با گذشت چهار سال از تصويب طرح احداث «رصدخانه ملي ايران» براي اجرا در مدت پنج سال در هيات دولت، اين طرح كه به دليل مشكلات مالي و عدم تخصيص اعتبارات لازم مدت‌ها راكد بود، همچنان در مرحله مكان‌يابي است و به گفته مدير کميته مکانيابي رصدخانه ملي، پيش‌بيني مي‌شود مكان دقيق رصدخانه تا نيمه تابستان سال آينده مشخص و رصدخانه ملي ايران، روياي چهار دهه اخترشناسي ايران نهايتا تا پنج سال آينده به بهره برداري برسد.
دکتر سعدالله نصيري قيداري، عضو هيات علمي دانشگاه زنجان كه بهره‌برداري از رصدخانه ملي را گامي تاريخي و جهشي در علم نجوم كشور مي‌داند در گفت‌وگو با خبرنگار علمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) منطقه زنجان اظهار داشت: اگر مي خواهيم آموزش قابل قبولي در زمينه نجوم داشته باشيم، بايد ابزار و امكانات لازم تحصيل اين شاخه از علم را در اختيار دانشجويان، به ويژه درمقاطع كارشناسي ارشد و دكتري قرار دهيم تا چشم اين دانشجويان به دانشگاه‌هاي خارج از مرز دوخته نشود.
وي اظهار داشت: از 40 سال پيش هميشه آرزوي اخترشناسان ايراني اين بوده است كه رصدخانه‌اي مجهز داشته باشند. در همين راستا با تشکيل شوراي راهبري رصدخانه ملي ايران در معاونت پژوهشي وزارت علوم، كار مكان‌يابي رصدخانه ملي ايران با مساعدت مرکزعلوم پايه زنجان و انجمن نجوم ايران از سال 79 شروع و مطالعات دقيق نجومي، هواشناسي و ژئوفيزيك در نقاط مختلف کشور براي شناسايي محلهاي مطلوب براي تاسيس اين رصدخانه صورت گرفت.
مسوول كميته مكان‌يابي شوراي راهبري رصدخانه ملي ايران اظهار داشت: اين كميته و سه كميته ديگر شورا با نظارت دكتر ثبوتي و دكتر منصوري به طور فعالانه كار خود را شروع كرده و اعضاي کميته به طور جدي با طراحي پارامتر ديد نجومي اندازه‌گيري‌هاي بسيار دقيقي انجام داد.
نصيري با اشاره به تصويب طرح رصدخانه در دولت درسال 82، حساس بودن كار مكان‌يابي رصدخانه را يادآور شد و تصريح كرد: با اندازه‌گيري روشنايي آسمان و ديد نجومي و با استفاده از ابزار ديد سنج نجومي ديفرانسيلي كه با طراحي متخصصان ايراني ساخته شد، مطالعات جامعي در اين زمينه صورت گرفت.
وي خاطرنشان كرد: در كنار فعاليت‌هاي مكان‌يابي براي دانشجويان و فارغ التحصيلان فيزيک علاقمند به بحث نجوم نيز دو كارگاه تخصصي بين المللي برگزار شد و چند گروه تخصصي از بين آنها که به نكات فني مسلط بودند انتخاب شده و كارمکان‌يابي رصدخانه را برعهده گرفتند.
نصيري خاطرنشان كرد: با توجه به وسعت كشور ايران و دارا بودن ارتفاعات و مكان‌هاي مختلف در كشور در نهايت چهار منطقه در خراسان جنوبي، كرمان، كاشان و قم بعد از مطالعات دقيق هواشناسي، ژئوفيزيك و پارامتر ديد نجومي انتخاب شدند.
اين استاد دانشگاه زنجان گفت: پس از مطالعات بيشتر وعميق تر دو مكان از محلهاي ياد شده حذف شد و در حال حاضر تنها دو منطقه يعني ارتفاعات كاشان و قم باقي مانده است که با اندازه‌گيري پارامترهاي ديگري مانند مقدار آب قابل بارش در سطح جو و روشنايي آسمان، مکان نهايي رصدخانه ملي ايران درمردادماه سال 87 قطعي خواهد شد.
