اشاره:
آنچه كه در پي مي‌آيد بيست و پنجمين و آخرين بخش از گزارش عملكرد اداره سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در سال 1386 است كه در دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد اداره‌ي سلامت روان تنظيم شده است.
در اين بخش عملكرد اداره سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در " برگزاري هفته بهداشت روان" ارائه مي‌شود؛ به اين ترتيب كه پس از بيان مساله، به چگونگي وضعيت موجود، اهداف كلي و اختصاصي، شرح برنامه، فعاليت‌هاي انجام شده، فعاليت‌هاي بعدي و دستاوردهاي برنامه پرداخته خواهد شد.
سرويس مسائل راهبردي ايران به منظور تسهيل دسترسي خبرنگاران حوزه اجتماعي، و بهداشت و درمان به اسناد سياستي و برنامه‌هاي وزارت بهداشت و درمان با هدف فراهم آوردن زمينه تحليل و بررسي برنامه‌ها و سياست‌هاي حوزه بهداشت روان در عرصه‌اي عمومي، متن كامل اين سند را منتشر مي‌كند. قابل ذكر است پيش از اين نيز گزارشي از اهداف عملكردي اداره‌ي مذكور در سال 1387، در اين سرويس منتشر شده است.
سرويس مسائل راهبردي ايران (psy.isna88@yahoo.com) با تقدير از اين اقدام دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، در مسير انتشار اطلاعات و تعامل با دانشگاهيان و افكار عمومي، آمادگي خود را براي انعكاس پيشنهادات و انتقادات استادان، پژوهشگران، دانشجويان، فعالان بخش سلامت روان و مديران و سياست‌گذاران بخش به منظور بررسي اين گزارش اعلام كرده و اظهار اميدواري مي‌كند ايجاد يك عرصه‌ي عمومي براي گفت وگوي دانشگاهيان و حرفه‌مندان با مديران و سياست‌گذاران ضمن مستندسازي تاريخ سياست‌گذاري و نظارت عمومي بيشتر بر فرآيند سياست‌گذاري عمومي، موجب طرح ديدگاه‌هاي جديد و ارتقاي كيفيت اين فرآيند در هر حوزه شود.
*برگزاري هفته بهداشت روان *
مقدمه و بيان مساله:
هدف بهداشت رواني تامين سلامت روان است كه از طريق ايجاد محيط سالم به منظور برقراري روابط صحيح انساني و پيشگيري از ابتلا به بيماري‌هاي رواني (پيشگيري اوليه)، تشخيص زودرس و درمان به موقع و مناسب بيماري‌هاي رواني (پيشگيري ثانويه) و پيشگيري از عوارض ناشي از برگشت بيماري‌هاي رواني و توانبخشي (پيشگيري ثالث) به نتيجه مطلوب مي‌رسد. اين شعار كه «پيشگيري مقدم بر درمان است» سرلوحه فعاليت‌هاي كليه واحدهاي بهداشتي است و در اين راستا عمدتاً بر پيشگيري اوليه تاكيد مي‌شود. از جمله مهم‌ترين فعاليت‌ها در اين خصوص ارائه آموزش در زمينه‌هاي مختلف امور بهداشتي است. هدف از آموزش بهداشت رواني ارشاد، راهنمايي و آشنا كردن مردم به اصول و روابط صحيح انساني و برحذر داشتن آن‌ها از مخاطراتي است كه سلامت روان را تهديد مي‌كند. علاوه بر اين آموزش بهداشت روان يكي از اهداف اساسي برنامه ادغام بهداشت رواني در مراقبت‌هاي بهداشتي اوليه در تغيير و اصلاح نگرش مردم نسبت به مسائل بهداشت رواني و بيماري‌هاي رواني و عصبي است.
تحقيقات مختلف نشان داده است كه آموزش بهداشت رواني كليدي‌ترين عامل در تغيير نگرش محسوب مي‌شود. بنابراين از عمده‌ترين اهداف اين هفته توجه به نقش آموزش در امر ارتقا و افزايش آگاهي و تغيير و اصلاح معيارهاي ارزشي جامعه نسبت به مسائل بهداشت رواني است. براين اساس همه ساله در سراسر كشور هفته آخر مهرماه مراسمي به عنوان هفته بهداشت رواني برگزار مي‌شود. در اين هفته سمينارها، جلسات و برنامه‌هاي متنوع آموزشي با حضور مسوولين و كاركنان رده‌هاي مختلف بهداشتي و همچنين عموم مردم برپا مي‌شود.
وضعيت موجود:
- حمايت‌يابي از برنامه‌هاي سلامت روان، آموزش همگاني، هماهنگي با رسانه‌هاي عمومي جهت انعکاس برنامه‌ها
- انعکاس مسائل و برنامه‌هاي مهم سلامت روان کشور در صدا و سيما با هماهنگي با شوراي سياست‌گذاري صدا و سيما و اداره كل روابط عمومي وزارت متبوع
- انعکاس مسائل و برنامه‌هاي مهم سلامت روان کشور در مطبوعات
- هماهنگي قوي بين بخشي با روابط عمومي وزارت آموزش و پرورش با همکاري اداره کل سلامت خانواده، جمعيت و مدارس به منظور اجراي برنامه‌هاي اين هفته در مدارس با توجه به سياست‌هاي تعيين شده
- چاپ و توزيع پوستر ويژه هفته بهداشت روان با موضوعات تعيين شده
- جمع‌آوري گزارش عملکرد دانشگاه‌ها و تهيه گزارش
هدف کلي:
تغيير و اصلاح نگرش مردم نسبت به مسائل بهداشت رواني و بيماري‌هاي رواني - عصبي
اهداف اختصاصي:
- تامين سلامت روان، كه از طريق ايجاد محيط سالم به منظور برقراري روابط صحيح انساني و پيشگيري از ابتلا به بيماري‌هاي رواني (پيشگيري اوليه) امكان‌پذير است.
