پيروز كلانتري معتقد است: اگرچه چرخه اقتصادي فيلم‌هاي كوتاه و مستند درهيچ كجاي دنيا قابل مقايسه با سينماي بلند داستاني نيست، اما اين وضعيت در ايران كمي حادتر است و مي‌توان گفت چرخه اقتصادي اين فيلم‌ها درايران فاقد معناست. اين مستند‌ساز در گفت‌وگويي با خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره چرخه اقتصادي فيلم‌هاي كوتاه و مستند گفت: اصولا درتمام دنيا، فيلم‌هاي كوتاه و مستند از نظر اقتصادي، تعريف بسيار متفاوتي با سينماي داستاني بلند دارند و مشكل چرخه اقتصادي اين فيلم‌ها مختص ايران نيست. اما با اين حال به نظر مي‌رسد درايران، مساله كمي حادتر است و اين چرخه فاقد معنا محسوب مي‌شود. او ادامه داد: متاسفانه دراين زمينه هيچ‌گونه كار پژوهشي‌اي انجام نمي‌شود و هيچ نهاد و سازماني در پي آن نيست كه بداند در طول سال دراين حوزه دقيقا چه تعداد فيلم توليد مي‌شود؟ اين فيلم‌ها چگونه تهيه مي‌شوند؟ و درنهايت اين‌كه اگر اين سينما فاقد چرخه اقتصادي است، چرا همه ساله اين حجم بالا فيلم كوتاه و مستند توليد مي‌شود؟ كلانتري افزود: متاسفانه در حال حاضر بيش از 70درصد فيلم‌هاي توليدي اين حوزه فاقد بازدهي اقتصادي هستند، اما با اين حال چرخه توليد اين فيلم‌ها هم‌چنان ادامه دارد. او ادامه داد: بخشي از اين مساله به آن باز مي‌گردد كه برخي نهادها و مراكز بودجه‌اي را در اختيار فيلمسازان قرار مي‌دهند و فيلم‌هايي را سفارش مي‌دهند. البته اين فيلم‌ها معمولا به هدف نمايش عمومي ساخته نمي‌شوند و كارگردانان آنها نيز قصد نمايش گسترده آنها را ندارند. اما لازم است فيلم‌هايي كه در نهادهايي مانند مركز گسترش سينماي مستند و تجربي، تلويزيون و يا انجمن سينماي جوانان توليد مي‌شوند صاحب تعريفي اقتصادي شوند. كارگردان مستند «تهران چند درجه ريشتر» افزود: متاسفانه، فيلم‌هايي كه دراين نهادها توليد مي‌شوند، تعريف اقتصادي ندارند و معمولا در آرشيوها مي‌مانند. كلانتري در ادامه صحبت‌هايش علت ديگر افزايش توليدات اين حوزه را در شور و اشتياق جوانان به هنر دانست و گفت: امروزه، جوانان در تمامي عرصه‌هاي هنر حضوري فعال دارند و يكي از اين حوزه‌ها نيز حوزه سينماست. درحال حاضر سينما و كار هنري به نوعي ابراز وجود اجتماعي جوانان محسوب مي‌شود و شايد اگر محدوديت‌هاي اجتماعي و سياسي كمتر بود و جوانان امكان بيشتري براي حضور درعرصه‌هاي عمومي داشتند تا اين حد به اين حرفه روي نمي‌آوردند، اما اكنون بخش از فضاي فيلم‌هاي مستند و كوتاه به اين مساله اختصاص يافته و خود فيلمسازي مستند تبديل به پديده‌اي اجتماعي شده است، اكنون جا دارد خود سينماي مستند كه وظيفه دارد به جست‌وجو درباره‌ي پديده‌ها بپردازد، مورد بررسي و كاوش قرار گيرد. او ادامه داد: لازم است كه خود فيلم‌هاي مستند نيز مورد بررسي قرار بگيرند تا مشخص شود كه اين فيلم‌ها چه تاثيري برروي مردم دارند و انگيزه‌ها و رويكرد‌هاي فيلمسازان جواني كه وارد اين عرصه شده‌اند نيز مورد بررسي قرار گيرند. هم‌چنين ارزيابي اين موارد نياز به وقت و انرژي چنداني ندارد. كارگردان مستند «زندگي همين است» درادامه صحبتش درباره‌ي جشنواره‌ها نيز گفت: جشنواره‌هاي فيلم كوتاه و مستند بيشتر به كميت مي‌پردازند و براي بيان اهميت سينماي مستند در پي آنند كه ميهمانان خارجي را به اين جشنواره دعوت كنند. اما آيا به‌راستي اهميت سينماي مستند دردعوت‌ كردن ميهمانان خارجي است يا رسيدگي به فيلمسازان داخلي اين اهميت را بيان مي‌كند؟ او ادامه داد: در برخي جشنواره‌ها، فيلمساز حتي پانزده دقيقه زمان ندارد تا درباره فيلم خود به صحبت بپردازد و گويي ايجاد فضايي براي گفت‌وگوي فيلمساز مغفول واقع شده و هيچ اهميتي ندارد. اين مستند‌ساز در بخش ديگري به نقش تاثير‌گذاري رسانه ملي در نمايش اين فيلم‌ها اشاره كرد و گفت: ممكن است ارشاد، مركز گسترش سينماي مستند و تجربي و انجمن سينماي جوانان بتوانند كمك‌هايي به چرخه اقتصادي اين سينما كنند، اما قطعا 60 الي 70 درصد اين مهم برعهده رسانه ملي قرار دارد و رسانه ملي مي‌تواند با اختصاص شبكه و برنامه‌هايي به نمايش اين فيلم‌ها بپردازد. او افزود: درست است كه اين سينما تماشاگر و مخاطب عظيمي مانند سينماي داستاني ندارد، اما به هرحال اين بخش نيز مخاطبان جدي خود را دارد و در صورت نمايش‌هاي تلويزيوني تعداد اين مخاطبان افزايش خواهد يافت. حجم 70 ميليوني جمعيت كشور به هيچ‌ عنوان ظرفيت كمي نيست و لازم است رسانه ملي براي اين فيلم‌ها اهميت بيشتري قائل شود. اين مستند‌ساز درادامه تصريح كرد: به نظر مي‌رسد عده‌اي تلويزيون را به انحصار خود در آورده‌اند. تلويزيون رسانه ملي است، اما با اين حال كمتركسي در آن نقش دارد و حال اين سوال مطرح است كه دراين ميان حق ما كجاست؟ چرا كسي از ما فيلمسازان به‌عنوان عضوي از جامعه فرهنگي كشور نظر نمي‌خواهد. به نظر مي‌رسد مديران رسانه ملي هيچ‌گونه توجه و برنامه‌اي براي خريد فيلم‌هايي كه خارج از حيطه توليد آنهاست ندارند و با قاطعيت مي‌توانم بگويم كه حتي 5 درصد از فيلم‌هاي توليد شده در بخش‌هاي خارج از تلويزيون امكان نمايش دراين رسانه را نمي‌يابند. كلانتري افزود: در تمام دنيا تلويزيون تنها بخشي از برنامه‌هاي خود را توليد مي‌كند و بيشتر آنها را خريداري مي‌كند و اكثر فيلم‌هايي كه از اين رسانه پخش مي‌شوند، فيلم‌هايي است كه توسط خود رسانه ملي توليد شده‌اند. حال آنكه اين مساله به هيچ عنوان اقتصادي نيست، چرا كه هريك از اين فيلم‌ها پس از چندبار نمايش به واحد آرشيو سپرده مي‌شوند و پس از آن نيز ديگر هيچ‌كس، تحت هيچ شرايطي قادر به استفاده از آنها نخواهد بود. كارگردان مستند «پرسه» هم‌چنين به ايسنا گفت: احساس مي‌كنم رسانه ملي بايد در سياست‌گذاري‌هاي خود تغييراتي ايجاد كند و براي فضاي كوتاه و مستند اهميت بيشتري قائل شود. درمورد مساله‌اي كه گاه عنوان مي‌شود و علت عدم استفاده تلويزيون از اين فيلم‌ها را مساله‌ سانسور مي‌خوانند معتقدم، علت اصلي اين مساله سانسور نيست بلكه بي‌توجهي به فضاي زندگي و حركت و توليدات فرهنگي _ اجتماعي است. اين مستند‌ساز در بخش ديگري از صحبت‌هايش بيان كرد: نزديك به 10 الي 12 سال است كه فضاي مستند ما وارد فضايي تازه شده و توليدات اين حوزه گسترش بسيار يافته است. نسل‌هاي مختلف فيلم مي‌سازند و دراين ميان نسل جوان با نگاه و تعريف خاص خود و با ارتباط گسترده‌تري كه با دنيا دارد فيلم‌هاي متفاوتي مي‌سازد. هم‌چنين اين فيلم‌ها