ساختمان معروف و سفيدرنگ دبيرخانه اوپك در وين در 48 ساعت آينده شاهد تحولاتي خواهد بود كه آينده بازار نفت را حداقل براي سه‌ماه آينده تحت تاثير قرار مي‌دهد. اما هرچه به ساعت برگزاري نشست 149 سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) نزديك مي‌شويم، اين سوال جاي بيشتري از ذهن را اشغال مي‌كند كه وزيران سردوگرم چشيده اوپك با چه تصميمي از اين نشست خارج خواهند شد؟
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، شايد در چند نشست اخير سازمان اوپك، كساني كه علاقه دارند زودتر از ديگران از نتايج نشست باخبر شوند، يا كساني كه مي‌خواستند به گمانه‌زني درخصوص تصميم احتمالي اعضاي اين سازمان بپردازند كار راحت‌تري داشتند و به‌نوعي تصميم احتمالي اوپك باتوجه به شرايط بازار مشخص بود، اما اين بار نشست در شرايط متفاوتي برگزار مي‌شود. همه فعالان بازار نفت مي‌دانند كه تصميم اين‌بار اوپك مي‌تواند نقطه عطفي در وضعيت بازارهاي نفت به‌شمار رود.
اعضاي اوپك در دوراهي تصميم‌گيري
اين بار پيچيدگي وضعيت بازارهاي جهاني نفت تا جايي است كه شايد حتي بعضي از اعضاي اوپك هم در ترديد باشند كه مناسب‌ترين موضع‌گيري و تصميم از سوي اين سازمان كه 40 درصد نفت خام جهان را تامين مي‌كند چه خواهد بود. اعضاي اوپك كه با بازاري پيچيده مواجه شده‌اند، كاملا در دوراهي قرار گرفته‌اند.
13 كشور عضو سازمان كشورهاي صادركننده نفت درحالي فردا - سه‌شنبه - گردهم مي‌آيند كه از يك‌سو مصرف‌كنندگان به‌ويژه آمريكايي‌ها همچنان فشار خود را بر اين سازمان براي حفظ سقف توليد ادامه مي‌دهند. آنان معتقدند درصورتي كه اوپك در نشست فردا تصميم بگيرد كه همچنان توليد نفت را در سطوح فعلي ادامه دهد و براي كاهش توليد نفت تصميمي نگيرد، وضعيت بازارهاي جهاني نفت روبه بهبود خواهد بود و اين موضع خود را اين گونه توجيه مي‌كنند كه تصميم به تغيير ندادن توليد از سوي اوپك كمك مي‌كند كه بازار از زير فشار خارج شود. مصرف‌كنندگان حتي اوپك را تهديد كرده‌اند درصورتي كه با كاهش توليد باعث افزايش قيمت‌ها شود، در آينده تقاضا براي نفت خود را از دست مي‌دهد.
ولي از سوي ديگر مساله‌اي كه نمي‌توان از آن چشم‌پوشي كرد، اين است كه قيمت نفت روند نزولي خود را به‌سمت 100 دلار ادامه مي‌دهد و ممكن است در چند روز آينده بازارها بازهم شاهد قيمت‌هايي دورقمي براي هربشكه نفت باشند كه اين مساله اصلا براي توليدكنندگان اوپك خوشايند نخواهد بود و برنامه‌هاي سرمايه‌گذاري آن‌ها را با چالش مواجه مي‌كند.
بازار پرتلاطم و دشواري پيش‌بيني
درچنين شرايطي است كه پيش‌بيني تصميم اوپك در نشست روز سه‌شنبه كه براساس شنيده‌ها به دليل همزماني با ماه مبارك رمضان پس از افطار برگزار مي‌شود، بسيار دشوار شده است. قيمت نفت از زمان ثبت ركوردهاي بي‌سابقه خود در ماه جولاي تاكنون بيش از 40 دلار كاهش يافته و اين بيشترين ميزان كاهش قيمت در طول تاريخ بازارهاي جهاني نفت بوده است.
اما بازارهاي نفت در ماه‌هايي كه گذشت نشان داده‌اند كه اين آمادگي را دارند كه ركوردهاي بي‌سابقه‌اي را يك به يك پشت سر بگذارند و فرقي نمي‌كند اين ركوردها جهت صعودي داشته باشد يا نزولي! اكنون اوپكي‌ها از اين نگرانند كه اگر درمقابل روند سقوط بي‌سابقه قيمت نفت واكنشي نشان ندهند و دست روي دست بگذارند، آن‌گاه حتي از قيمت‌هاي 100 دلاري كه به نوعي كف قيمت غير رسمي مورد توافق آن‌ها به‌حساب مي‌آيد، دفاع نكرده‌اند.