وي با اشاره به اينكه ايران و هند تنها كشورهاي منطقه هستند كه مكان‌يابي را با استفاده از متخصصان داخلي انجام داده‌اند به ايسنا گفت: مکانيابي رصدخانه‌هاي تمام کشورهاي منطقه را کشورهاي غربي و روسيه انجام داده اند.
مدير کميته مکانيابي رصدخانه ملي ايران گفت: سعي همكاران در کميته راهبري بر اين است كه با نصب يك تلسكوپ 3 متري با اپتيك دقيق در اين رصدخانه و با استفاده از آخرين و پيشرفته‌ترين ابزارهاي نجومي در اين رصدخانه زمينه استفاده دانش پژوهان داخلي و خارجي فراهم شود.
نصيري در خصوص زمان در نظر گرفته شده براي مكان‌يابي اظهار داشت: 8 سال زمان صرف شده براي مکانيابي، متناسب با سايز تلسكوپ مورد استفاده در رصدخانه مي‌باشد و با توجه به ميانگين جهاني زمان مورد قبولي است و اين امر مديون برنامه‌ريزي و تلاش پيوسته و مستمرهمراه با تحمل رنج ومشفقت فراوان بوده است كه اميدواريم با راه اندازي رصدخانه جواب تمامي زحمات دوستان را بدهيم.
استاد دانشگاه زنجان گفت: براي ساخت تلسكوپ سه متري اين رصدخانه به يك شركت سفارش نمي‌دهيم تا تلسکوپ را به صورت يک بسته به ما تحويل دهد بلكه در مراحل طراحي و ساخت تلسكوپ و ابزارهاي جانبي آن دخالت خواهيم داشت به همين منظور يك دانشجوي PhD را به شركت سازنده تلسکوپ راهي مي‌کنيم تا در جريان کامل طراحي و ساخت تلسكوپ و ابزارهاي جانبي آن قرار گيرد. يعني به اين وسيله همراه با تكنولوژي، دانش اين علم را هم كسب خواهيم كرد.
دکتر نصيري با اشاره به ساخت اولين رصدخانه‌هاي ايران از قرن 2 تا 9 هجري اظهار داشت: اجداد ما بزرگترين رصدخانه‌هاي دنيا را در آن روزگار ساختند كه از مهمترين آنها رصدخانه هاي سمرقند، جندي‌شاپور و مراغه بود كه رصدخانه مراغه به عنوان پيشرفته‌ترين رصدخانه آن روزگار بود كه از جاهاي مختلف دنيا به اين رصدخانه مي‌آمدند و تعليمات لازم را در زمينه رياضيات و نجوم مي‌ديدند.
وي با اشاره به اينكه ايران روزگاري محل انتشار علم نجوم در جهان بوده است، خاطرنشان كرد: اكنون از رصدخانه‌هاي آن روز ايران چيزي باقي نمانده، رصدخانه‌هايي كه روزگاري با طراحي و ساخت جديدترين ابزارها و وسايل نجومي در نقطه اوج علم نجوم بودند؛ امروز اثري از اين قدرت نجومي وجود ندارد و اين مساله مايه تأسف است.
عضو هيات علمي دانشگاه زنجان گفت: رصدخانه قديمي پكن، كپي برداري از رصدخانه هاي ايران بوده که به وسيله جي‌سينگ ساخته شده است که خود اين فرد در ايران آموزش ديده بود.
وي همچنين اظهار داشت: ايران، امروزه يك تلسكوپ نيم متري دارد كه در مقايسه با كشورهاي مختلف با تلسكوپ‌هاي 5 و8 و 3 متري زيبنده مهد علم نجوم نمي‌باشد.
مدير کميته مکانيابي رصدخانه ملي ايران در پايان به ايسنا گفت: با پيگيري‌ها و برنامه ريزي کميته هاي مختلف شوراي راهبري رصدخانه ملي ايران اميدواريم تا پنج سال آينده شاهد بهره برداري از اين رصدخانه باشيم تا علاقمندان نجوم بتوانند اولين نورها را در شب‌هاي تاريک از تلسکوپ سه متري آن شاهد باشند.
انتهاي پيام