نخستين جلسه‌ي كميته‌ي تشخيص نفايس ملي در حوزه‌ي آثار غيرمنقول كه 26 اسفندماه سال گذشته در عمارت مسعوديه تهران و به رياست معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ـ فريبرز دولت‌آبادي ـ پس از چندماه تشكيل شد، براساس استراتژي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري براي ورود به بخش خصوصي به بررسي چند بناي تاريخي كه توسط صندوق احيا و بهره‌برداري از امكان تاريخي به اين كميته معرفي شده بودند، اختصاص يافت تا صلاحيت بهره‌برداري از اين بناها توسط بخش خصوصي در اين كميته بررسي شود.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، براساس شاخصه‌ها و اولويت‌هاي تدوين‌شده در اين كميته كه بخشي از آن‌ها نيز در گذشته تدوين شده‌اند، هشت بناي تاريخي كه با هدف بهره‌برداري در طرح پرديسان مرمت شده‌اند، از فهرست نفايس ملي خارج شدند تا براي بهره‌برداري به بخش خصوصي سپرده شوند.
معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در اين‌باره يادآوري كرد: براساس قانون، اگر يك بنا يا يك اثر جزو نفايس ملي تشخيص داده شود، بهره‌برداري از آن‌را به بخش خصوصي نمي‌توان واگذار كرد.
فريبرز دولت‌آبادي توضيح داد: هر اثري كه در فهرست آثار ملي به ثبت مي‌رسد، جزو نفايس ملي است و به‌دليل نفيس بودن ثبت مي‌شود. در اين كميته، رتبه‌ي نفيس بودن بنا جزو شأن ملي آن نيست و تغيير كاربري آن در حد نفيس بودن آن مشخص مي‌شود.
وي با اشاره به اين‌كه سپردن مرمت يا بهره‌برداري از يك اثر تاريخي نفيس به بخش خصوصي منع شده است، اظهار كرد: آثار تاريخي نفيس فقط توسط دولت مرمت يا بهره‌برداري مي‌شوند و آن‌هايي كه از فهرست نفايس ملي خارج مي‌شوند، در فهرست ثبت آثار باقي مي‌مانند و مرمت و بهره‌برداري از آن‌ها توسط بخش خصوصي با شرايط درنظر گرفته‌شده بدون اشكال است و اين كميته تشخيص مي‌دهد كه چه دخل و تصرف و كاربري در اين بناها مجاز است.
او ادامه داد: اكنون بناهايي كه توسط صندوق احيا و بهره‌برداري از اماكن تاريخي براي بهره‌برداري در طرح پرديسان مرمت مي‌شوند، به اين كميته براي بررسي اين قيد قانوني معرفي مي‌شوند تا در كميته، وضعيت آن‌ها مشخص شود.
معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث و گردشگري بيان كرد: در نخستين جلسه‌ي اين كميته، تعدادي از آثار توسط اين صندوق براي بررسي معرفي شدند. با بررسي اعضاي كميته به اين نتيجه رسيديم كه واگذاري و اجاره دادن اين بناها به بخش خصوصي با شرايط و مورادي كه بايد توسط اين بخش مورد نظر قرار گيرد، اشكالي ندارد.
دولت‌آبادي گفت: صندوق احيا و بهره‌برداري از اماكن تاريخي، آثار را شناسايي مي‌كند و آن‌هايي را كه تشخيص مي‌دهد كه بخش خصوصي در بهره‌برداري از آن‌ها مي‌تواند مشاركت و سرمايه‌گذاري كند، معرفي مي‌كند. اكنون مواردي كه توسط اين صندوق معرفي مي‌شوند، طرح‌هايي مربوط به طرح پرديسان هستند كه مرمت و احيا شده و درحال حاضر آماده‌ي واگذاري‌اند.
وي تأكيد كرد: صندوق احيا و بهره‌برداري از اماكن تاريخي ضوابط نظارتي و حفاظتي كاملي را در اين زمينه دارد و آثار را تا زمان بهره‌برداري در كنترل خود دارد.
مدير كل دفتر حفظ و احياي بناها و محوطه‌هاي تاريخي نيز در اين‌باره به خبرنگار ايسنا گفت: اثر و بنايي كه به‌عنوان ميراث فرهنگي شناخته مي‌شود، سطح ارزشي يكساني با ديگر آثار ندارد. هرچند همه‌ي آثار جزيي از ميراث ملي هستند و در حوزه‌ي مقياس ايران نقش ارزشمندي دارند.
سياوش صابري با اشاره به قابليت حضور برخي بناهاي تاريخي در فرآيند مالي، اظهار داشت: ممكن است يك بنا نفيس باشد، ولي نفيس ملي نباشد، چون در مقياس كشور تعدادي مشابه اين بنا وجود دارند.
وي درباره‌ي وظايف اين كميته در بررسي آثار تاريخي، بيان كرد: اين كميته موظف است، براساس خرد جمعي اعضا، نفيس بودن يا نبودن آن و نفيس ملي بودن يا نبودن آن‌را مشخص كند و به اين پرسش پاسخ دهد كه آيا اساسا آثار كالبدي تاريخي بايد سطح‌بندي شوند يا خير؟ و پس از تصويب آن، ارزش سطوح مختلف بيان شود. همچنين موضوع مفهوم واگذاري و شأن اثر تاريخي است كه براساس قانون تصريح‌شده آثاري كه شأن ملي دارند، قابل واگذاري به بخش خصوصي نيستند.
به گفته‌ي او، دفتر ثبت آثار تاريخي موظف به مشخص كردن ضوابط اصلي آثار نفيس و نفيس ملي است تا با سطح‌بندي آثار تاريخي به هدف اصلي كه حفظ اصالت آثار است، برسيم.
مدير كل دفتر حفظ و احياي بناها و محوطه‌هاي تاريخي تأكيد كرد: متأسفانه هنوز آثاري كه جزو نفايس ملي هستند، فهرست نشده‌اند و بايد هرچه سريع‌تر اين كار انجام شود.
رييس صندوق احيا و بهره‌برداري از اماكن تاريخي نيز درباره‌ي اين هشت بناي تاريخي توضيح داد: اين تعداد بنا، قرار است كه در طرح پرديسان كاربري اقامتي ـ پذيرايي داشته باشند.
علي‌اصغر پرهيزكار در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا افزود: هرچند اين آثار از فهرست نفايس ملي خارج شده‌اند، ولي در فهرست آثار تاريخي باقي مي‌مانند و بخش خصوصي از آن‌ها بهره‌برداري مي‌كند.
وي حمام سالار در شهر چلپ اوغلي زنجان را از نمونه‌ي اين بناها اعلام كرد.
معاون ميراث فرهنگي سازمان ـ فريبرز دولت‌آبادي ـ رييس كميته‌ي تشخيص نفايس ملي در حوزه‌ي آثار غيرمنقول، مدير كل دفتر حفاظت از بناها و محوطه‌هاي تاريخي ـ سياوش صابري ـ دبير كميته و مدير كل دفتر ثبت ـ حسينعلي وكيل ـ، رييس پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي ـ حسن فاضلي نشلي ـ، رييس پژوهشكده‌ي ابنيه و بافت‌ها ـ احمد خوشنويس ـ و دو نفر از كارشناسان سازمان، اعضاي آن هستند.
انتهاي پيام