نشست معرفي و نقد «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌با بزرگداشت رضا سيدحسيني روز گذشته (چهارشنبه، 23 ارديبهشت‌ماه) در سراي اهل قلم نمايشگاه كتاب تهران برگزار شد. به گزارش خبرنگار بخش كتاب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، علي آل داوود در سخناني در اين نشست اظهار كرد: انتشار جلد دوم «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» با درگذشت رضا سيدحسيني مقارن شد كه يكي از سه عضو اصلي هيأت‌علمي ‌اين كتاب بزرگ بود. او خاطرنشان كرد: در مدت 15 سال اخير، من همكار نزديك ايشان در واحد «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌بودم. ما در حين ترجمه‌ي فرهنگ آثار جهاني متوجه شديم كه در اين فرهنگ، بحث مربوط به ايران و اسلام بسيار اندك است؛ از اين‌رو هم‌زمان با ترجمه‌ي فرهنگ آثار جهاني به تأليف «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» اقدام ‌كرديم. او در ادامه افزود: مسلما كار تأليف كتاب دايرةالمعارفي به وجهي كه جامعه‌ي علمي ‌جهاني آن را تأييد كند، كاري زمان‌بر و پرهزينه است؛ بنابراين در سال 86 و 87، كار ترجمه‌ي شش‌جلدي فرهنگ آثار جهاني را به انجام رسانديم و بخش تأليف «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌را آغاز كرديم. عضو گروه مؤلفان «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌با اشاره به ارتباط نزديكش با رضا سيدحسيني، در تبيين سجاياي اخلاقي اين مترجم فقيد سخن گفت و از او به عنوان يكي از برجسته‌ترين و محبوب‌ترين نويسندگان ايراني در دوران معاصر ياد كرد. آل داوود با اشاره به كارنامه‌ي پربار رضا سيدحسيني و برشمردن برخي از تأليفات و ترجمه‌هاي اين استاد، گفت: ايشان همكاري پركار و دلسوز بود و مدام پي‌گير امور بود. همواره نگران اين بود كه در روند تأليف «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌وقفه‌اي پيش آيد و همواره با دوستان همكاري گرم و صميمانه‌اي داشت. او در ادامه‌ي سخنانش به برخورد گرم سيدحسيني با جوانان و خبرنگاران و اقشار مختلف جامعه اشاره كرد و گفت: سيدحسيني در آموزش دادن به ديگران نه تنها بخل نداشت؛ بلكه بخشش بسياري داشت،‌ و من در بين فضلا كم‌تر اين‌گونه بخشش را سراغ دارم. آل داوود سپس از جلد دوم «فرهنگ آثار ايراني اسلامي»‌ گزارشي اجمالي داد و گفت: اين اثر مشتمل بر 750 مقاله‌ي تحقيقي است كه هر كدام از اين مقالات را محققان همان حوزه به نگارش درآورده‌اند. او تأكيد كرد: «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» دانشنامه‌ي مهمي ‌است كه رفته رفته جاي خودش را در ميان اصحاب فرهنگ باز مي‌كند و اميدواريم كه جلد سوم «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌را تا نمايشگاه سال آينده برسانيم. او همچنين در توضيحاتي يادآور شد: به سيدحسيني در يكي از روزهاي سال گذشته اطلاع دادند كه شما به عنوان عضو وابسته‌ي فرهنگستان زبان و ادبي فارسي انتخاب شده‌ايد؛ اما نه تنها خوشحال نشد؛ بلكه شديدا ناراحت شد. او حق خودش را بالاتر از اين مي‌دانست و تصميم گرفت كه عضويت وابسته‌ي فرهنگستان زبان و ادب فارسي را نپذيرد؛ اما من به ايشان توصيه كردم كه ممكن است اين واكنش شما دلخوري دوستان را به همراه آورد و علي‌رغم ميل باطني، اين مسأله را پذيرفت. به اعتقاد من، رضا سيدحسيني از معدود افراد پاك‌نيت پاك‌طينتي بود كه در 15 سال همكاري با او به اين مسأله پي بردم و كم‌تر كسي اين‌گونه بود. صادق