عراق براساس قوانين امنيتي خود به اتوبوس‌هاي ايراني حامل زائران، اجازه‌ي ورود به خاكش را نمي‌دهد و ايراني‌ها مجبورند، مسيرهاي طولاني را در اين كشور با اتوبوس‌هاي قديمي باقي‌مانده از دوره‌ي رژيم بعث كه امكانات خوبي را مانند صندلي مناسب و سيستم خنك و گرم‌كننده ندارند، طي كنند.
به گزارش خبرنگار اعزامي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) به عراق، روزانه 75 كاروان، زميني و هوايي از ايران به عراق وارد مي‌شوند كه به هريك از اين كاروان‌ها، پس از ورود به خاك اين كشور، يك اتوبوس با راننده‌ي عراقي اختصاص مي‌يابد و تا مبدأ كه معمولا نجف يا كربلاست، زائران ايراني را همراهي مي‌كنند.
به گفته‌ي نماينده‌ي شمسا ـ شركت كارگزاران زيارتي ايران ـ در كربلا، خدمات درون اتوبوسي با راننده است؛ اما معمولا راننده‌هاي عراقي چون سال‌هاي بسياري با مسأله‌ي نبود گردشگر و زائر مواجه بودند، چندان به اين نحوه‌ي كار آشنا نيستند و به‌نظر مي‌رسد، دوره‌ي آموزشي خاصي را نگذرانده‌اند. اگر مدير كاروان، نظارت و برنامه‌ي درستي نداشته باشد، زائران در اتوبوس با مشكل و كمبود امكانات مواجه مي‌شوند.
اتوبوس‌هايي كه معمولا در اختيار زائران ايراني قرار مي‌گيرند، ظاهري قديمي دارند و سيستم خنك و گرم‌كننده‌ي آن‌ها نيز در بيش‌تر مواقع، درست كار نمي‌كند. صندلي‌هاي آن‌ها هم براي سفرهاي طولاني‌مدت داخل خاك اين كشور كه معمولا بيش‌تر از دو ساعت است، چندان مناسب نيستند و زائران كهن‌سال و بيمار كه در اين كاروان‌ها هستند، معمولا با مشكل مواجه‌اند و سفرهاي طولاني‌مدت، براي نمونه از نجف تا كاظمين كه حدود شش هفت ساعت طول مي‌كشد، اين زائران را خسته و بي‌حوصله مي‌كند.
جاده‌هاي عراق نيز آن‌قدر دست‌انداز دارند و فرسوده‌اند كه اگر اين اتوبوس‌ها سالم هم بودند، با استهلاك زود‌رس مواجه مي‌شدند و شايد اين دليل اصلي فرسودگي زود‌هنگام اتوبوس‌هاي عراقي و بي‌حوصله بودن راننده‌هاي آن‌ها باشد.
البته به‌تازگي توليت حرم امام حسين (ع) و حضرت ابوالفضل (ع)، چند دستگاه اتوبوس جديد وارد كرده است كه در صورت هماهنگي مسؤولان ايراني در عراق و در شرايط اضطرار و نياز، اين اتوبوس‌ها در اختيار زائران قرار مي‌گيرند. سفر با اين اتوبوس‌ها به‌راحتي انجام مي‌شود و زائران كهن‌سال و بيمار كم‌تر با مشكل مواجه خواهند شد.
علاوه بر ناوگان برون‌شهري عراق، حمل‌ونقل درون‌شهري در شهرهاي اين كشور كه داراي حريم‌هاي امنيتي بسيار هستند، مشكلات زيادي دارد.
به‌دليل حفظ امنيت، سيطره‌هاي امنيتي در شهرهاي اين كشور مشخص شده‌اند. در برخي از اين حريم‌ها كه بيش‌تر در مركز شهر، محل تجمع زائران و اطراف حرم‌ها هستند، امكان تردد وسايل نقليه مانند اتوبوس و تاكسي وجود ندارد و بيش‌تر زائران مجبورند، فاصله‌ي هتل تا حرم را پياده طي كنند. گاهي برخي زائران از گاري حمل بار براي طي اين مسير استفاده مي‌كنند. البته حرم‌هاي مقدس در عتبات عاليات عراق دستگاه‌هاي ميني‌بوس‌مانندي را در اطراف اين حرم‌ها مستقر كرده‌اند كه زائران از آن‌ها نيز مي‌توانند استفاده كنند.
