افزايش 73 درصدي ميزان ذخاير نفتي ونزوئلا و رسيدن آن به 172.3 ميليارد بشكه و درنتيجه شناخته‌شدن اين كشور به‌عنوان دومين دارنده ذخاير گازي اوپك و نزول ايران به رتبه سوم، اتفاقي بود كه در دسامبر 2009 ازسوي سازمان کشورهاي صادرکننده نفت (اوپک) اعلام شد كه البته فقط تاكيد دوباره مسوولان ايراني را بر دارندگي دومين ذخاير گازي جهان درپي داشت.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، باوجود اين‌كه انتظار مي‌رفت مسوولان ايراني با حساسيت بيشتري نسبت به اين مساله واكنش نشان دهند، ولي به‌نظر مي‌رسد كه نزول رتبه ايران از نظر ميزان ذخاير نيز مانند ازدست دادن حق دريافت حق دبيركلي اين سازمان مورد بي‌توجهي قرار گرفته است.

در اين رابطه، محمدعلي خطيبي ـ نماينده ايران در اوپك ‌ـ گفته كه براساس تعاريف اوپك، ميزان ذخاير نفت مرسوم اعضا مورد نظر است، درحالي كه ونزوئلا در آخرين اطلاعات رسمي ارسالي به دبيرخانه اوپك، ذخاير نفت غير مرسوم يعني نفت فوق سنگين خود را نيز جمع بسته و عدد نهايي را اعلام كرده و به اين ترتيب رتبه دوم را به خود اختصاص داده كه با تعاريف اوپك تناقض دارد.

اطلاعات رسمي ارسالي به اوپك مورد قبول دبيرخانه است

اين درحاليست كه حميد ظاهري‌ ـ سخنگوي اسبق اوپك ـ با بيان اين‌كه معمولا هرآنچه اعضاي اوپك به‌صورت رسمي به دبيرخانه اين سازمان ارائه دهند، ازسوي اوپك پذيرفته شده و در گزارش‌هاي آنها اعلام مي‌شود، به ايسنا مي‌گويد: البته برخي از اعضا مانند عربستان هيچ‌گاه اجازه نمي‌دهند كه سازمان‌ها توليد آن‌ها را كنترل كنند.

* * قانوني براي بررسي صحت و سقم اطلاعات ارسالي به اوپك وجود ندارد

وي با اشاره به اين‌كه قانوني براي بررسي صحت و سقم اطلاعات ارسالي به اوپك وجود ندارد، زيرا اعضاي اوپك عضو سازمان هستند و پايه اعتماد در روابط وجود دارد، تصريح مي‌كند: ازسوي ديگر معمولا ثابت‌كردن ذخاير نفتي كار مشكلي است، مگر اين‌كه يك گروه بين‌المللي و بي‌طرف مسووليت آن را برعهده گيرند.

اهميت توان توليد، صادرات، تكنولوژي و ذخاير در تعيين جايگاه اعضا

براساس اين گزارش، كارشناسان فعال در حوزه اوپك توضيح مي‌دهند كه به‌طور معمول ظرفيت توليد، توان صادرات، سطح تكنولوژي و سپس ميزان ذخاير نفتي كشورهاي عضو اوپك در تعيين جايگاه‌ كشورهاي عضو سازمان كشورهاي صادر كننده نفت موثر است. به‌عبارت ديگر شايد در گذشته ميزان ذخاير اعضا خيلي مهم بود، ولي امروزه ميزان ذخاير چندان اهميت ندارد و مساله اصلي در توان توليد و توان صادرات كشورهاست.

به گفته آنان به‌طور سالانه دبيرخانه اوپك از كشورها مي‌خواهد كه اطلاعات مربوط به مسائلي ماننده توان توليد، توان صادرات و ذخاير نفتي خود را در جداولي تكميل و آن را ارائه كنند و براساس آن اطلاعات و اخبار سالانه اين سازمان تهيه مي‌شود. در اين خصوص اگرچه اطلاعات براساس تشخيص كشورها ارسال مي‌شود، ولي به‌اين معنا نيست كه هر كشوري توان توليد و حجم ذخاير را به‌هر ترتيبي كه خواست ارائه دهد و در بولتن ثبت شود، بلكه دبيرخانه سعي مي‌كند تاييديه آن‌ها را بگيرد.

خطيبي پيش‌تر در اين باره گفته بود كه در حال حاضر درخصوص محاسبه نفت‌خام‌هاي غيرمرسوم (نفت‌خام فوق سنگين) به‌عنوان ميزان ذخاير نفتي يک کشور بحث‌هاي زيادي وجود دارد، ولي روندي که تاکنون طي شده عدم اعمال ميزان اين ذخاير در جمع دخاير نفتي يک کشور بوده است، چرا که بسياري از کارشناسان معتقدند نفت‌خام غير مرسوم به‌صورت جامد استخراج مي‌شود و نمي‌توان آن را در جمع ميزان ذخاير نفت‌خام مرسوم محاسبه کرد و در حال حاضر ونزوئلا با تاکيد بر اجراي طرح‌هاي توسعه‌اي براي پالايش اين‌گونه نفت‌خام‌ها بر محاسبه اين ميزان نفت خام غيرمرسوم خود اصرار مي‌ورزد.

تحقق امكان دسترسي به نفت غيرمرسوم در ونزوئلا

كارشناسان بين‌الملل انرژي توضيح مي‌دهند كه درحال حاضر شرايط ونزوئلا نسبت به چند سال گذشته‌اش متفاوت شده و هم‌اكنون بسياري از منابع نفت فوق سنگين خود را با بهره‌گيري از تكنولوژي‌هاي نوين توليدي كرده‌ است. زماني نفت‌ موجود در اقيانوس‌هاي خيلي عميق غيرمرسوم ناميده مي‌شد، ولي تصور مي‌شود كه امروزه با امكان دسترسي به آن‌ها قابل دسترسي شده‌اند و شايد به‌همين دليل نيز پس از اعلام گزارش اوپك مبني بر ارتقاي ونزوئلا به جايگاه دومين دارنده ذخاير اين سازمان، هيچ موسسه مطالعاتي يا سازماني به آن اعتراض نكرد.

به اين ترتيب ملاحظه مي‌شود، نظرات درباره اين مساله متفاوت است و باوجود اين‌كه ايران در راستاي بازپس‌گيري اين جايگاه فقط بر اين‌كه هنوز دومين دارنده ذخاير نفتي جهان است، تاكيد كرده، بايد منتظر ماند كه آيا اين آمار در گزارش‌هاي بعدي سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) تكرار خواهد شد ياخير.

گزارش از خبرنگار ايسنا حميده صداقت

انتهاي پيام