مراسم بزرگداشت محمد پروين گنابادي شامگاه گذشته در محل انجمن آثار و مفاخر فرهنگي برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مهدي محقق - رييس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي - در اين مراسم كه با حضور محمدرضا شفيعي كدكني، فتح‌الله مجتبايي و اسماعيل حاكمي والا همراه بود، خاطرنشان كرد: مفاخر فرهنگي به بزرگداشت نيازي ندارند. بزرگداشت آن‌ها آثار باقي‌مانده از آن‌هاست و اين جلسات را به‌دليل الگوسازي براي نسل جوان برگزار مي‌كنيم.
محقق در ادامه از گنابادي به‌عنوان چهره‌اي شناخته‌شده در محافل ادبيات ياد كرد و افزود: وي در مشهد به‌دنيا آمد و اين امكان برايش به‌دست آمد كه ادبيات عرب را نزد اديب نيشابوري فراگيرد، كه از اين استاد، كساني چون ملك‌الشعراي بهار و بديع‌الزمان فروزانفر نيز بهره بردند. در فراگيري ادبيات عرب به پايه‌اي رسيد كه دشوارترين كتاب را كه «مقدمه‌ي ابن خلدون» بود، به زبان فارسي ترجمه كرده است. درواقع كتاب «مقدمه‌ي ابن خلدون» از كتاب‌هاي نادر فرهنگ و تمدن اسلامي است و جزو 20 كتاب مطرح تمدن اسلامي است كه يك دانشمند در آن، با روش علمي به مباحث تاريخي – اجتماعي پرداخته است.
او همچنين تصريح كرد: گنابادي در مسائل دستوري بسيار دقيق بود و مقالاتي كه در مجله‌هاي سخن، يغما و دانش چاپ كرده، نشانه‌ي اين مسأله است. از آن مهم‌تر، اخلاق برجسته‌اي داشت. آن مناعت طبع، فتوت، جوانمردي، بزرگي و بزرگواري، مهم‌تر از وجوه علمي گنابادي هستند.
مهدي محقق در پايان گفت: گنابادي از نخستين كساني بود كه به ياري دهخدا شتافت. گذشته از اين، به‌همراه سيدجعفر شهيدي، محمد دبيرسياقي و محمد معين در آن‌جا مكتبي را تشكيل دادند كه نسل بعد بتواند «لغت‌نامه‌ي دهخدا»، آن اثر بزرگ، را به اتمام برساند.
احمد سميعي گيلاني نيز در سخناني گفت: محمد پروين گنابادي در سال 1282 هجري شمسي در كاخگ گنابادي تولد يافت. مقدمات را تا شش‌سالگي نزد پدرش آموخت. پس از آن در مدرسه‌ي حبيبيه‌ي فردوس درس خواند. در 14سالگي به مشهد رفت و هفت سال طلبه بود. سپس به حوزه‌ي درس اديب نيشابوري رفت. همچنين تخلص شاعري گنابادي را اديب نيشابوري پيشنهاد كرد. در 20سالگي معلم شد در 26سالگي ازدواج كرد. با زبان فرانسه و انگليسي آشنايي داشت. در سال 1322 نماينده‌ي مجلس شوراي ملي شد.
عضو پيوسته‌ي فرهنگستان زبان و ادب فارسي از پروين گنابادي به‌عنوان مردي سخت‌كوش ياد كرد و گفت: او در كارهاي فرهنگي‌اش نسبت به زبان فارسي و حفظ سلامت آن حساسيت داشت و در بسياري از مقالاتش اين حساسيت انعكاس يافته است. درواقع در عين حفظ دلبستگي به زبان فارسي، از حركت‌هاي افراطي به دور بود. همچنين درباره‌ي داد و ستد زباني و حدود مجاز آن واقع‌بين بود.
وي در ادامه يادآور شد: گنابادي به اين واقعيت مهم واقف بود كه آن‌چه به استقلال يك زبان آسيب مي‌رساند، رخنه كردن خصوصيات صرف و نحوي زبان‌هاي ديگر است. گنابادي مي‌گويد اهل زبان هيچ‌گاه واژه‌ي بيگانه را با لهجه در زبان اصلي به كار نمي‌برند؛ بلكه آن را دگرگون مي‌سازند، كه در اين حال، بيگانه شمرده نمي‌شود.
