دكتر علي اكبر ولايتي(مشاور تاريخي سريال «نردبام آسمان»)، محمدحسين لطيفي (كارگردان اين سريال) و دكتر رضا پورحسين (مدير شبكه چهار)، شامگاه هشتم شهريور ماه درباره سريال علمي - تاريخي «نردبام آسمان» و ويژگي‌هاي دوران غياث‌الدين جمشيد كاشاني به بحث نشستند.
در اين نشست كه در قالب برنامه «دو قدم مانده به صبح» انجام شد، لطيفي اعلام كرد كه مراحل فني اين سريال هم چنان انجام مي‌شود و تنها دو - سه قسمت جلوتر از پخش هستند.
به گزارش خبرنگار سرويس تلويزيون ايسنا، در بخشي از اين نشست محمدحسين لطيفي در پاسخ به اين پرسش چه شد سراغ غياث‌الدين جمشيد كاشاني و حوزه سمرقند رفتيد؟ گفت: خدا را شاكرم كه ساخت اين سريال را بر دوش من گذاشت. در طي ساخت اين سريال با تاريخ پرافتخار علمي ايران آشنا شدم؛ چراكه وقتي ما درگير كار هستيم بخشي از ساعات مطالعاتي ما نابود مي‌شود؛ در اين مسير جناب دكتر ولايتي را خيلي اذيت كرديم و به ايشان زحمت داديم. ايشان سهم بزرگي از كار را برعهده داشتند.
وي يادآور شد: پيش از ساخت «نردبام آسمان»، آقاي يدالله صمدي به همراه آقايان ترابي و دانشمند، ساخت مجموعه‌اي را به نام «شهر آشوب» را در سيما فيلم آغاز كرده بودند كه به حوادث پس از مرگ جمشيد مي‌پرداخت و با معين‌الدين همراه مي‌شد. قرار بود بعد از اين بخش، كودكي غياث‌الدين را تصوير كنند ولي به دلايلي كه براي من مشهود نيست اين كار متوقف ماند و آقاي صمدي انصراف دادند و مسؤوليت برعهده من گذاشتند.
لطيفي خاطرنشان كرد: بعد از مطالعه فيلم‌نامه، احساس كردم با بخشي از آن نمي‌توانم ارتباط برقرار كنم؛ چرا كه تاريخ را به صورت خشك روايت مي‌كرد. بنابراين زحمت نگارش را بردوش آقاي حامد عنقا گذاشتيم و حدود 10 ماه فيلم‌نامه اوليه كار برد.
كارگردان «نردبام آسمان» درباره تطابق اين سريال با مستندات تاريخي، اظهار كرد: نمي‌توانيم بگوييم حوادث اين سريال نعل به نعل تاريخ است؛ چرا كه زندگي اشخاص بزرگ در تاريخ نوشته نمي‌شود، اما سعي كرديم به موضوعات تاريخي متعهد بمانيم.
***
به گزارش ايسنا، در ادامه اين صحبت‌ها، دكتر ولايتي خاطرنشان كرد: محمدحسين لطيفي در مورد بنده ابراز محبت كردند وگرنه من كار زيادي براي اين پروژه نكردم. كار اصلي را آقايان انجام دادند. من گاه سر صحنه حاضر مي‌شدم و سختي كار را حس مي‌كردم؛ گاه مي‌شد آن‌ها در طول روز تنها دو 2 دقيقه فيلم مي‌گرفتند. وقتي از نزديك اين صحنه‌ها را شاهد هستيم متوجه خواهيم شد كه گرفتن ثانيه به ثانيه يك فيلم چه‌قدر سخت است.
مشاور تاريخي سريال «نردبام آسمان» سپس ادامه داد: در اين كار سعي كردم فيلم‌نامه از يك چارچوب تاريخي خارج نشود و در حقيقت با تاريخ تطابق داشته باشد. ممكن است برخي اهل تاريخ برخي چيزها را در فيلم ببينند و بگويند چنين چيزي را در هيچ نسخ تاريخي نديده‌ايم؛ من هم تصديق مي‌كنم؛ اما بدون جاذبه‌هاي نمايشي، امكان ساخت فيلمي جاذب نيست كه در عين حال بتواند برخي افتخارات تاريخي را بيان كند. خود كساني كه اين فيلم را تهيه كرده‌اند هم مدعي نيستند كه مو به مو آن‌چه در كتاب‌ها آمده را آورده‌اند.