درسطح تمام ايران ساخته مي‌شوند و اين‌گونه نيست كه تنها در تهران توليد شوند. لذا به نوعي مي‌توان ادعا كرد كه در اين فيلم‌ها حيات اجتماعي و فرهنگي جامعه ما به تصوير كشيده مي‌شود. كلانتري درادامه به شكل‌گيري جشنواره مستقل فيلم‌هاي مستند اشاره كرد و افزود: امروزه توليد فرهنگي آثار هنري و مستند آنقدر گسترش يافته كه ديگر نمي‌توان نسبت به آن بي‌توجه بود و لازم است اين سينما كمي جدي گرفته شود. اين جشنواره ممكن است به نوعي جدي قلمداد‌كردن اين مساله به‌شمار رود، اما از نظر من اين مساله با كمي تاخير اتفاق افتاده است. كلانتري درباره جشنواره‌هاي موضوعي نيز اظهار كرد: در كنار جشنواره تخصصي فيلم‌هاي مستند، جشنواره‌هاي موضوعي نيز تاثير و جايگاه خاص خود را دارند. اين جشنواره‌ها اگر كار‌كردهاي مفيدي داشته باشند فضايي مناسب جهت نمايش فيلم‌ها باشند. او ادامه داد: البته محل اصلي نمايش فيلم‌ها در جشنواره‌ها نيست و لازم است اين فيلم‌ها در طول سال از طريق سينماها و تلويزيون نيز به نمايش درآيند، اما از آنجا كه اين امكان كمتر فراهم مي‌شود، جشنواره‌ها به محل اصلي نمايش فيلم‌هاي كوتاه و مستند تبديل مي‌شوند و در بخش مسابقه جشنواره‌ها 60 الي 70 فيلم به نمايش در مي‌آيد و نمايش اين حجم فيلم موجب مي‌شود امكان داوري آنها بسيار مشكل شود. كلانتري افزود: كمبود فضا براي نمايش اين فيلم‌ها، هم چنين موجب شده است كه برخي فيلم‌ها كه داراي نمايش كاربردي خاص هستند نيز در جشنواره‌ها به نمايش درآيند. هم‌چنين اين مساله موجب مي‌شود درزمينه‌هاي مختلفي مانند ميراث فرهنگي نيز از ميان حجم انبوهي از فيلم تنها چند فيلم مورد انتخاب هيات انتخاب قرار گيرد و فيلم فيلمسازان ديگر علي‌رغم نقاط مثبت متعدد آنها، شانسي براي حضور در جشنواره‌هاي غيرموضوعي را نداشته باشند. حال آنكه اگر جشنواره‌هايي خاص اين حوزه‌ها برگزار شود برخي فيلم‌ها كه اكثرا كاركرد رسانه‌اي دارند وارد جشنواره تخصصي فيلم‌هاي مستند نخواهند شد. اين مستند‌ساز هم‌چنين با اشاره به اهميت يافتن ارتباطات بين رشته‌اي بين‌ فيلمسازان و رشته‌هاي مختلف علوم، ايجاد جشنواره‌هايي با رويكرد توجه به اين مساله را از مسائلي دانست كه موجب مي‌شود مشكل نمايش فيلم‌ها تا حدي حل شود. كارگردان مستند «تهران چنددرجه ريشتر» در بخشي ديگر از صحبت‌هايش به بازارهاي فيلمي كه در جشنواره‌ها برگزار مي‌شود اشاره كرد و گفت: اگر قصد داريم اين بازارها كمكي جدي به بازاريابي فيلم‌هاي اين حوزه باشند، بايد مسوولان اين بخش جشنواره به فيلمسازان مستقل هم ميدان بدهند و از طريق فراخوان يا راه‌هاي مناسب ديگر امكان حضور فيلم‌هاي اين فيلمسازان را هم در بخش بازار فراهم آورند و از دانش و تجربه متخصصان اين رشته نيز بهره بيشتري گيرند. كلانتري در پايان نيز با اشاره به جشنواره سينماحقيقت توجه مسوولان اين جشنواره به اكران فيلم‌هاي خارجي را از نقاط قوت اين جشنواره خواند و گفت: نمايش فيلم‌هاي خارجي يكي از نيازهاي اصلي سينماست كه در اين جشنواره مورد توجه قرار گرفت و تاثير مهم‌تر سينماحقيقت به‌عنوان جشنواره مستقل سينماي مستند بررسي‌كردن و پيش‌ چشم‌آوردن سينما در جامعه فرهنگي و سينمايي ما است. انتهاي پيام