يك زلزله‌ي پنهان آبي؛ قنات‌هاي مسدودشده‌ي سبزوار گريبان شهر و آثار تاريخي آن‌را گرفته‌اند
مسير يكسري رشته‌قنات‌هاي سبزوار كه از شمال به جنوب اين شهر در جريان‌اند، در سال‌هاي قبل به‌دليل ساخت كانال‌هاي فاضلاب و بي‌توجهي برخي اهالي و كسبه كور شده و سبب بالا آمدن آب اين قنات‌ها و آسيب رسيدن به يكي از مهم‌ترين بناهاي تاريخي شهر يعني مسجد جامع شده است. يك عضو شوراي شهر سبزوار در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اين‌باره بيان كرد: اكنون اين مشكل براي همه‌ي شهر سبزوار است و فقط مسجد جامع سبزوار را نبايد در اين راستا ديد. سيدعلي علوي توضيح داد: اين قنات‌ها براي آبياري زمين‌هاي كشاورزي مورد استفاده بوده و در قديم نيز براي جمع‌آوري فاضلاب استفاده مي‌شده‌اند كه پس از گسترش شهر سبزوار، برخي افراد با ساخت‌وسازهايي در شهر، اقدام به بستن قنات و از حركت آب جلوگيري كردند. با اين كار، به مرور آب پشت قنات‌ها جمع شد و از جاهاي مختلف شهر بيرون زد، حتا مدتي پيش، اداره‌ي تربيت بدني سبزوار نيز با اين مشكل روبه‌رو شد كه با كمك پمپاژ، آب از محوطه خارج شد. وي وقوع اين اتفاق را يك زلزله‌ي پنهان آبي ناميد و تأكيد كرد: اين قضيه خطري براي همه‌ي شهر سبزوار است و ممكن است كه با يك زلزله‌ي كوچك، مشكلي بزرگ و جبران‌ناپذيري ايجاد شود. او عامل وقوع اين رخداد را در كل شهر، ايجاد سيستم شبكه‌ي آب و فاضلاب توسط شركت آب و فاضلاب دانست كه در مكان‌هايي كه به قنات رسيده‌اند، آن‌را مسدود كرده و مانع حركت آب شده‌اند. به گفته‌ي اين عضو شوراي شهر سبزوار، اين كار سبب نشست ديوار ضلع جنوبي مسجد جامع سبزوار شده و با بودجه‌اي كه تاكنون براي اين مسجد جذب شده است، بخشي از استحكام‌بخشي بنا انجام شده و يكسري سازه‌ي فلزي نيز در كنار ديوار تعبيه شده كه ديوار را نگه داشته‌اند. علوي درباره‌ي نظر متخصصان و كارشناسان سازه درباره‌ي خارج كردن آب از مناطقي جمع شده است، اظهار داشت: به عقيده‌ي متخصصان، خارج كردن آب اثر معكوس بر سازه مي‌تواند داشته باشد و سبب خرابي بيشتر بنا شود، چون ممكن است كه مسجد با خاك و آبي كه زير آن جمع شده، تحمل بيشتري براي برپا ماندن داشته باشد. وي بيان كرد: به‌نظر برخي متخصصان، اگر آب از زير مسجد كشيده شود، ديگر آبي وجود ندارد كه وزن ساختمان را تحمل كند و در عين حال، خاك نيز مقاومت خود را از دست مي‌دهد، چون به‌دليل تماس با آب ممكن است، حركت كرده باشد و تغييراتي فيزيكي و شيميايي روي آن ايجاد شده و استحكام بنا را گرفته باشد. او تأكيد كرد: بافت مركزي سبزوار به‌صورت جدي با اين تصفيه به مشكل برخورد كرده است و بعضي از آثار تاريخي موجود در اين بافت به‌دليل جمع شدن آب در زير آن‌ها درحال تخريب و نابودي هستند. اين عضو شوراي شهر سبزوار درباره‌ي كارهاي انجام‌شده در اين زمينه توسط شوراي شهر سبزوار، اظهار كرد: در جديدترين جلسه‌اي كه حدود يك‌ماه پيش با حضور چند نفر از اعضاي شوراي شهر، رييس سازمان تبليغات اسلامي، تعدادي از كارشناسان سازمان نظام مهندسي و استادي از دانشگاه فردوسي مشهد برگزار شد، يك گزارش نخستين از اين قضيه تهيه و قرار شد كه در جلسه‌ي آينده با ارايه‌ي پيشنهادهايي بر اين روند نظارت داشته باشند. علوي افزود: در اين جلسه، ازسوي شوراي شهر درخواست شد كه مسأله‌ي قنات‌هاي سبزوار در سفر آينده‌ي هيات وزيران و رييس جمهور بررسي شود و بودجه‌اي خاص براي آن درنظر گرفته شود. اگر اين بودجه تعريف شود، در جلسه‌اي با استادان دانشگاه، يك گروه كارشناسي خبره در اين زمينه مي‌توان ايجاد كرد و گامي به جلو برداشت. يكي ديگر از اعضاي شوراي شهر سبزوار در اين‌باره به خبرنگار ايسنا توضيح داد: از زمان بروز اين مشكل، جلسه‌هاي متعددي براي جلوگيري از تخريب ضلع جنوب غربي ايوان بزرگ مسجد جامع سبزوار برگزار شدند كه به تخصيص بودجه‌اي ازسوي دولت منجر شد. با اين بودجه، يكسري آهن پشت ديوار علم شدند كه شايد از پيشروي ديوار بتواند جلوگيري كند؛ ولي از نشست آن نمي‌تواند جلوگيري كند. حسين كارگري درباره‌ي وضعيت پيش‌آمده، اظهار داشت: مسجد جامع سبزوار از قديم حفره‌هايي براي زه‌كشي داشت كه اين حفره‌ها اكنون پر از آب هستند. حفره‌هايي كه هميشه هوا را مي‌كشيدند و پايه‌هاي ساختمان را خشك و سر حال نگه مي‌داشتند، اكنون با وارد شدن آب به آن‌ها از بين رفته‌اند و بايد علم جديدي به كمك مسجد بيايد. وي ادامه داد: سازمان ميراث فرهنگي بايد نگاه ويژه‌اي به اين بنا داشته باشد و ساختمان بايد استحكام‌بخشي و مرمت شود. به گفته‌ي او، مدرسه‌ي شريعت‌مدار از دوره‌ي قاجار، مسجد پامنار باقي‌مانده از قرن سوم هجري قمري و كاروانسراي فرامرزخان از دوره‌ي قاجار از ديگر بناهاي تاريخي هستند كه به‌دليل مسدود شدن قنات‌هاي شهرستان سبزوار درحال تخريب‌اند. اين عضو شوراي شهر شهرستان سبزوار اضافه كرد: سازمان شهرسازي و نوسازي سبزوار درحال فعال كردن بخش قنوات است تا شايد راه حلي مناسب براي اين قضيه بتوان يافت. اگر جلوي پيشروي مسدود شدن قنات‌ها گرفت نشود، به مرور چيزي از قنات‌ها و آثار تاريخي سبزوار و حتا خود سبزوار باقي نمي‌ماند. انتهاي پيام