دكتر ولايتي توضيح داد: در تاريخ ما دو قاضي‌زاده داريم؛ قاضي‌زاده چلبي از برادران كرد ما بوده‌است؛ بدون ترديد همكاري و همراهي قاضي‌زاده رومي با غياث‌الدين جزء مسلمات تاريخ است؛ اما جزييات جزء جاذبه‌هاي فيلم است.
او از غياث‌الدين جمشيد كاشاني به عنوان ستاره‌اي ياد كرد كه در قرن هشتم و نهم هجري زندگي مي‌كرده‌است و ادامه داد: ايشان براساس تحقيقات استاد طباطبايي در سال 790 هجري قمري به دنيا آمد؛ در مقدمه «زيج تسحيلات» آماده است كه سال فوت ايشان 832 هجري قمري است و اين تأليفات به همين عمر كوتاه او برمي‌گردد. غياث‌الدين در رصدنامه سمرقند فوت كرده‌است.
***
در اين بخش دكتر پورحسين به بيان اين مطلب پرداخت كه در سريال‌هاي تاريخي دغدغه‌اي وجود دارد و آن اين‌كه جعل تاريخ نشود و كار در عين حال جذاب باشد كه كار بسيار دشواري است.
او سپس از لطيفي خواست كه توضيح دهند در سفري كه به سمرقند داشته چه ديده و چه‌قدر در تاريخ سمرقند و دوران غياث غرق شده‌است؟
وي هم چنين اين نكته را مطرح كرد كه اخيرا برخي منتقدان مي‌گويند آن‌چه ما از غياث در سريال «نردبام آسمان» ديديم اثري از رياضيات نبود و بالاخره چه زمان وارد مسايل علمي مي‌شويم؟
لطيفي در پاسخ به پرسش آخر گفت: ما وارد قصه‌ي يك شخصيت علمي شديم كه به اين موضوعات هم بپردازيم؛ دلم مي‌خواست بيش از همه جوانان ايران مخاطب اين سريال باشند؛ آن‌ها اميدهاي ايران هستند. اگر از 70 ميليون ايراني پنج جوان يا ديدن اين سريال به شوق بيايند و به سمت علم بروند ما كار خود را كرده‌ايم. پس قاعدتا به سمت علم حركت كرديم.
او با بيان اين كه سوابق ما در سريال‌هاي علمي - تاريخي چندان درخشان نبود، ادامه داد: وقتي سنگين و ثقيل صحبت مي‌كنيم بيننده جوان و پا به سن گذاشته را از دست مي‌دهيم؛ تمام تلاش ما اين بود كه هم درست به شخصت علمي غياث‌الدين بپردازيم و هم كاري را تحويل دهيم كه كسل‌كننده نباشد.
كارگردان «نردبام آسمان» درباره سفر خود به سمرقند گفت: به سمرقند رفتيم چراكه بايستي آن‌جا هم فيلم‌برداري مي‌كرديم؛ اما از آن جا كه ازبكستان جزء كشورهايي است كه ورود به آن‌جا بسيار سخت است و زمان 5 - 6 ماه كار ما در اين كشور زمان مي‌برد و ما در شرايطي نبوديم كه اين كار انجام دهيم، از برخي نقاط سمرقند عكس گرفتيم و به صورت پرده سبز كار را انجام داديم.
وي ادامه داد: سفر به سمرقند برايم خيلي خوب بود. خاطره‌اي از آن‌جا دارم كه وقتي با آقاي نجاريان وارد يكي از قلعه‌ها شديم، خانمي كه به زبان تاجيكي مسلط بود مترجم ما شد؛ او در ميان حرف‌هايش گفت بخاراي ايران و همين مساله باعث شد كه به من احساس غرور دست دهد.
