دومين گردهمايي و نمايشگاه «گنجينه‌هاي از ياد رفته‌ي هنر ايران» صبح امروز (دوشنبه، 23 آذرماه) در فرهنگستان هنر با حضور جمعي از هنرمندان پيش‌كسوت هنرهاي درحال منسوخ شدن و استادان دانشگاه آغاز شد.
به گزارش خبرنگار بخش صنايع دستي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين برنامه نخست با اجراي موسيقي آييني بومي بلوچ با نواي ساز قيچك توسط استاد زنگ‌شاهي آغاز شد و در ادامه، جمشيد صداقت‌كيش ـ مردم‌شناس و ايران‌شناس ـ گفت: چهار پنج‌سال پيش، وقتي فردي علاقه داشت، دايرة‌المعارف صنايع دستي را تهيه كند، اعلام كرد كه 105هزار نوع هنرهاي صناعي را ثبت كرده است. شايد نخست به اين رقم شك كنيم، اما وقتي هنرهاي ايراني را مي‌بينيم، به اين يقين مي‌رسيم.
وي ادامه داد: براساس آمار رسمي، اكنون انبار موزه‌ي پارس شش‌هزار و 950 اثر عتيقه دارد و اين گنجينه‌ي عظيم هنري، فرهنگ خاصي براي خود دارد. تا سال 1909 ميلادي اروپايي‌ها به منشأ هنر ايراني فكر مي‌كردند و به اين نتيجه رسيدند كه منشأ هنر ايراني، بومي و اصيل است. اين هنر، ضرورت شرايط جامعه بود و امروز ديگر آفتابه و لگن به درد ما نمي‌خورد.
او اظهار داشت: هنر ايراني داراي ويژگي‌هايي است كه هنرمند از آن جمله است. اين هنرمند در گذشته، 30سال شاگردي مي‌كرد تا به مرحله‌ي كمال برسد. براي نمونه، كاخ ساساني فيروزآباد كه 1800 سال پيش با سنگ و گچ خاصي ساخته شده، هنوز پابرجاست و اين پرسش وجود داشت كه استادكار آن از چه گچي استفاده كرده كه اين همه سال نريخته است. آزمايشگاه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان فارس با مطالعه‌اي كه در منطقه‌ي فيروزآباد انجام داد، به اين رسيد كه دو معدن در منطقه وجود دارند كه استاكار كاخ فيروزآباد از گچ اين معادن كه آماده‌سازي هريك زمان‌هاي خاصي دارد، استفاده كرده است. اين دانش را استادكاران آن دوره از كجا آورده‌اند.
اين ايران‌شناس گفت: هنر ايراني توليدات هنرمندانه‌اي دارد كه اين ويژگي ديگر آن به‌شمار مي‌آيد. يك سازمان دولتي سه‌ماه پيش، قرآن مجيدي را از خاندان وصال شيرازي متعلق به دوره‌ي قاجار به قيمت يك‌ميليارد و 700ميليون تومان خريد كه هر برگ آن تكه‌اي از بهشت بود و اين هنر ايراني است.
وي فرهنگ مردم را سومين ويژگي هنر ايراني دانست و به نوشته‌هاي سياحان اروپايي از هنر حاج‌مصطفي تفنگ‌ساز كه در ايران نامي بوده است، اشاره كرد.
صداقت‌كيش سخنان خود را با آرزوي انديشه‌اي بالاتر، رهروان بيش‌تر و بازاري پررونق‌تر به پايان رساند.
در مراسم افتتاحيه‌ي اين گردهمايي، مهدي مكي‌نژاد ـ دبير علمي دومين گردهمايي «گنجينه‌هاي از ياد رفته‌ي هنر ايران» ـ با بيان اين‌كه فرهنگستان هنر نگاه علمي به هنرهايي كه اكنون از چرخه‌ي زندگي ما خارج شد‌ه‌اند، دارد، گفت: تاكنون 12 جلد كتاب از اين هنرها را كه توجه زيادي به آن نشده است، چاپ كرده‌ايم. اگر برنامه‌ي 10ساله‌ي اين همايش اجرا شود، از نظر علمي، آينده‌ي خوبي پيش روي اين هنرها خواهد بود.
وي بيان كرد: اين نگاه علمي به هنرهاي از ياد رفته، راه را براي پژوهش‌گران باز كرده است تا هنرهاي از ياد رفته را از پستوها بيرون آورند.
مكي‌نژاد با اشاره به برنامه‌ي تجليل از پيش‌كسوتان هنرهاي سنتي، اظهار داشت: هدف از برپايي اين برنامه، تجليل از هنرمندان پيش‌كسوتي است كه تاكنون توجه زيادي به آن‌ها نشده است و در گوشه‌ي عزلت خود و درحالي‌كه با مرارت زندگي مي‌كنند، هنوز دست از هنر خود نكشيده‌اند.