برخي مردم عراق هم با استفاده از اين فرصت، موتور سه‌چرخه‌هايي را براي حمل مسافر كه معمولا ظرفيت شش نفر را دارد، طراحي كرده‌اند و بيش‌تر زائران براي رفت‌و‌آمد از گاراژ اتوبوس‌ها تا هتل محل اقامت خود، از اين وسيله‌ي نقليه استفاده مي‌كنند؛ اما كرايه‌ي اين وسايل با تاكسي‌هاي درون‌شهري عراق، هيچ تفاوتي ندارد و فقط امنيت ندارند!
حسين اكبري ـ معاون عتبات عاليات عراق و سوريه سازمان حج و زيارت ـ امكانات حمل‌ونقل و جاده‌ها را در عراق، خراب دانست و به خبرنگار ايسنا گفت: براي اين‌كه اتوبوس‌هاي جديد به اين كشور وارد شوند، بارها با طرف عراقي مذاكره كرده و حتا پيشنهاد داده‌ايم به آن‌ها وام مي‌دهيم تا اتوبوس جديد بخرند؛ ولي با توجه به شرايط اين كشور، براي آن‌ها خيلي صرف نمي‌كند كه اتوبوس جديد وارد كنند.
مهدي شكر‌آرا ـ نماينده‌ي سازمان حج و زيارت در عراق ـ نيز حمل‌ونقل را در اين كشور جزو مشكلات زائران ارزيابي كرد و در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا اظهار داشت: از سال‌ها پيش، اتوبوس جديد به اين كشور وارد نشده است و بيش‌تر اتوبوس‌هايي كه از گذشته وجود داشته‌اند يا دزديده شده يا از رده خارج شده‌اند.
وي ادامه داد: اتوبوس‌هاي عراق معمولا كهنه‌اند، اگر نرخ گازوئيل و فرهنگ راننده‌ها را در اين كشور به آن اضافه كنيم، شرايط خوبي در حمل‌ونقل اين كشور ديده نمي‌شود و حتا گاهي راننده‌ها از همان خدماتي كه مي‌توانند بدهند، كوتاهي مي‌كنند.
شكر‌آرا ياد‌آور شد: با شركت‌هاي نقليه در عراق مذاكره كرديم كه با كمك ايران، اتوبوس‌هاي جديد وارد كنند و حتا ضمانت تأمين مسافر را به آن‌ها داده‌ايم؛ ولي تاكنون اعلام آمادگي نكرده‌اند.
به گفته‌ي او، كيفيت اتوبوس‌هاي كنوني نسبت به دوسال پيش، بهتر شده است؛ اما با آنچه بايد باشد، خيلي فاصله دارد.
وي يكي از دلايل سرمايه‌گذاري نكردن در بخش حمل‌ونقل عراق را وضعيت جاده‌هاي اين كشور دانست و افزود: حدود 600 دستگاه اتوبوس در اختيار زائران ايراني‌اند كه تحت پوشش شمسا و با نظارت سازمان حج و زيارت به اين كشور سفر مي‌كنند. براساس ادعاي راننده‌هاي عراقي، متوسط عمر اين اتوبوس‌ها، 10 سال است.
شكر‌آرا با بيان اين‌كه راننده‌هاي اين اتوبوس‌ها، آموزش‌هاي خاص سياحتي را نگذرانده‌اند، افزود: البته كارهايي را براي نحوه‌ي ارائه‌ي خدمات در اتوبوس‌ها آغاز كرده‌ايم. براساس قرار‌داد شمسا با شركت‌هاي عراقي، وظيفه‌ي ارائه‌ي خدمات در اتوبوس‌ها با اين شركت‌هاي عراقي است و شمسا روي آن نظارت مي‌كند.
حميد سفيد‌دشتي ـ نماينده‌ي شمسا (شركت كارگزاران زيارتي ايران) در نجف ـ نيز در اين‌باره به خبرنگار ايسنا گفت: ما بر شركت عراقي فشار آورده‌ايم كه اتوبوس‌هاي موجود را عوض كند، حتا پيشنهاد داديم كه از ايران، اتوبوس وارد كند. مدام براي آن‌ها نامه مي‌فرستيم كه اتوبوس‌هاي فرسوده را از رده خارج كنند؛ اما آن‌ها در عراق محدوديت دارند و ما هم فقط همين كار را مي‌توانيم انجام دهيم.
وي تأكيد كرد: بهبود وضعيت ناوگان حمل‌ونقل درون و برون‌شهري به سرمايه نياز دارد؛ اما شرايط اين كشور براي سرمايه‌گذاران اطمينان‌بخش نيست و به خارجي‌ها نيز اجازه‌ي سرمايه‌گذاري نمي‌دهند.
انتهاي پيام