سجادي - ديگر عضو گروه مؤلفان «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» - ‌نيز در سخناني فرهنگ آثار را ادامه‌ي سنت فهرست‌نويسي و كتاب‌شناسي در تاريخ تمدن اسلامي ‌ايران دانست و در تبيين وجه تمايز اين اثر با آن‌چه پيش‌تر از آن تأليف شده است، گفت: فرهنگ آثار هر چند ادامه‌ي سنت كتاب‌شناسي است؛ اما از جهاتي بر همه‌ي آن‌ها ترجيح دارد. اين اثر تنها به معرفي اجمالي آثار اكتفا نمي‌كند؛ بلكه بهترين وجه ممكن آن آثار را توصيف مي‌كند. فرهنگ آثار اطلاعات گرانبهايي را از مجموعه‌ي آثار خلق‌شده در طي 14 قرن در اختيار مخاطبان قرار مي‌دهد. او سپس درباره‌ي شيوه‌ي انتخاب آثار در تأليف «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» گفت: ما در انتخاب آثار ميزان تأثيرگذاري و اهميت‌شان را ملاكي براي پرداختن يا نپرداختن به آن‌ها در كتاب قرار داده‌ايم و قطعا در فرهنگ آثار درباره‌ي كتاب‌هايي كه تأثيرگذار و جريان‌ساز بوده‌اند، مقاله‌اي خواهيد ديد. همچنين مدخل‌ها را به بهترين متخصصان هر حوزه سفارش داده‌ايم. يونس كرامتي نيز در تبيين جايگاه مقالات علمي آمده در «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌گفت:‌ وجه تمايز «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌در پرداختن به همين آثار علمي‌ است. ما در طول سده‌هاي مختلف در تمدن اسلامي، ‌تذكره‌نويسان فراواني داشته‌ايم؛ اما آن‌ها به ندرت به دانشمندان و آثار علمي ‌توجه داشته‌اند. در «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» درباره‌ي ‌بسياري از آثار علمي ‌براي نخستين‌بار اطلاعاتي ثبت شده است. او متذكر شد:‌ علاوه بر معرفي آثار علمي ‌تمدن اسلامي‌ در اين كتاب، به مقالاتي كه درباره‌ي آثار علمي‌ جريان‌ساز نوشته شده نيز اشاره كرده‌ايم. همچنين جايگاه علمي‌ يك اثر را تبيين كرده‌ايم و به دامنه‌ي تأثير آن پرداخته‌ايم. همچنين علي بهراميان كه مقالات تأليفي در حوزه‌ي تاريخ را براي «فرهنگ آثار ايراني اسلامي‌» داشته است، به توضيحي درباره‌ي بخش تاريخ اين مجموعه پرداخت و گفت: ما در « فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌به كتاب‌هاي مرجع تاريخي و همچنين كتاب‌هايي كه در زمينه‌ي تحقيقات تاريخي تأليف شده است، اشاره كرده‌ايم و حتا به ‌آثار تأليفي كشورهاي ديگر در حوزه‌ي تمدن اسلامي ‌نيز پرداخته‌ايم. او در بخش ديگري از سخنانش به دشواري‌هاي پيش روي تأليف فرهنگ اشاره كرد و در اين‌باره گفت:‌ اكنون «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌ويراستار ثابت ندارد و همچنين برخلاف برخي از دانشنامه‌ها و فرهنگ‌ها، از كتابخانه‌ي چندان غني‌اي براي تغذيه برخوردار نبوده؛ با اين حال، فرهنگ كارش را ادامه مي‌دهد. فرهنگ آثار وظيفه‌ي سنگيني براي معرفي فرهنگ ايراني اسلامي ‌دارد و معتقدم اين فرهنگ همچون فرهنگ مصاحب رفته رفته جاي خودش را پيدا خواهد كرد. بخش پاياني اين نشست، به پرسش و پاسخ گذشت و آل داوود درباره‌ي زمان به پايان رساندن اين پروژه گفت:‌ پايان پروژه را نمي‌توان پيش‌بيني كرد. پروژه «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌14 سال قبل شروع شده و تازه بعد از 12 سال جلد نخستش منتشر شده است. او همچنين مخاطب اين اثر را عموم مردم دانست و گفت:‌ جاي خالي دايرةالمعارف عمومي‌ در آثار مكتوب ما احساس مي‌شود و مگر «فرهنگ آثار ايراني اسلامي» ‌اثري در اين حوزه كتاب‌شناسي نداريم كه مخاطب از آن بهره ببرد. انتهاي پيام