سميعي گيلاني تأكيد كرد: استاد به اين خطر توجه داشت كه با ورود آزاد و بي‌گدار واژه‌هاي بيگانه به زبان فارسي، برخي الگوهاي دستوري به‌صورت غيرمجاز وارد زبان ما مي‌شوند و جا خوش مي‌كنند.
او در ادامه به تبيين مسائلي درباره‌ي برخي از آثار گنابادي و همچنين ديدگاه‌هاي اين استاد ادبيات فارسي درباره‌ي خط فارسي پرداخت و از او به‌عنوان محققي در حوزه‌ي اصطلاح‌شناسي و منتقد ياد كرد.
به گزارش ايسنا، همچنين سيدمحمد دبيرسياقي بخش ابتدايي سخنانش را به شرح چگونگي فعاليت محمد پروين گنابادي در «لغت‌نامه‌ي دهخدا» اختصاص داد و تصريح كرد: وي در سال 1328 با اشاره‌ي مدرس رضوي و شهاب فردوسي به جمع مؤلفان لغت‌نامه پيوست. از سويي نيز در همان سال‌ها فعاليت خود را در بنياد فرهنگ ايران آغاز كرد و در تأليف «فرهنگ تاريخ زبان فارسي» سهم بسزايي داشت.
اين پژوهشگر گفت: در سال 1354 جشن‌نامه‌اي با 32 گفتار درباره‌ي ايران‌شناسي به پاس 50 سال تلاش محمد پروين گنابادي براي 70سالگي‌اش توسط انتشارات توس منتشر شد. سال 1356 اداره‌ي راديو مصاحبه‌اي با او ترتيب داد و فيلمي مستند از وي تهيه شد كه جا دارد آن مطالب در قالب كتابي تنظيم شوند.
دبيرسياقي در پايان، همت، پشتكار، صبر و استقامت را از ويژگي‌هاي بارز گنابادي دانست و تأكيد كرد: وي علي‌رغم ناملايماتي چون بيماري همسر، سكته و همچنين كار شبانه‌روزي، با بردباري، آن‌ها را تحمل مي‌كرد.
حسن احمدي گيوي نيز در اين مراسم گفت: گنابادي بيانش گرم و شيرين و صدايش دلنشين بود و ادب به هر دو معني در او متجلي بود.
اين استاد دانشگاه گنابادي را فردي فرهيخته، و خدمت‌گزار راستين ادب، زبان، فرهنگ و ملت ايران دانست و از او به‌عنوان يكي از اركان چهارگانه‌ي «لغت‌نامه» پس از مرگ دهخدا ياد كرد و گفت: «لغت‌نامه» پس از دهخدا، چهار ركن داشت؛ يك ركن آن، محمد معين، و ركن‌هاي ديگر، سيدمحمد دبيرسياقي، سيدجعفر شهيدي و محمد پروين گنابادي هستند. او، هم در جامعه‌ي ادب و هم در «لغت‌نامه‌ي دهخدا» از ارزش و شأن خاصي برخوردار بود.
در ادامه‌ي اين مراسم، بهرام پروين گنابادي - نوه‌ي محمد پروين گنابادي - با ابراز تشكر از طرف خانواده‌اش براي برگزاري اين برنامه، به بيان خاطراتي پرداخت و يادآور شد: گنابادي معتقد بود براي توسعه، بايد آموزش و پرورش درست شود و از همين رو بود كه «روح تربيت» اثر گوستاو لوبون را ترجمه كرد.
همچنين صدرالدين اميني - رييس خانه‌ي گنابادي‌ها در تهران - در سخناني كوتاه از طرف گنابادي‌ها به‌خاطر برگزاري اين برنامه تشكر كرد و محمد پروين گنابادي را باعث افتخار گناباد خراسان و ايران دانست.
انتهاي پيام