مهرداد اسكويي: فيلم‌هاي كوتاه از چرخه اقتصادي قدرتمندي بهره نمي‌برند
مهرداد اسكويي معتقد است: از آن‌جا كه فيلم‌هاي كوتاه از چرخه اقتصادي قدرتمندي بهره نمي‌برند، جشنواره‌ها براي سازندگان اين آثار، اهميت ويژه‌اي پيدا كرده‌اند و گاه فيلمسازان تلاش بسياري مي‌كنند كه فيلم‌هايشان در اين جشنواره‌ها ديده شود. اين مستندساز در گفت‌وگويي با خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) عنوان كرد: طي كارگاه‌هاي مختلفي كه به تدريس در آن‌ها پرداخته‌ام، متوجه شده‌ام كه گاه فيلمسازان موضوعاتي را براي ساخت فيلم انتخاب مي‌كنند كه براي شركت در جشنواره‌هاي مختلف موضوعي در داخل كشور از شانس بيشتري برخوردار هستند و بدين‌ترتيب به نوعي، هدفمند فيلم مي‌سازند. البته از آن‌جا كه جشنواره‌ها تنها محل نمايش اين فيلم‌ها هستند،طبيعتا براي فيلمسازان از اهميت ويژه‌اي برخوردار هستند، اما نبايد اين جشنواره‌ها كعبه آمال فيلم‌ساز قرار بگيرند. او ادامه داد: مسلما برگزاري جشنواره‌ها امر بسيار مثبتي تلقي مي‌شود و اين جشنواره‌ها فرصتي است كه چهره‌ها و استعدادهاي جديد شناخته شوند. اما اين‌كه روزي اين جشنواره‌ها كعبه آمال فيلمسازان شوند، امري بسيار نادرست و معيوب خواهد بود. اين مستندساز افزود: جشنواره‌هاي فيلم كوتاه به نوعي ويترين شناخت فيلمسازان و استعدادها محسوب مي‌شوند، در كشور ما، پس از آن‌كه اين استعدادها در جشنواره‌ها معرفي مي‌شوند تهيه‌كنندگان خصوصي و دولتي كمتر به اين استعدادها توجه مي‌كنند. در صورتي‌كه در كشورهاي ديگر، پس از معرفي استعدادها، تهيه‌كنندگان به مذاكره با آن‌ها مي‌پردازند و طرح‌هاي ديگر آن‌ها را براي سرمايه‌گذاري مورد بررسي قرار مي‌دهند. اين سيكل در ايران معيوب است و علاوه بر عدم حضور تهيه‌كنندگان، همه‌ساله تنها چند فيلم‌ساز به صورت پياپي تكرار مي‌شوند و اكثر جوايز به تعداد معدودي از فيلمسازان تعلق مي‌گيرد و همين مسئله موجب مي‌شود برخي فيلم‌ها كه در زمينه‌هايي مانند حيات وحش و يا تاريخ و فرهنگ ساخته شده‌اند مورد غفلت قرار گيرند و ديده نشوند. اسكويي در ادامه، ابراز اميدواري كرد كه فضايي ايجاد شود كه در قالب آن تهيه‌كننده‌هاي بخش‌هاي دولتي و خصوصي در اين جشنواره‌ها حضور يابند و عنوان كرد: متأسفانه طي سال‌هاي اخير، يكي از مشكلات ما اين بوده است كه چهره‌هاي خوب و جديد كمتر وارد رقابت‌هاي جشنواره‌اي شده‌اند و اين امر، از نظر بنده نيازمند كار آسيب‌شناسي جدي است. از طرف ديگر نيز نيازمند كار آموزشي سترگ هستيم و نياز داريم بخش مالي و تهيه‌كنندگي حرفه‌اي نيز براي فيلم‌هاي كوتاه تعريف و طراحي شود. كارگردان مستند «روزهاي بي‌تقويم» در بخش ديگري از صحبت‌هايش نيز عنوان كرد: متأسفانه گاه جوايز جشنواره يكي از اهداف