او از احمد رسولي ـ هنرمند طراح قالي در استان كرمان ـ ياد كرد و افزود: قرار بود، در اين گردهمايي از اين هنرمند برجسته نيز تحليل شود، ولي متأسفانه عمر اين هنرمند به امروز نرسيد. او براي هنر ايران و قالي كرمان بسيار دل مي‌سوزاند؛ ولي در ديداري كه با اين هنرمند داشتم، از روزگار سخت و بي‌توجهي‌هايي كه به هنر طراحي قالي مي‌شود و اين‌كه روزي به‌خاطر فشار زياد، بيش‌تر طرح‌هاي قالي‌اش را سوزانده است، سخن گفت و اين مسأله جاي افسوس دارد.
در ادامه‌ي اين مراسم، با حضور بهمن نامور مطلق ـ دبير فرهنگستان هنر ـ، حسن بلخاري ـ رييس پژوهشكده‌ي هنر ـ، جمشيد صداقت‌كيش ـ مردم‌شناس، ايران‌شناس و فارس‌پژوه ـ و مهدي مكي‌نژاد ـ دبير علمي اين گردهمايي ـ از هنرمندان پيش‌كسوت هنرهاي سنتي و صناعي با اهداي لوح تقديري از سوي رييس فرهنگستان هنر تجليل شد.
سيدحسن متوليان در رشته‌ي چنگوم‌سازي سنگسر (زيورآلات سنتي)، حبيب‌الله نقاش در رشته‌هاي نقاشي پشت شيشه، سيدرضا روحاني در رشته‌ي گچ‌بري، غلام‌رضا روح‌بخش در رشته‌ي علامت‌سازي، غلام‌علي مجري در رشته‌ي نجاري، سيدحسن رضوي در رشته‌ي تزيين‌گري ابنيه، محمد ناظري در چاقوسازي، ايرج بخشي در مرمت فرش، سارا محمدي كردستاني در رشته‌ي سفال استان كردستان، گل‌گيس حبيبي در رشته‌هاي سبدبافي و گليم‌بافي و عطيه روشنفكر در رشته‌ي سفال‌گري در اين گردهمايي تجليل شدند. البته برخي از آن‌ها به‌دليل كهولت سن و بيماري در اين مراسم حضور نداشتند. برخي از اين اساتيد جزو آخرين و تنها بازماندگان اين هنرها به‌شمار مي‌روند.
به گزارش ايسنا، سيدرضا روحاني ـ يكي از هنرمندان پيش‌كسوت ـ نيز تصنيفي عرفاني را با تقديم به حاضر خواند و غلام‌رضا روح‌بخش يك نمونه از اثر خود را كه مرغ‌هاي مشبك‌كاري‌شده بودند، به رييس فرهنگستان هنر ـ ميرحسين موسوي ـ اهدا كرد.
در اين مراسم، فيلمي از برخي هنرهاي در حال منسوخ شدن و از ياد رفته نمايش داده شد.
مراسم افتتاحيه‌ي دومين گردهمايي گنجينه‌هاي از ياد رفته‌ي هنر ايران با اجراي قطعه‌اي از موسيقي سنتي خراسان شمالي با نواي سازهاي سرنا و قشمه پايان يافت.
در بخش علمي اين گردهمايي مقاله‌هايي درباره‌ي بازيابي و فن‌شناسي طلاكاري ملغمه‌يي، واخوان؛ بازخوانش امر قدسي، جايگاه شهرآشوب در بازشناسي آداب و اصناف از ياد رفته، سنجش نقشه‌مايه‌ها در بافته‌هاي سنگسري، حنانگاري در آيين‌هاي سنتي آذربايجان، سوزن‌دوزي ميناب، گنجينه‌ي اوزان و مقاوير از ياد رفته‌ي هنر ايران، بررسي و شناخت مراحل ساخت ميناسازي با ميناي خانه‌بندي، نكاتي چند درباره‌ي زندگي چند نقاش ايراني، گيوه‌دوزي در آباده، آبدان‌نشان و رمزپردازي آب‌نگاره‌ها بر سنگ، تأملي در جهله؛ بازمانده‌اي از سفال جنوب ايران، يادي از استاد ابراهيم رضايي، تزيينات ديواري و نقاشي‌هاي روي گچ اثر فرخ‌خان در خانقاه نعمت‌اللهي، خواجه عبدالصمد شيرين‌قلم، ميرزا كاظم‌خان رونق علي خوش‌نويس اواخر دوره‌ي قاجار كرمان، ميرزاعمو و زهتابي ارائه مي‌شوند.
در حاشيه‌ي اين گردهمايي، نمايشگاهي از مجموعه آثار هنرهاي سنتي قديمي و از ياد رفته‌ي هنر ايران در مجموعه‌ي فرهنگي هنري صبا همراه كارگروه‌هاي هنرهاي سنتي تا پنج‌شنبه‌ي اين هفته برپا خواهد بود. هم‌چنين تعدادي از هنرمندان پيش‌كسوت در سالن فرهنگستان هنر با ارائه‌ي آثار خود در بخش‌هاي سفال جهله، چاقوي راين كرمان، ارسي‌هاي مشبك، دست‌بافته‌ها، زيورآلات سنتي تركمن و سبدبافي حضور دارند و اين محصولات را عرضه مي‌كنند.
گردهمايي گنجينه‌هاي از ياد رفته‌ي هنر ايران هر دوسال يك‌بار برگزار مي‌شود و نخستين گردهمايي آذرماه 1386 برپا شده بود.
انتهاي پيام