- تشخيص زودرس و درمان به موقع و مناسب بيماري‌هاي رواني (پيشگيري ثانويه)
- پيشگيري از عوارض ناشي از برگشت بيماري‌هاي رواني و توانبخشي (پيشگيري ثالث)
- ارشاد، راهنمايي و آشنا كردن مردم به اصول و روابط صحيح انساني و برحذر داشتن آن‌ها از مخاطراتي است كه سلامت روان را تهديد مي‌كند.
- تغيير و اصلاح نگرش مردم نسبت به مسائل بهداشت رواني و بيماري‌هاي رواني و عصبي
- توجه به نقش آموزش در امر ارتقا و افزايش آگاهي و تغيير و اصلاح معيارهاي ارزشي جامعه نسبت به مسائل بهداشت رواني
شرح برنامه:
هفته بهداشت روان توجه به نقش آموزش در امر ارتقا و افزايش آگاهي و تغيير و اصلاح معيارهاي ارزشي جامعه نسبت به مسائل بهداشت رواني را تاكيد مي‌کند. بر اين اساس همه ساله در سراسر كشور هفته آخر مهرماه مراسمي به عنوان هفته بهداشت رواني برگزار مي‌شود. در اين هفته سمينارها، جلسات و برنامه‌هاي متنوع آموزشي با حضور مسوولين و كاركنان رده‌هاي مختلف بهداشتي و همچنين عموم مردم برپا مي‌شود.
فعاليت‌ها:
- برنامه‌ريزي دقيق براي اجراي برنامه‌هاي هفته بهداشت روان در سراسر کشور
- افزايش حمايت‌يابي از برنامه‌هاي بهداشت روان
- تشکيل نشست‌هاي علمي و اجرائي جهت پيشبرد برنامه‌هاي بهداشت روان
- برگزاري کميته بهداشت روان در سطح دانشگاه‌ها
- فعاليت‌هاي رسانه‌اي
- فعاليت‌هاي فرهنگي
- برنامه‌هاي آموزشي
دستاوردهاي برنامه تاکنون:
در هقته بهداشت روان در سال 1386، 718 کميته استاني و شهرستاني تشکيل شده، که داراي 957 مصوبه بوده است. در طول برگزاري هفته بهداشت روان در سال 1386، 14298 جلسه آموزشي با حضور 868،874 مخاطب شامل عموم مردم و پرسنل بهداشتي بوده و موضوعات متفاوتي شامل: مهارت‌هاي زندگي، فرزندپروري، اختلالات رواني و ساير مسائل در اين جلسات مطرح شده است. همچنين در طول اين هفته حدود 192 سمينار و همايش نيز برگزار شده است.
در خصوص برنامه‌هاي رسانه‌اي در سال 1386، حدود 2،591 دقيقه برنامه تلويزيوني با موضوعات اهميت سلامت روان، مهارت‌هاي زندگي، بيماري‌هاي رواني، تربيت در خانواده و حدود 1،381 دقيقه برنامه راديوئي با موضوعات مختلف سلامت روان اجرا و پخش شد.
يکي ديگراز برنامه‌هاي رسانه‌اي ارائه مقالات با موضوعات متنوع در نشريات و روزنامه‌هاي محلي و دانشگاهي بوده که در حدود 199 مقاله با موضوعات مختلف در نشريات گوناگون اعم از محلي، دانشگاهي و ... درج شده است.
در مورد برنامه‌هاي فرهنگي نيز در کليه استان‌ها اين برنامه‌ها به طور متنوع و به صورت مسابقات ورزشي (دو، شطرنج، کوهپيمايي، پياده‌روي)، مقاله نويسي، نقاشي و ... برگزار شده که با توجه به گزارشات ارسالي حدود 567 برنامه فرهنگي و ورزشي گزارش شده است.
همچنين نصب پلاکارد، تراکت و پارچه نويسي از جمله فعاليت‌هاي تبليغاتي است که در طول هفته بهداشت روان به طور گسترده‌ا‌ي در کشور انجام مي‌شود.
مشکلات موجود:
- ديرابلاغ شدن اعتبارات به دانشگاه‌ها
- ساختار نامتناسب سلامت روان در دانشگاه‌ها براي برنامه‌ريزي جامع و متناسب
- عدم حمايت کافي مسوولين و مديران در دانشگاه‌ها
فعاليت‌هاي بعدي:
- ارزيابي فعاليت‌هاي انجام شده در هفته مذکور
- تلاش در جهت ابلاغ اعتباري مناسب
- تعيين اولويت‌هاي کشوري
دستاوردهاي سال 1387:
- افزايش آگاهي و تغيير و اصلاح معيارهاي ارزشي جامعه نسبت به مسائل سلامت روان
- توجه مسوولين و دست‌اندرکاران امور بهداشت و درمان کشور به سلامت روان
- اجراي پاره‌اي از سياست‌هاي سلامت روان در کشور توسط دانشگاه‌ها
- حمايت‌يابي از مسوولين جهت اجراي سياست‌هاي سلامت روان
انتهاي پيام