فيلمسازان مي‌شود و اين جوايز به منزله راهي براي بازگشت سرمايه در نظر گرفته مي‌شوند. البته اين موضوع في‌النفسه بد نيست چراكه كمك مي‌كند تا فيلم‌ساز فعاليت‌هاي خود را ادامه دهد، اما در هيچ كجاي دنيا جوايز موجب نمي‌شود كه فيلم‌ساز بتواند روند خود را ادامه دهد. جايزه بخشي تشويقي است و براي تشويق فيلم‌ساز به ادامه مسير اهدا مي‌شود. اسكويي در ادامه به بنياد سينمايي فارابي اشاره كرد و گفت: امروزه بنياد سينمايي فارابي به برخي فيلم‌هاي سينمايي وام مي‌دهد تا ساخته شوند و اين مسئله موجب مي‌شود كه فيلم‌ساز بتواند با فراغ بال بيشتري فيلم خود را بسازد، در زمينه مستند نيز اگر محتاج سينماي مستند ملي هستيم بايد شرايطي ايجاد كنيم كه در حد سينماي ملي باشد. او ادامه داد: در ظاهر گفته مي‌شود كه محتاج سينماي مستند ملي هستيم، اما در كل به شرايط لازم براي اين سينما توجه نمي‌شود و حمايت مالي كافي از سينماي مستند و كوتاه به عمل نمي‌آيد. كارگردان مستند «خانه مادري‌ام مرداب» اظهار تاسف كرد كه؛ بودجه ساخت فيلم‌هاي مستند به گونه‌اي نيست كه فيلم‌ساز بتواند زمان زيادي را صرف يك فيلم كند و همين مسئله موجب مي‌شود فيلم‌ها با بودجه‌اي بسيار اندك و خيلي ساده شناخته شوند. به همين علت طي سال‌هاي اخير كمتر شاهد ساخته‌شدن فيلم‌هاي مستند بلند و واجد ويژگي‌هاي ساختاري و محتوايي باشند كمتر ساخته شده و همين تعداد كمي كه ساخته شده نيز با مشكلات فراوان همراه بوده است و گاه حتا فيلم‌ساز ناچار بوده براي ساخت آن خانه و ماشين خود را به فروش بگذارد. اسكويي در ادامه تصريح كرد: اگر اين زحمات و فيلم‌ها در جشنواره‌ها نيز مورد توجه قرار نگيرند، قطعا فيلمسازان آن‌ها قادر به ادامه حيات حرفه‌اي نخواهند بود و ادامه زندگي حرفه‌اي آن‌ها با ريسك مواجه مي‌شود. او در ادامه صحبت‌هايش با اشاره به حمايت‌هاي انجمن سينماي جوانان گفت: در زمينه فيلم كوتاه اين انجمن به حمايت از فيلمسازان مي‌پردازد و اين حمايت‌ها موجب خواهند شد كه علاقه‌مندان بتوانند وارد حوزه سينما شوند، اما قطعا اين ميزان حمايت براي فردي كه قبلا وارد اين حرفه شده و به طور حرفه‌اي كار مي‌كند به هيچ عنوان كافي نخواهد بود و به همين دليل استمرار در اين حرفه با مشكل مواجه مي‌شود. اسكويي ادامه داد: متأسفانه هيچ‌گاه فكر نكرده‌ايم كه فيلمسازان فيلم‌هاي كوتاه، انيميشن و مستند چگونه روزگار خواهند گذراند و چگونه هزينه‌هاي زندگي خود را تأمين مي‌كنند و شايد يكي از دلايلي كه فيلمسازان ما از نظر كيفي رشد كم‌تري داشته‌اند نيز همين مسئله باشد. فيلمسازان ما گاه ناچارند براي تأمين هزينه‌هاي زندگي چند كار را به صورت توأم و هم‌زمان پيش برند و همين مسئله مانع از تمركز و تأمل كافي آن‌ها برروي آثار مي‌شود. در نهايت توسط