***
دكتر ولايتي نيز در ادامه در پاسخ به اين پرسش كه آيا در دوران غياث‌الدين جمشيد كاشاني عمل سزارين انجام مي‌شده كه در سريال نشان داده شد وي به اين روش به دنيا آمده‌است؟ گفت: اصل سزارين، رستمانه بوده‌است؛ يعني قبل از اين‌كه سزاري در ميان باشد، به دليل سختي زايمان پهلوي رودابه را شكافتند تا رستم به دنيا بيايد. اين مساله در تصاويري كه از شاهنامه هست، وجود دارد. بنابراين پيش از اين‌كه اين عمل زايمان رومي باشد ايراني است و سابقه‌اي به قدمت شاهنامه دارد. بنابراين اگر جمشيد بن مسعود طبابت مي‌كند و با اين عمل به دنيا مي‌آيد، جاي تعجب نيست.
وي سپس ادامه داد: بسياري از كارهاي اساسي جراحي توسط ايراني‌ها صورت گرفته است. براي مثال ضدعفوني كردن توسط الكل توسط رازي انجام شده‌است. پس اگر شما سزارين يا رستمانه را مي‌بينيد در اين سريال تعجب نكنيد.
***
به گزارش ايسنا، محمدحسين لطيفي در اين نشست كه در قالب برنامه «دو قدم به صبح» برگزار شد، درباره تاثير سريال «نردبام آسمان» بر مخاطب جوان، خاطرنشان كرد: خاطرم هست كه سال‌ها پيش از اين زماني كه نوجوان بودم كتابي به دستم افتاد كه «فرهنگ اسلام در اروپا» نام داشت؛ اين كتاب تاثير بسياري بر من گذاشت. اين سوال براي من وجود دارد كه چرا يك جوان ايراني آن‌قدر پا پس زده‌است و فكر مي‌كند علم آن ور مرزها است. درست است كه آن‌ها بسيار پيشرفت كرده‌اند، اما بايد بدانيم كه آن‌ها شاگرد پدر بزرگان ما هستند؛ رسيدن به خود باوري يك آغاز مي‌خواهد؛ بحث من در اين سريال اين است كه غياث‌الدين در دوره‌اي سرآمد علم دنيا مي‌شود؛ يك جوان بايد فكر كند كه مي‌تواند. شاگرد مي‌تواند از استاد پيشي بگيرد. اما نياز به انگيزه دارد؛ اميدوارم با ساخت اين سريال اين اتفاق بيفتد.
كارگردان «نردبام آسمان» در پاسخ به پرسشي درباره‌ي انتقاداتي كه درباره‌ي لحن و گويش امروزي اين سريال مطرح مي‌شود، گفت: سعي كردم اين شجاعت را داشته باشم كه حركتي به سمت ادبيات و گويش مردم امروز داشته باشم؛ آن ادبياتي كه تا امروز در سريال‌هاي تاريخي داشتيم درست نيست. اگر همكار ديگر من هم اين كار را كرده بود برايش احترام قائل بودم. استفاده از كلمات نامأنوس باعث مي‌شود كه بيننده متوجه بسياري از ديالوگها نشود؛ بنابراين استفاده از كلمات فاخر قابل فهم‌تر در اين سريال عامدانه بوده‌است. انشاء‌الله در آخرهاي سريال گوش بيننده به اين لحن عادت كند؛ اين حس نابود شود و بيننده احساس قرابت بيشتري با سريال پيدا كند.
***
دكتر پورحسين در پايان صحبت‌هاي لطيفي، ساخت كارهاي تاريخي را جذاب و بسيار سخت دانست و افزود: قصد ما اين است كه پس از 100 جلسه صحبت درباره تاريخ ايران به مخاطب بگوييم كه اصالت قوي داشتيم و مي‌توانيم در سايه انقلاب اسلامي قله‌هاي علمي را يكي پس از ديگري فتح مي‌كنيم؛ و البته در برخي زمينه‌ها كارهاي بزرگ و شگرف انجام شده‌است.
انتهاي پيام