم توزيع در روزهاي تعطيل بايد قبل از تعطيلات تمهيداتي انديشيد تا باعث توقف انتشار نشود. زيرا اين امر در دنياي ارتباطات قابل توجيه نيست.
او ابراز اميدواري كرد: سال 89 آخرين سال تعطيلي مطبوعات به مدت دو هفته باشد، سنتي كه در چند دهه اخير به تدريج پايه‌گذاري شد. پيش از انقلاب در تعطيلات دو هفته‌اي آغاز سال نو، روزنامه‌ها بعد از دو روز تعطيلي به دليل تعطيلي سازمان‌هاي دولتي و دشواري توليد محتوا به اين خاطر در صفحات كمتر منتشر مي‌شدند.
* مطبوعات هم خود را جدي نگرفته‌اند
وي تاكيد كرد: اگر مردم بتوانند دو هفته منتشر نشدن روزنامه‌ها و ديگر نشريات را تحمل كنند، اين سوال پيش مي‌آيد كه شايد دليل اقبال كم مردم به مطبوعات اين است كه مطبوعات هم خود را جدي نگرفته‌اند. غيرممكن است روزنامه با نداشتن استمرار انتشار تشخص خود را حفظ كند.
او در بيان كمك‌هاي دولتي براي انتشار روزنامه‌ها در تعطيلات نوروز با تاكيد بر اينكه بخش دولتي نبايد در انتشار دخالت داشته باشد، گفت: وزارت ارشاد مي‌تواند در توزيع به روزنامه‌ها كمك كند، سيستم توزيع در كشور ما بايد اصلاح شود زيرا بسيار مشكل دارد به نحوي كه هزينه‌هاي زياد را به موسسه‌هاي مطبوعاتي تحميل مي‌كند. اين هزينه‌ها با تمهيداتي توسط معاونت مطبوعات و امور اطلاع‌رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي قابل جبران است.
حسين عبداللهي - سردبير يك روزنامه - نيز درباره زمان انتشار اين روزنامه در ابتداي سال 89 به خبرنگار ايسنا گفته بود: ما دوست داريم روزنامه را در هفته دوم فروردين‌ماه منتشر كنيم و شريان اطلاع‌رساني را قطع نكنيم، اما از آنجايي‌كه روزنامه به همراه چند روزنامه ديگر در بخش غيردولتي توزيع مي‌شود و در ايام تعطيلات روزنامه‌هاي ديگر منتشر نمي‌شوند، لذا هزينه‌هاي توزيع براي ما سنگين و غيرقابل پرداخت مي‌شود.
وي افزوده بود: براي اين منظور نيازمند مساعدت معاونت مطبوعاتي و امور اطلاع‌رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي هستيم تا با تدابيري همچون توزيع روزنامه آرمان به همراه روزنامه دولتي ايران كه درنتيجه از نظر هزينه‌اي آرمان را در مضيغه نمي‌گذارد، امكان اطلاع‌رساني در روزهاي تعطيل را براي ما فراهم كنند تا روزنامه‌هاي غيردولتي نيز در اختيار مردم باشند. اما اين روزنامه نيز بعد از پايان دو هفته تعطيلات انتشار را از سر گرفت.
با همه اين تفاسير آنچه از اقدام معاونت مطبوعاتي و امور اطلاع‌رساني برمي‌آيد اينكه به انتشار روزنامه‌ها در ايام تعطيلات نوروز راغب است، شاهد اين مدعا تشويق روزنامه‌هاي ايران و خبرجنوب كه در آن روزها منتشر شدند، است. ايران به عنوان روزنامه‌اي دولتي كه از امكانات توزيع دولتي بهره مي‌برد و خبرجنوب يك روزنامه غيردولتي كه به اين ترتيب واقعا جاي تشويق دارد.
انتهاي پيام