يك فيلم‌ساز خلاق و باسابقه نيز چندين فيلم متوسط توليد خواهد شد كه اين مسئله به جايگاه حرفه‌اي فيلمسازان اين فيلم‌ها لطمه وارد مي‌كند. او همچنين اظهار كرد: طي اين سال‌ها استعدادهاي خوبي داشته‌ايم، اما رشد ساخت فيلم در زمان محدود باعث شده كه بسياري از فيلم‌ها از نظر كيفي در سطح متوسطي قرار گيرند، چراكه هيچ‌گاه هزينه‌هاي زندگي فيلمسازان اين فيلم‌ها مورد توجه قرار نگرفته است و اين افراد ناچارند با بستن قراردادهاي مختلف در مدتي محدود امرارمعاش كنند كه همين مسئله قطعا موجب افت تدريجي فيلم‌ها و جايگاه فيلم‌ساز مي‌شود. كارگردان «دماغ به سبك ايراني» در ادامه، عنوان كرد: لازم است ارزيابي درستي صورت گيرد تا به واسطه آن صاحب فضاهايي شويم كه فيلم‌ها مورد ارزيابي قرار بگيرند و اين‌گونه نباشد كه فيلم‌ها صرفا براي جشنواره ساخته شوند. لازم است در زمينه‌هاي مختلف فيلم‌ها مورد توجه قرار گيرند، چراكه طي سال‌هاي گذشته شايد حتا چند فيلم خوب محيط زيست هم در ايران ساخته نشده باشد در صورتي‌كه در كشورهاي ديگر اين عرصه از عرصه‌هاي مهم سينماي مستند محسوب مي‌شود. همچنين تعداد فيلم‌هايي كه از نقطه نظر انسان‌شناسي و فرهنگي و تاريخي ساخته مي‌شوند بسياركم است و به نظر مي‌رسد فيلمسازان ما براي ورود به اين عرصه‌ها تربيت نشده‌اند. اسكويي ادامه داد: احساس مي‌كنم لازم است در كنار جشنواره‌هاي موضوعي به اين نوع فيلم‌ها نيز بپردازيم و به آن‌ها نيز توجه كنيم و بايد در زمينه‌هاي مختلف فرهنگي و اجتماعي سرمايه‌گذاري شود، چراكه در عصر حاضر، يك فيلم هر چقدر هم كه قوي باشد، قادر به رقابت با ساير آثار جهان نخواهد بود و براي حضور موثر در عرصه جهاني لازم است، تنوع ديدگاه‌ها را وارد فضاي سينما كنيم. او همچنين به مسئله داوري جشنواره‌ها اشاره كرد و گفت: متأسفانه در هيأت‌هاي داوران ما هيچ‌گونه تنوعي به چشم نمي‌خورد و ما هيچ‌گاه از متخصصان علوم مختلف و ميان رشته‌اي براي داوري اثار دعوت به عمل نمي‌آوريم. درحالي‌كه اگر در تيم داوري يك نقاش، جامعه‌شناس، روان‌شناس، انسان‌شناس، فيلسوف و ... وجود داشته باشند، داوري‌هاي ما با تنوع مواجه مي‌شود و بدين‌ترتيب فيلمسازان نيز ديگر براساس نوع داوري‌ها، فيلم نخواهند ساخت، بلكه براساس شناخت و دانش خود و با تكيه بر ذهن، قلب، روح و وجدان بيدار خويش وارد اين عرصه مي‌شوند. او ادامه داد: اگر روزي داوري‌هاي ما دچار اين تنوع شود، متوجه خواهيم شد كه در اين عرصه نخبه‌هاي بسياري داريم. نخبه‌هايي كه بايد وارد عرصه سينما شوند تا با خود نگاه‌هاي جديد و متنوع را وارد كنند و اين مسئله جز با مطالعه، كنكاش، ايجاد فضاهاي گفت‌وگو، سياست‌گذاري مناسب و استفاده از فضاها و ايده‌هاي جديد در عرصه فيلم كوتاه ميسر نخواهد شد. انتهاي پيام