اشاره:
آن چه كه در پي مي‌آيد، ويرايش نخست اولين شماره « آشنايي با واژگان تخصصي نفت» است؛ از مجموعه‌ي متون آموزشي مفاهيم مهندسي نفت، ويژه‌ي خبرنگاران سياستي و سياست‌پژوهان بخش بالادستي نفت و اقتصاد انرژي كه در سرويس مسائل راهبردي دفتر مطالعات خبرگزاري دانشجويان ايران، تدوين شده است.
اين واژه‌نامه‌ در ادامه‌ي سومين متن آموزشي، ضمن تكميل اطلاعات پيشين به فهم متوني كه در آينده منتشر خواهد شد كمك مي‌كند. 
مجموعه‌ي اين متون آموزشي تلاش مي‌كند، با ادبياتي غير فني، مفاهيم فني و مهندسي نفت را براي خوانندگاني كه به عنوان خبرنگار يا سياست‌پژوه به آن نيازدارند توضيح دهد.  
1- تخلخل(prosity):
بخشي‌ از حجم سنگ كه توسط  بخش جامد اشغال نشده است؛ در واقع قسمت‌هاي خالي سنگ را تخلخل گويند. نفت خام، گاز و آب در درون تخلخل‌هاي سنگ وجود دارند. حجم اين تخلخل‌ها از مقياس ميكرو تا مقياس‌هاي بزرگ تغيير مي‌كند.
2- درجه‌ي تخلخل(degree of prosity):
نسبت حجم فضاهاي خالي سنگ به حجم كل سنگ، درجه‌ي تخلخل گفته مي‌شود.
3- تراوايي(permeability):
تراوايي يك سنگ، ميزان سهولت حركت سيالي (با گران‌روي (viscosity) مشخص) در درون سنگ گفته مي‌شود؛ تراويي هر سنگي در يك فشار معين اندازه‌گيري مي‌شود.
توضيح: منظور ازگران‌روي مقاومت سيال در برابر جريان و حركت است.
4- خميره سنگ(matrix):
مجموع قسمت‌هاي جامد تشكيل دهنده سنگ‌ها را به جز «قسمت رسي آن» گويند. علت اين امر آن است كه سنگ‌هايي رسي به دليل تراوايي بسيار پاييني كه دارند، تأثيري بسيارمنفي و نامطلوب بر تراوايي و كيفيت كل مخزن مي‌گذارند. بنابراين محاسبه‌ي درصد رس موجود در سنگ به عنوان يك عامل مجزا از خميره از درجه اهميت بالايي برخوردار است.
5- درجه اشباع(degree of saturation):
درجه اشباع يك سيال، عبارت است از درصدي از حجم فضاهاي خالي كه توسط آن سيال اشغال شده است.
6- زون رخنه(invaded zone):
منطقه‌اي كه توسط گل حفاري تحت تاثير قرار گرفته است.
7- زون دست نخورده(intact zone):
منطقه‌اي كه توسط گل حفاري تحت تاثير قرار نگرفته است، يعني هيچ يك از بخش‌هاي گل حفاري به آن‌جا نرسيده است. 
8- زون انتقالي(transition zone):
منطقه‌ي بين زون آغشته و زون دست نخورده را گويند كه در اين منطقه شرايط زون آغشته كم كم به شرايط زون دست نخورده تبديل مي شود
9- گل كبره(mud cake):
منطقه‌اي كه توسط قسمت جامد گل حفاري تحت تاثير قرار گرفته است(گل حفاري از دو قسمت تشكيل شده است 1 قسمت آن سيال است و قسمت ديگر ذرات جامد است كه در سيال ، محلول يا بصورت معلق هستند) 
10- ليتولوژي(lithology):
جنس سنگ  سازند راگويند(به عنوان نمونه جنس يك سنگ مي تواند ماسه سنگ يا آهك و... باشد)
11- سطح فرسايشي(erosional surface):
 سطحي كه توسط عوامل فرسايشي(مانند آب،باد، و... )فرسايش يافته است 
12- درجه شوري(salinity):
ميزان نمك محلول در آب سازندي را گويند 
انتهاي پيام