از اين مهم‌تر آن‌كه كارشناسان به اعضاي اوپك هشدار مي‌دهند باتوجه به ركودي كه اقتصاد جهان را به چالش كشيده است، ادامه عرضه نفت در سطوح كنوني مخالف منافع اوپك است، تاجايي كه وزير نفت ايران نيز صراحتا عنوان كرده تداوم روند نزولي قيمت نفت به ضرر توليدكنندگان خواهد بود.
نوذري پيش‌تر هم عنوان كرده بود كه سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) بايد مازاد عرضه نفت به بازار را تحت كنترل داشته باشد.
اين گروه از كارشناسان با بيان اين‌كه عرضه نفت بايد در راستاي ميزان تقاضاي موجود در بازار انجام شود، هشدار مي‌دهند كه برخي از اعضاي اوپك درحال عرضه مازاد نفت به بازار هستند كه بالاتر از سهميه تعيين‌شده براي آن‌هاست. نوك پيكان اين انتقادات قطعا به سوي كشورهاي حامي منافع غرب به‌ويژه عربستان است.
تئوري كاهش دومرحله‌اي
شكي نيست كه عربستان سعودي و برخي ديگر از اعضاي اوپك درحال حاضر بالاتر از سهميه تعيين شده خود به توليد نفت مي‌پردازند كه اين مساله قيمت نفت در بازار را تحت تاثير قرار داده است، اما اين موضوع هم روشن است كه هرگونه تصميم به كاهش توليد نفت اوپك بدون موافقت عربستان، ضمانت اجرايي نخواهد داشت.
به همين دليل يكي از محتمل‌ترين تصميم‌هاي اوپك در نشست شامگاه سه‌شنبه وين قطعا كنترل بيشتر بر روي سهميه توليد اعضا خواهد بود تا حداقل اين سازمان مطمئن شود كه اعضا به سهميه‌هاي تعيين شده براي آن‌ها پايبند هستند و كسي بدون موافقت سازمان نفت‌خام بيشتري را وارد بازار نخواهد كرد. حتي اين تئوري هم از سوي نماينده ايران در اوپك ارائه شده است كه سازمان كشورهاي صادركننده نفت بايد برنامه‌اي دو مرحله‌اي را براي كاهش توليد نفت در وين بررسي كند.
براساس اين تئوري، از آن‌جا كه اوضاع كنوني بازار از ثبات و توازن برخوردار نيست و بازار با مازاد عرضه روبه‌روست، اين مازاد عرضه نمي‌تواند براي مدت طولاني ادامه داشته باشد، چرا كه قطعا تاثير زيادي بر قيمت نفت و سرمايه‌گذاري در اين صنعت خواهد داشت.
بنابراين نخستين گام بايد ايجاد توازن بين عرضه و تقاضا باشد كه آن‌دسته از اعضا كه درحال توليد بالاتر از سقف تعيين شده‌شان هستند را دربر مي‌گيرد. اين اقدام توليد نفت را بين 500 تا 700 هزار بشكه در روز كاهش مي‌دهد؛ اما گام دوم هم كاهش رسمي سقف توليد اوپك خواهد بود كه اين اقدام مي‌تواند تا ديدار آينده اعضاي اوپك در الجزاير كه در ماه دسامبر صورت مي‌گيرد، انجام شود و تصميم‌گيري براي آن در نشست وين هنوز در هاله‌اي از ابهام قرار دارد.
ماموريت دفاع از نفت سه‌رقمي
همه اين مسايل نشست 149 وين را به يكي از تاثيرگذارترين جلسات اين سازمان در چندسال اخير تبديل مي‌كند؛ جايي كه به‌طور قطع مهم‌ترين تاثير را بر بازارهاي جهاني نفت خواهد داشت و تصميمي كه اوپك خواهد گرفت، آينده قيمت نفت را رقم مي‌زند. همين مساله باعث شده كه توجه رسانه‌هاي گروهي و كارشناسان بازار به اين نشست نيز بسيار بيش از گذشته باشد، اما بايد به اين نكته اعتراف كرد كه هرچه‌قدر پيش‌بيني قيمت نفت در اين بازار پرتلاطم و سرشار از نوسان دشوار است، پيش‌بيني تصميمي كه اوپك براي اين بازار پرتلاطم مي‌گيرد، دشوارتر به‌نظر مي‌رسد.
به‌نظر مي‌رسد آن‌چه بيش از هرچيز مورد توافق است و در اظهار نظرهاي اعضاي اوپك نيز مورد اجماع قرار دارد، اين نكته است كه اعضاي اوپك اين ماموريت را براي خود تعريف كرده‌اند كه مانع سقوط قيمت‌ها به زير 100 دلاري شوند كه آن را قيمتي عادلانه براي هربشكه نفت ارزيابي مي‌كنند؛ اما براي اين‌كه بدانيم از چه وسيله‌اي براي رسيدن به اين هدف استفاده مي‌كنند، بايد تا شامگاه سه‌شنبه صبر كنيم.
گزارش از: خبرنگار ايسنا متين كاكويي
انتهاي پيام